Stress

• LOB
• MBO
• Studiejaar 1

Stress

• Welkom
• Waarom deze les

"Ik wil even iets met jullie delen… Ik heb een nieuwe auto! Eentje met alles erop en eraan. We hadden een oude Renault Twingo met kapotte airco en maar twee deuren, dus het werd echt tijd voor een upgrade."

"Waarom vertel ik dit? Omdat ik vorige week een stressmoment had waar ik even niet wist wat ik moest doen."

"Het was donderdagavond, na de open avond. Ik kwam thuis in het donker en parkeerde de auto achteruit in… en toen hoorde ik een dikke knal. BAM."

"Ik was keihard tegen de auto achter me aangereden. Meteen voelde ik paniek opkomen. Mijn oksels begonnen te zweten, mijn hartslag ging omhoog en mijn hoofd ging in overdrive: ‘Shit, ruzie met de buren… We wonen hier nog niet zo lang, wat als ze boos worden?’"

"Op dat moment moest ik iets doen. Dus ik haalde een paar keer diep adem, reed de auto een stukje verderop, stapte uit en ging even rustig lopen. Na een paar minuten had ik genoeg moed verzameld. Ik liep terug en keek… en weet je wat? Er was niks! Onze trekhaak had alleen het nummerbord geraakt. Dat was alles."

"Stress is altijd slecht"
Wat denk jij?

Ja

Nee

Wat denk je..

• Wanneer is stress slecht? 
• Wanneer kan het nuttig zijn?

🎯 Aan het eind van deze les kun je:

1️⃣ Uitleggen hoe stress werkt (en voor jou persoonlijk).

2️⃣ Herkennen welke stresssignalen jij zelf ervaart en bedenken wat jou helpt om hiermee om te gaan. 

3️⃣  Reflecteren op jouw manier van omgaan met stress en dit koppelen aan jouw persoonlijke ontwikkeling in je LOB-portfolio. 

Stress hoort erbij, is functioneel. 
Langdurige stress niet, dat is risicovol!

Reflectie opdracht = bewijsstuk voor je portfolio

Plan

• Welkom en introductie
• Hoe werkt stress & wat zijn symptomen [5 min]
• Hoe werkt stress bij jou
  (individueel nadenken, in duo's tekening lichaam aanvullen, klassikaal uitwisselen) [25 min]
• Nabespreken & opdracht LOB portfolio schrijven [15 min]
• Wat hebben we geleerd 
• Vooruitblik volgende les 

Symptomen van stress

Koppel de symptomen van stress aan de volgende categorieen:

• 🧍‍♂️ Lichamelijke symptomen (Fysieke reacties op stress)
  
• 🧠 Gedachten (Cognitieve stresssignalen)
  
• ❤️ Gevoelens (Emotionele reacties op stress)
  
• 🕺 Gedrag (Veranderingen in acties & gewoontes)

Lichamelijk 🧍‍♂️

Gevoelens ❤️

Gedachten 🧠

Gedrag 🕺

Trillende handen

 Gespannen spieren (bv. nek, schouders)

Slechter slapen / slapeloosheid

 Chaos in je hoofd / geen overzicht

 Dingen erger maken dan ze zijn

Sneller geïrriteerd of boos

Onzekerheid of twijfelen aan jezelf

Meer snoepen of ongezonder eten

 Uitstellen van taken

🧍‍♂️ Lichamelijk	🧠 Gedachten	❤️ Gevoelens	🕺 Gedrag
✅ Hoofdpijn ✅ Buikpijn of misselijkheid ✅ Versnelde hartslag ✅ Zweten ✅ Trillende handen ✅ Gespannen spieren (bv. nek, schouders) ✅ Vermoeidheid zonder duidelijke reden ✅ Slechter slapen / slapeloosheid ✅ Sneller verkouden of ziek	✅ Piekeren / gedachten blijven herhalen ✅ Moeite met concentreren ✅ Vergeetachtigheid ✅ Chaos in je hoofd / geen overzicht ✅ Dingen erger maken dan ze zijn ✅ Zelfkritiek: "Ik ben niet goed genoeg" ✅ Angst voor falen	✅ Sneller geïrriteerd of boos ✅ Angstig of paniekerig voelen ✅ Gevoel van overweldiging / geen controle ✅ Neerslachtigheid of verdriet zonder duidelijke reden ✅ Onzekerheid of twijfelen aan jezelf ✅ Snel emotioneel worden (bijvoorbeeld huilen zonder duidelijke reden)	✅ Sneller boos reageren of kortaf zijn ✅ Sociale contacten vermijden ✅ Meer snoepen of ongezonder eten ✅ Meer (energie)drank, cafeïne of roken ✅ Minder motivatie om iets te doen ✅ Uitstellen van taken ✅ Sneller afgeleid zijn door telefoon of games

Ga eens terug..

Wie wil doet mee, het helpt je bij de volgende opdracht!

• Sluit je ogen en adem diep in en uit.
• Denk terug aan een moment waarop je stress had. Misschien een toets, een belangrijke afspraak, of een drukke dag.
• Beeld je in dat je weer in dat moment zit. Wat gebeurde er? Wat dacht je? Hoe voelde je je?
• Scan je lichaam van top tot teen. Waar voelde je spanning? Hoe voelde dat?
• Leg in gedachten een hand op die plek en blijf daar even met je aandacht.
• Open rustig je ogen en onthoud waar jij stress voelde. 

Stress bij jou

1️⃣ Denk aan een moment waarop je stress voelde. Wat gebeurde er?

2️⃣ Waar voelde jij dat in je lichaam? 

Bedenk waar op het plaatje

3️⃣ Hoe voelde dat? (Tintelend, zwaar, gespannen, pijnlijk?)

4️⃣ Welke klachten of symptomen had je? Zie voorbeelden volgende slide

Stap 1 = voor jezelf nadenken

Stap 2 = in duo's tekenen op het plaatje

Voorbeelden

🔹 Hoofd → Hoofdpijn, duizeligheid, vol/chaotisch hoofd, slapeloosheid

🔹 Ogen → Droge ogen, wazig zien

🔹 Kaken → Kaakklemmen, tandenknarsen

🔹 Nek & schouders → Spierspanning, stijve nek, schouderpijn

🔹 Borst → Drukkend gevoel, snelle ademhaling, hartkloppingen

🔹 Maag & buik → Misselijkheid, buikpijn, geen eetlust, vlinders in de buik

🔹 Handen → Zweten, trillen, koude handen

🔹 Rug → Spanning in onderrug, zeurende pijn

🔹 Benen & voeten → Onrustige benen, kramp, trillingen

🔹 Anders...

Maak stress visueel!

📌 Doel: Verken en verwoord stress door met elkaar in gesprek te gaan en samen een visuele weergave te maken.

📌 Instructie:

• Werk in duo's of kleine groepjes (max. 3-4 studenten).
• Elk groepje krijgt een A3-vel met een lichaamssilhouet.

Opdracht:

Teken op het lichaam waar jullie stress voelen. Gebruik verschillende kleuren:

🟥 Rood = scherpe pijn of spanning

🟦 Blauw = vermoeidheid of loom gevoel

🟨 Geel = onrust of zenuwen

• Schrijf woorden erbij: Hoe voelt die stress? (drukkend, trillend, zwaar, pijnlijk, etc.)
• Welke symptomen ervaar je? (vol/chaotisch hoofd, slapeloosheid, geen/veel eetlust)
• Benoem stressmomenten: Wanneer voel je dit?
  (bv. toets, drukte, werk)

Vragen om elkaar verder te helpen:

Kun je uitleggen waarom je daar stress voelt?

Hoe merk je dat bij jezelf?

Wat gebeurt er als je hier niks aan doet?

Bekijk elkaars poster

📌 Instructie:

1. Loop langs de groepsposters en bekijk elkaars werk. 
2. Heb je vragen over de posters? Stel deze gerust aan elkaar.
3. Zorg dat je antwoord kunt geven op onderstaande vragen.

Welke verschillen zie je tussen de posters?

Zijn er plekken waar veel mensen stress voelen?

Zie je overeenkomsten in hoe stress voelt?

Wat verraste je?

📌 Doel: Ontdekken hoe verschillend stress kan zijn en leren zonder oordeel luisteren.
Benoem dat iedereen stress op andere momenten ervaart en ook op andere plekken

Iedereen heeft stress

Iedereen heeft stress op andere momenten en ook op andere plekken.

Het is niet erg om stress te voelen, het is heel normaal.

Alleen als het te lang aanhoudt of je krijgt het heel snel, 

dan kan het voor problemen zorgen.

IJsbergtheorie

🧊 Boven water (zichtbaar gedrag)

• Hoofdpijn, vermoeidheid, spanning in de schouders
• Sneller boos reageren, terugtrekken, uitstelgedrag

🌊 Onder water (onzichtbare oorzaken)

• Perfectionisme, onzekerheid, angst om te falen
• Hoge verwachtingen van jezelf of van anderen
• Geen nee durven zeggen, bang om anderen teleur te stellen

Denk eens na (1 min).. --> helpt je bij schrijfopdracht zometeen

• Welke dingen boven water herken je bij jezelf?
• Heb je weleens nagedacht over wat er onder water zit?
• Wat helpt jou om stress bij de wortel aan te pakken (onder water)?

Herkennen jullie dit plaatje nog? De ijsbergtheorie? Hebben we keer behandeld bij die dag om elkaar en de andere klas beter te leren kennen. Met dat spel van die robots.. We hebben het gehad over stress symptomen, dit is zichtbaar.. maar het is interessant om te kijken wat zit daar onder..de onzichtbare oorzaken

Opdracht LOB portfolio

Zie Canvas

Tegel LOB - Week 6

opdracht 'Stress'

Wat hebben we geleerd?

🎯 Aan het eind van deze les kun je:

1️⃣ Uitleggen hoe stress werkt (en voor jou persoonlijk).

2️⃣ Herkennen welke stresssignalen jij zelf ervaart en bedenken wat jou helpt om hiermee om te gaan. 

3️⃣  Reflecteren op jouw manier van omgaan met stress en dit koppelen aan jouw persoonlijke ontwikkeling in je LOB-portfolio. 

Stress hoort erbij, is functioneel. 
Langdurige stress niet, dat is risicovol!

Wanneer wordt stress een probleem?

1. Als je überhaupt stress voelt, want stress is altijd slecht voor je.
2. Alleen als je er lichamelijke klachten door krijgt, anders is het geen probleem.
3. Als je vaak of langdurig stress ervaart en niet goed herstelt.
4. Als je stress hebt voor een toets of presentatie, want je zou altijd ontspannen moeten zijn.

Na deze les, hoe goed denk je dat je stress kunt herkennen en ermee omgaan?

1 = Ik heb nog steeds moeite om stress te herkennen

2 = Ik herken stress soms, maar weet niet altijd wat ik moet doen

3 = Ik herken mijn stresssignalen en weet hoe ik kan ontspannen

4 = Ik weet precies hoe stress bij mij werkt en hoe ik ermee omga

Noem 1 of 2 woorden de je bijblijven uit deze les

Volgende les

Opdracht Copingsstijlen afronden
(ook voor LOB portfolio)
+ nabespreken wat hebben we geleerd