havo 2 - betoog

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Doelen

Je herhaalt...

 wat een betogende tekst is.

Je leert...

• argumenten herkennen;

• de leesstrategie kritisch lezen.

Betoog

In een betoog geef je jouw mening.

Dit standpunt noteer je al in de inleiding van je betoog.

Wat is een betoog?

Een betoog is een tekst waarin een bepaald standpunt wordt 

verdedigd met behulp van argumenten. 

Zo ben je als schrijver van het betoog in discussie met

 je lezer. Je gaat ervan uit dat de lezer het misschien 

niet eens is met je standpunt en dat je hem met je 

betoog moet overtuigen van jouw standpunt.

Een standpunt/stelling innemen

Vuurwerk moet afgeschaft worden.

Vluchtelingen hebben recht op bad, bed, brood.

Schooluniformen moeten verplicht worden.

Het eerste uur moet om 10.00 uur beginnen.

 argumenten

De schrijver wil bewijzen dat hij gelijk heeft, dat zijn mening juist is.

Dit doet hij met een argument.

argument = de reden waarom je iets vindt. 

Hoe sterker je argument, hoe eerder iemand het met je eens is.

Feitelijke argumenten

Een feitelijk argument is waar of onwaar en hoeft niet onderbouwd te worden.

Voorbeeld
Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop is bij mij om de hoek.

Niet-feitelijke argumenten

Met een niet-feitelijk argument (mening) kun je het niet eens zijn en daarom moet zo’n argument ondersteund worden.

Voorbeeld

- Iedereen moet naar de bioscoop 'Het Luxor', want deze bioscoop is heel fijn.

Niet-feitelijke argumenten

Met het argument ‘want die bioscoop is heel fijn’ zal niet iedereen het eens zijn en dat argument behoeft ondersteuning. 

Argumenten die je daarvoor zou kunnen aanvoeren zijn bijvoorbeeld: ‘de stoelen zijn er erg prettig’ en ‘op elke stoel heb je goed zicht op het filmdoek’.

Is dit een feit of een mening?
"Iedereen moet De Tovenaar van Oz gelezen hebben"

1. mening
2. feit

Is dit een feit of een mening?
"Andermans eigendommen slopen is een kwalijke zaak"

1. mening
2. feit

Is dit een feit of een mening?
"Slapen is vermoeiender dan naar school gaan"

1. mening
2. feit

Is dit een feit of een mening?
"Volgens de regels mag je geen telefoon in school gebruiken"

1. mening
2. feit

opbouw betoog

• inleiding: de schrijver geeft zijn mening over onderwerp
• kern: de schrijver geeft argumenten voor zijn mening
• slot: conclusie of samenvatting

Bedenk een argument bij deze mening:
"Sportclubs moeten gratis worden voor jongeren"

Bedenk een goed argument:

Sociale media hebben een slechte invloed op jongeren, omdat...

Kritisch lezen

Kritisch lezen

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

3. Een artikel over laptops in Computer Totaal.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

1. Een verhaal over Femke Halsema (burgemeester van Amsterdam) in de Privé.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

5. Nieuwsberichten op www.nu.nl.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

2. Een artikel over het verdwijnen van oerwouden in de Amazone (Zuid Amerika) in National Geographic.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

4. Reclame voor deodorant op de website van Axe of Dove.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Kritisch lezen

Als je kritisch leest, stel je jezelf de vraag: "Is de schrijver deskundig? Is de informatie betrouwbaar? Is de informatie waar"?

In een betoog zijn het vooral de argumenten die je kritisch leest.

Kritisch lezen

Stel jezelf de volgende vragen bij het lezen van argumenten in een betoog:

1. Bij een feit als argument: is dit waar? Is het werkelijk zo gebeurd? Is dit onderzocht?

2. Bij een mening als argument: vind ik dit overtuigend? Vind ik dit zelf ook? Klopt dit met wat ik heb meegmaakt? Hoe waarschijnlijk is dit? 

Wat zijn ook alweer tekstverbanden en signaalwoorden?

Tekstverband: oorzaak/gevolg

tekstverband	Signaalwoord	Voorbeeld
Oorzaak/gevolg	Doordat, daardoor, waardoor, met als gevolg, zodat	Het was vanmorgen spiegelglad, daardoor waren we te laat op school

Samen

Verbind zinnen met het juiste signaalwoord zodat er een duidelijk oorzaak-gevolg verband is. 

Gebruik steeds een ander signaalwoord.

Het was erg druk en benauwd in de concertzaal waar Justin Bieber optrad.
Fiona viel flauw tijdens het concert.

Fiona was flauwgevallen.
Ze miste haar favoriete nummer.

De batterij van Fiona's telefoon was leeg.
Ze kon geen foto's maken.