3.4: Romeinen en Germanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

3.4: Romeinen en Germanen

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je iPad
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• Bespreken huiswerk
• Herhaling vaardigheid: continuïteit en verandering
• Afsluiting paragraaf 3.3
• uitleg paragraaf 3.4: Romeinen en Germanen
• aan de slag met opdrachten.

Aan het einde van deze les:

... Heb je de vaardigheid continuïteit en verandering geleerd en hiermee geoefend.

... kun je uitleggen hoe de Rijn de noordelijke grens van het Romeinse rijk werd.

... weet je hoe we de grens van het Romeinse rijk noemen.

...kun je uitleggen hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... kun je voorbeelden van romanisering in Zuid-Nederland noemen.

... kun je uitleggen hoe de Romeinen door een bondgenootschap de grens van het Romeinse rijk verdedigden.

... kun je uitleggen dat door de komst van de Romeinen in Zuid- Nederland de prehistorie eindigde en de historie begon.

Bespreken huiswerk:

Begrippenopdracht: Burgeroorlog, dictator, keizer, republiek, wereldrijk, romanisering, staatsgodsdienst, multiculturele samenleving, jodendom en christendom.

Geschiedeniswerkplaats

werkboek: blz. 53-54, opdr. 2,4,7 en 8. 

werkboek: blz. 53-54, opdr. 1,3, en 5

Afsluiting 3.3: Het ontstaan van het Christendom

• Joden
• Monotheïsme en Polytheïsme
• Eerst verboden
• Later staatsgodsdienst 

Leg uit hoe het christendom ontstond.

Leg uit waarom het christendom in het Romeinse rijk verboden werd en wat er met christenen gebeurde.

Leg uit hoe het christendom werd toegestaan, de staatsgodsdienst werd en uiteindelijk de enige toegestane godsdienst werd.

Bespreken opdrachten + vaardigheid: continuïteit en verandering

Continuïteit en verandering: 

• Continuïteit: Als dingen niet of nauwelijks veranderen. (hetzelfde blijven)
• Als dingen anders worden spreken we van verandering.
  
  
  Voorbeelden: langzame veranderingen: de overgang van jager-verzamelaars naar boer. Snelle veranderingen: de bezetting van Nederland door de Duitsers in de Tweede Wereld oorlog.

De eerste generaties vreemdelingen die in Rome waren gaan wonen, hielden hun gebruiken levend.

1. continuïteit
2. verandering

De joden bleven leven volgens de regels van hun voorvaderen

1. continuïteit
2. verandering

Keizer Nero vervolgde christenen, er was geen sprake meer van tolerantie

1. continuïteit
2. verandering

3.4: Romeinen en Germanen:

in deze paragraaf leer je:

• hoe Romeinen en bewoners van Zuid-Nederland met elkaar omgingen.
• hoe de Rijn de noordelijke grens van het rijk werd.
• welke invloed de Romeinen hadden op het leven in Zuid-Nederland.
• hoe het West- Romeinse rijk eindigde.

Kenmerkend aspect:  de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie (botsing) met de Germaanse cultuur.

Romeinen in Nederland:

Vóór de komst van de Romeinen was Nederland:

• een moeilijk begaanbaar gebied, bossen en moerassen.
• Landbouwsamenleving
• Zuid-Nederland: Kelten ( Galliërs)
• ten noorden van de Rijn: Germanen

Romeinen in Nederland:

• 58 v.Chr. Julius Caesar komt vanuit het zuiden (België en Frankrijk) naar Nederland.
• In België en Frankrijk heeft hij de Kelten verslagen.

Romeinen in Nederland:

• Kelten in Zuid- Nederland komen in opstand.
• Caesar slaat de opstand neer.
• Kelten worden vermoord, verdreven of als slaaf weggevoerd.
• Germaanse Bataven worden door de Romeinen gevraagd om in het gebied tussen de Rijn en de Maas te gaan wonen.

De Rijn als grens:

• Germanen ten noorden van de Rijn zijn te sterk voor de Romeinen.
• Er komt een einde aan de Romeinse expansie, het rijk kan niet meer groter worden.
• De Rijn wordt de grens van het rijk.  

De Rijn als grens:

• Romeinen besluiten de goed verdedigbare rijn te gebruiken als grens.
• langs de Rijn bouwden de Romeinen forten en legerkampen.
  
  Limes: versterkte noordgrens van het Romeinse rijk. 
  

De Rijn als grens

• Samen met de Bataven verdedigen de Romeinen de grens.
• Romeinen en Bataven waren bondgenoten.
• In ruil voor militaire hulp hoefden de Bataven geen belasting te betalen aan de Romeinen. 

Romeinse invloed:

Veel veranderingen in Zuid-Nederland: 

• landbouwbedrijven
• steden
• tempels
• badhuizen
• woningen met vloerverwarming en stromend water.
  
  
  

Romeinse invloed:

• Handel met geld, geldeconomie.
• Romeinse gebruiken worden overgenomen: taal, goden, tempels.
• Schrift: Einde van de prehistorie, start historie in Zuid- Nederland. 

Romanisering: Het overnemen van de cultuur van de Romeinen.

Aan de slag:

• Lezen en markeren in je informatieboek: blz. 49 - 50.
• Maken uit je werkboek: blz.  56 -56, Opdr. 1ab, 2 en 3.
• Lezen en markeren in je informatieboek: blz. 51, noteer in notities zoveel mogelijk oorzaken van de val van het Romeinse rijk die in de tekst genoemd worden.
• Begrippenopdracht: Bondgenootschap en Limes

Controle lesdoelen:

Aan het einde van deze les:

... Heb je de vaardigheid continuïteit en verandering geleerd en hiermee geoefend.

... kun je uitleggen hoe de Rijn de noordelijke grens van het Romeinse rijk werd.

... weet je hoe we de grens van het Romeinse rijk noemen.

...kun je uitleggen hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... kun je voorbeelden van romanisering in Zuid-Nederland noemen.

... kun je uitleggen hoe de Romeinen door een bondgenootschap de grens van het Romeinse rijk verdedigden.

... kun je uitleggen dat door de komst van de Romeinen in Zuid- Nederland de prehistorie eindigde en de historie begon.