KT1 Theorie module 2 les 3 vervolg spijsvertering

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

KT1 Theorie module 2 les 3 vervolg spijsvertering

HCDO

Module 2

Les 3

2024-2025

Programma

Vragen vanuit de vorige les?

Pathologie spijsvertering vervolg

Afronden + huiswerk

Vragen vanuit de vorige les?

IBD = inflammatory bowel disease

Langdurige buikklachten, diarree

Colitis Ulcerosa

Ziekte van Crohn

Vaak op jongvolwassen leeftijd

Erfelijkheid lijkt mee te spelen

Auto-immuunziekte -> kan ook ontstekingsverschijnselen geven in huid, ogen en gewrichten

Ontstekingsziekten in de darm. Ong. 55.000 mensen in nederland hebben een inflammatoire darmziekte.

30.000 mensen lijden aan colitis ulcerosa.

Auto-immuunziekte

Ziekte van Crohn

Komt het meeste voor in laatste gedeelte dunne darm of eerste gedeelte dikke darm, of rond de anus.

Transmurale ontstekingen (door alle lagen van de darmwand heen gaat)

Vanuit ontstekingen kunnen fistels worden gevormd.

Koliekaanvallen bij darmafsluiting: Kolieken zijn krampen (ook wel spasmen genoemd) van het gladde spierweefsel van de wand van je holle organen zoals je slokdarm, maag, darmen, galwegen en galblaas, urinewegen en urineblaas.

Er zijn exacerbaties en remissies

Fistels

Gevolgen

Vitamine B12 tekort/foliumzuur -> anemie

Diarree, buikpijn vooral rechts onderin de buik

Verloopt in golven

Complicaties zoals vernauwingen/fistels

Psychische gevolgen niet onderschatten

Colitis ulcerosa

De ziekte bevindt zich in alle gevallen ook in het rectum

Ontstoken rectum = procitis, hierdoor vooral bloed verlies en 

slijm

Slijmvlies is ontstoken en kan gemakkelijk bloeden. Er kunnen zweren ontstaan.

Na jaren van ontstekingen is de kans op coloncarcinoom verhoogd, vooral bij colitis ulcerosa. De klachten vallen nauwelijks op omdat de patiënt al klachten had. Daarom regelmatig endoscopie

Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van een het slijmvlies van de dikke darm. De term is afgeleid van colon (dikke darm)itis (ontsteking en ulcera(zweren).

Binnenkant dikke darm of endeldarm regelmatig of chronisch ontstoken.

Altijd aaneengesloten ontstoken.

Gevolgen

Zoals al genoemd coloncarcinoom -> CAVE!

Toxische colitis -> in korte tijd zeer ernstige klachten -> levensgevaar!

Behandeling: ontstekingsremmende middelen -> om ziekte activiteit te onderdrukken

Soms operatie nodig -> sterke vernauwingen/ontstekingen

Coloncarcinoom

Verschijnselen: voorstadium poliep – stijgende deel – vaak anemie – obstipatie/diarree – loze aandrang – bloed/slijm

Risico: ongezonde voeding als veel (dierlijk) vet, weinig vezels, weinig beweging -> ontlasting blijft hierdoor langer in de darm en dit kan verandering in de cellen van het slijmvlies geven ->maligniteit

Erfelijkheid

Uitzaaiingen lever – icterisch – soms dan pas diagnose

Oorzaak; poliepen

Verschijnselen:

Opstijgende deel (rechts), weinig klachten

Linker kant: de kanker zal gemakkelijker verandering in ontlastingspatroon geven.

Dikkedarmkanker zaait als eerste uit naar de lever, kan leiden tot geelzucht, soms eerste symptoom van darmkanker.

Onderzoek, prognose, behandeling, preventie

Rectaal toucher – zwelling buik – colonscopie – biopt – operatie

Alert zijn op veranderingen defecatie

Secundaire preventie: darmonderzoek vanaf 55 jaar – iedere 2 jaar -> uitslag soms poliep, soms coloncarcinoom

Divertikels en darmpoliepen

Divertikel                                                                              Darmpoliep

Diverticulose

Diverticulitis

Divertikels komen m.n. bij ouderen voor, geen of weinig klachten. Kan ontstoken raken doordat teveel ontlasting ophoopt: diverticulitis

Darmpoliepen bevinden zich in de dikke darm. Komen meestal aan het licht omdat ze kunnen bloeden. Colonscopie-> poliepen worden verwijderd.

Coeliakie

“glutenallergie”

 Chronische diarree

 Malabsorptie

Malabsorptie= noodzakelijke voedingsstoffen worden onvoldoende door het darmslijmvlies opgenomen.

Bij jonge kinderen als ze brood/koekjes krijgen, 9 mnd. Daarna kunnen klachten een tijd verdwijnen en op volwassen leeftijd terugkomen.

Voor diagnose biopt in jejunem noodzakelijk, blijkt atrofie. Patiënt mag enkele maanden geen gluten eten en weer een biopt, als deze gezond is is diagnose gesteld.

De nuchtere darm of het jejunum is het middelste deel van de dunne darm.

Corticosteroïden; ontstekingsremmende middelen

Prednison

Deze middelen worden soms oraal maar bij voorkeur rectaal toegediend. Bij orale toediening zijn de tabletten vaak voorzien van een maagsapresistente laag, waardoor de inhoud pas in de darm vrijkomt

Bij welke aandoening: chronische darmontsteking (ziekte v Crohn, colitits ulcerosa)

Welke klachten heeft de patiënt:

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening

Is er een recept nodig: JA

Antidiarrhoica = stopmiddelen

Oorzaken diarree:

•  virusinfectie (90% ; meestal gastro-enteritis of buikgriep genoemd);
  
•  bacteriële infectie (bijv Salmonella-bacterie);
  
•  een bijwerking van geneesmiddelen (bijv breedspectrumantibioticum);
  

 reizigersdiarree

loperamide, ORS (Oral Rehydration Salts)

Loperamide remt de darmperistaltiek zo sterk dat de diarree vrijwel onmiddellijk stopt

Bij welke aandoening: Diarree

Welke klachten heeft de patiënt: (water)dunne ontlasting

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening; zie dia

Is er een recept nodig: OTC

Laxantia -> bevorderen en/ of vergemakkelijken stoelgang

Ingedeeld naar de manier waarop ze werken, zijn er drie belangrijke groepen laxeermiddelen:

•  contactlaxantia; prikkelen de darmwand. Krachtige werking, incidenteel en kortdurend gebruik. Bijv. bisacodyl
  
•  osmotische laxantia; houden vocht vast in de dikke darm waardoor de ontlasting zachter blijft en meer volume heeft. Hierdoor wordt darmwand geprikkeld en ontstaan ontlasting reflex. Bijv. lactulose
  
•  volumevergrotende middelen; middelen die de darm ‘vullen’, hierbij moet veel worden gedronken anders averechts effect.. Bijv. metamucil, volcolon
  

Bij welke aandoening: verstopping/ obstipatie

Welke klachten heeft de patiënt: is er sprake van ontlasting die minder vaak komt dan voor de patiënt gebruikelijk is of waarbij de patiënt zich extra in moet spannen om ontlasting te krijgen

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening: Te weinig drinken is een belangrijke oorzaak. Verder krijgt de darm door te weinig vulling onvoldoende prikkels. Dit leidt tot een vertraagde peristaltiek en daarmee tot verstopping. Weinig beweging kan ook leiden tot verstopping. Verstopping komt dan ook veel voor bij oudere mensen en bij mensen die bedlegerig zijn. Een zittend leven en het gebruik van weinig voedingsvezels kan eveneens leiden tot verstopping.

geneesmiddelen zoals ijzerpreparaten en opioïden, spanningen en afwijkingen aan de darmen.

Is er een recept nodig: beide zonder recept verkrijgbaar

spasmolytica = stoffen die gebruikt worden om darmkrampen op te heffen 

prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is spastisch colon

De ernst van de klachten maakt dat veel mensen bang zijn voor een kwaadaardige ziekte. De klachten hangen vaak samen met stress, spanning en nervositeit.

Mebeverine gaat de verkramping van de spieren van de darmwand tegen, mag niet worden gebruikt als er een infectie of andere aanwijsbare oorzaak is!!

De behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom is vooral niet-medicamenteus. Het effect van farmacotherapie is vaak teleurstellend. Er is geen bewijs voor de effectiviteit van mebeverine

Kompas: De behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom is vooral niet-medicamenteus. Het effect van farmacotherapie is vaak teleurstellend.

 Er is geen bewijs voor de effectiviteit van mebeverine.

Bij welke aandoening: PDS

Welke klachten heeft de patiënt: Klachten van verstopping, soms afgewisseld met diarree. Andere klachten zijn buikpijn, soms met hevige krampen, en darmrommelingen. Bij lichamelijk onderzoek is bij deze patiënten, behalve een gespannen dikke darm, niets te vinden.

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening; geen oorzaak maar hevige klachten voor de patient

Is er een recept nodig:

Darmkanker

Colon- en rectumcarcinoom

Voorstadium vaak poliep

Mogelijke invloed voeding: rijk aan vet en arm aan vezels --> ontlasting langer in de darm --> leidt tot verandering in cel cellen van het slijmvlies 

Kan erfelijk zijn 

Symptomen

Anemie

Melena 

Verandering ontlastingspatroon

Loze aandrang

Slijm

Bloed 

Uitzaaiingen naar lever 

Onderzoek, behandeling,prognose

Rectumtumor bij rectaal toucher soms te voelen

Abnormale zwelling buik

Biopt

Operatie - stoma

Preventie: BVO >55 jaar

slokdarmkanker

Oesophaguscarcinoom

Ernstig

Roken - alcohol

Voedsel zakt niet bijv. aardappelen, brood, vlees --> slikken gaat goed maar passage slokdarm moeilijk (dysfagie)

Vaak uitzaaiingen --> prognose slecht

Maagkanker

Vooral bij oude mensen

Vaak een zweer erbij --> daarom altijd biopt bij maagzweer

Helicobacter pylori kan een rol spelen bij maagcarcinoom

Occult bloed, melena, bloed braken

Gastroscopie --> biopt

5 jaars prognose is slecht 

Afronden + huiswerk

Vragen m.b.t. deze les?

Vragen voor de volgende les mailen naar [e-mail] voor woensdag 11 juni 2025

Oefentoets