Bloed

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Bloed

eerst...maak de opdracht op je tafel

Lesplanning

Je kunt benoemen wat de drie bestanddelen van bloed zijn.

Je kunt de functie van de verschillende bloedcellen benoemen
 

Stellingen

Staan: waar

Blijven zitten: niet waar

Stellingen

• 7,5% van ons lichaamsgewicht bestaat uit bloed
• Klopt! Als je 70 kg weegt dan heb je ongeveer 5 liter bloed.

Stellingen

• Erytrocyten leven ongeveer 100 dagen
• Niet waar, ongeveer 120 dagen

Stellingen

• Trombocyten zorgen voor stolling en in dit proces zijn er 3 fases
• Klopt! De 3 fases zijn: vasoconstrictie, aggregatie, coagulatie

Wat is de functie van bloed?

Bloed zorgt hoofdzakelijk voor het transport van stoffen door het lichaam.

 Het speelt een belangrijke rol in:

• het regelen van de lichaamstemperatuur;
• het handhaven van het evenwicht van uiteenlopende essentiële mineralen en vloeistoffen (elektrolytenbalans);
• de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen (zoals glucose, vitaminen, mineralen, vetten en eiwitten);
• de afvoer van kooldioxide, toxinen en afvalproducten (zoals ureum);
• het transport van chemische boodschappers (hormonen) en andere stoffen;
• de bescherming van het lichaam tegen micro-organismen en vreemde stoffen (een functie van het immuunsysteem/ afweersysteem);
• het handhaven van de bloedstolling.

Een volwassen mens heeft ongeveer vier tot zes liter bloed in zijn lichaam. Bloed bestaat uit vloeistof en cellen. De vloeistof waarin de cellen drijven heet plasma. Bloed bevat drie verschillende cellen: rode bloedcellen (erythrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten).

Hoe worden bloedcellen gevormd?

1. In de longen door zuurstofopname.
2. In het beenmerg door stamcellen te differentiëren.
3. In de lever door ontgifting.
4. In de milt door afvalstoffen te filteren.

In welke beenderen hebben volwassenen nog rood beenmerg?

Erytrocyten

99,9% van alle bloedcellen

Cellen zonder celkern met een deuk = delle

Cellen hebben een groot oppervlak is handig voor O2 en Co2 uitwisseling

Ht waarde = hematocrietwaarde

Totale hvh rode bloedcellen in verhouding met totale bloedvolume

m= 40/50%

v= 35/40%

Heeft als functie zuurstof van longen naar weefsels te transporteren en om koolstofdioxide van de weefsels naar de longen te brengen -> waarna deze worden uitgeademd.

HB

Hemoglobine of bloedkleurstof is de stof die voorkomt in de rode bloedlichaampjes. Hemoglobine bestaat uit een eiwit (globine) en ijzerhoudend pigment (heem).

Afbraak

Een beschdigde of veroudere erytrocyt valt uiteen of scheurt -> hemolyse. 

Er komt dan bilirubine vrij -> geel, deze word afgegeven aan de dunne darm met gal.

Het rode beenmerg maakt de rode bloedcellen. IJzer, vitamine B12 en foliumzuur zijn nodig om erytrocyten aan te maken. 

Bij de afbraak van rode bloedcellen komt ijzer vrij. Dit ijzer wordt opgeslagen in de lever, milt en het beenmerg. Deze ijzervoorraad is voor de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen. Naast ijzer komt ook bilirubine vrij. De lever moet via de gal bilirubine uitscheiden. Als dat niet lukt, worden je huid en oogwit geel (geelzucht).

In de rode bloedcellen zit hemoglobine, een soort eiwit wat ijzer bij zich heeft. Het hemoglobine geeft een rode kleur aan ons bloed. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof uit de longen door het lichaam. Zuurstof plakt aan het hemoglobine en wordt zo naar de cellen vervoerd. Eenmaal bij de cellen aangekomen, laat zuurstof gemakkelijk los. De cellen van het lichaam hebben zuurstof nodig om hun werk te doen. Wanneer de cellen de zuurstof gebruiken komen er afvalstoffen vrij, zoals koolzuurgas. De rode bloedcel zorgt er ook voor dat die koolzuurgas weer naar de longen teruggaat en wordt uitgeblazen. Heeft ons bloed veel zuurstof dan is het helderrood, is er weinig zuurstof, dan is het donkerrood.

Rode bloedcellen hebben een celkern.

1. Niet waar
2. Waar

Geen celkern, daardoor meer ruimte voor transport O2.

Leukocyten

Lymfocyten

Granulocyten

Monocyten

Herkennen en vernietigen virussen en bacteriën. Fagocytose. Aanmaak antistoffen. 

Trombocyten

• Megakaryocyt = grote beenmergcel, deelt niet verder, maar 'valt' uiteen bij hemostase
• Hemostase = stolling

Stollingseiwitten helpen bij de bloedstolling. Het belangrijkste stollingseiwit is fibrinogeen. Fibrinogeen wordt gemaakt in de lever. Bij een bloeding wordt fibrinogeen omgezet in fibrine. Fibrine vormt draden op de plaats waar de bloedvatwand is beschadigd. De bloedplaatjes klonteren daar samen en de fibrinedraden houden deze bloedplaatjes op hun plek. Zo vormt zich een stevige bloedprop om het gat in de bloedvatwand te dichten.

Wat zijn de fases van hemostase?

1. Aggregatie, vasoconstrictie, coagulatie
2. Coagulatie, aggregatie en vasoconstrictie
3. Vasoconstrictie, aggregatie en coagulatie
4. Coagulatie, vasoconstrictie, aggregatie

Plasma

Bloedplasma bestaat uit: Water, eiwitten, zouten, glucose, aminozuren, vetzuren, glycerol, vitaminen, 

hormonen en  

afvalstoffen 

Plasma is het vloeibare deel van het bloed. Het is meestal geel van kleur en bestaat voor 90 % uit water. De kleur van plasma kan soms veranderen. Dat komt doordat de samenstelling van plasma kan veranderen. Oestrogeen kan bijvoorbeeld een groene kleur aan het plasma geven en een vette maaltijd kan zorgen voor een oranje kleur.

Opname van water gebeurt vanuit het darmkanaal. Afvoer van water uit de bloedbaan gaat via de nieren en de huid en een klein beetje via de ontlasting en de ademhaling. Water is betrokken bij de warmteregulatie en werkt als oplosmiddel voor voedingsstoffen en elektrolyten.
 

Weinig trombocyten

Weinig leukocyten

Weinig erytrocyten

Slap en futloos

Problemen met de bloedstolling

Extra gevoelig voor infecties

Verdieping?

Bekijk de filmpjes van juf Danielle en maak de verwerkingsopdracht in it's learning

Volgende les:

Bloedgroepen en transfusie

Welke bloedgroepen ken je?

Opdracht

Probeer naar aanleiding van de video het schema van bloedgroepen in te vullen (zonder de rhesusfactor)