V4 | Literatuurgeschiedenis: tragedie & Gijsbrecht van Aemstel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Literatuurgeschiedenis: Renaissance

De voorgeschiedenis

Toneelstukken als tragedies moesten in de Renaissance qua structuur voldoen aan eisen die in de Oudheid ook golden. Welke drie eisen zijn dat?

Vaste kenmerken tragedie

- Eenheid van tijd, plaats en handeling

- Vijf bedrijven

- Eerste vier bedrijven eindigt met rei/koor

- Vijfde bedrijf kent een omslag

    ---> deus ex machina een goddelijke of bovennatuurlijke persoon, die ingrijpt. Het is dus een soort kunstgreep. 

- Rijm

Vaste opbouw van een tragedie:

Vijf bedrijven:

- expositie

- intrige

- climax 

- catastrofe

- peripetie

Joost van den Vondel - Gijsbrecht van Aemstel

- Tragedie

- Wordt nog steeds opgevoerd

- Voorbeeld van aemulatio

Wat is aemulatio?

De schouwburg van Amsterdam (ets)

De schouwburg van Amsterdam (schilderij)

Welk verhaal uit de Oudheid doet de Gijsbrecht je aan denken?

Gijsbrecht (Vondel):

- Beleg van Amsterdam

- Schip 'het zeepaard' gevuld met soldaten

- Een engel raadt Gijsbrecht aan te vluchten en een nieuwe stad te stichten

- Amsterdam zal herrijzen

Vergilius (Aeneis):

- Beleg van Troje

- Paard van Troje gevuld met soldaten

- Aeneas vlucht en sticht de stad Rome