Bemoeizorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

Branche verdiepen GGZ

Les 6, bemoeizorg

wat gaan we doen

Deelopdracht 5

Bemoeizorg/outreachende zorg

Zorgwekkende zorgmijder

Drang/Dwang

WVGGZ/ crisismaatregel /zorgmachtiging

Flexibel Assertive Community Treatment (FACT)

Presentiebenadering

Herstelondersteunende zorg

Oplossingsgericht

Psycho-educatie

Wanneer wordt bemoeizorg ingezet?

1. Wanneer er geen naaste mantelzorgers zijn.
2. Wanneer eenzaamheid een grote rol speelt.
3. Als cliënt zorg weigert, maar deze wel gewenst is.
4. Als een cliënt deze zorg nodig vindt.

Wat voor problemen hebben mensen vaak die bemoeizorg nodig hebben?

Bemoeizorg is een begrip uit de psychiatrische verpleegkunde dat wordt toegepast bij patiënten die vanwege hun stoornis ernstig risico lopen of veroorzaken, maar daar zelf geen besef van hebben of het ontkennen. Vooral voor mensen met langdurige verslavings- of psychiatrische problemen.

Kenmerken bemoeizorg

• Bieden van hoop, herstelondersteunend.
• Alles om een zorgmijder in behandeling te krijgen mag, mits te verantwoorden.
• Doelstelling is in behandeling krijgen, maar ook dagelijkse basisbehoeften bed/ bad/ brood.
  
• Outreachend. 
• Geen verwachtingen die zorgmijder niet kan waarmaken (zoals opname), zolang er geen sprake is van dreigend ernstig nadeel.

Voor wie is bemoeizorg?

Zorgwekkende zorgmijders

Bemoeizorg is mogelijk bij verschillende hulpvragen, bijvoorbeeld:

• Sociale problemen, zoals schulden, verwaarlozing of een eenzaamheid.
  
• Psychische of psychiatrische problemen, zoals acute psychoses, onbegrepen gedrag, een posttraumatisch stress syndroom (PTSS) of een bipolaire stoornis.
  
• Verslaving(en).
  
• Depressie, zelfmoordgedachten, extreme stress of rouw.

Wie kan er melding maken voor bemoeizorg bij de gemeente?

Bemoeizorgteams zijn multidisciplinair samengesteld. Welke disciplines/instanties kunnen er betrokken zijn?

Bij de uitvoering van bemoeizorg zijn meerdere partijen betrokken zoals GGZ, Verslavingszorg, GGD, maatschappelijke opvang.

Wie kan er melding maken voor bemoeizorg bij de gemeente?

Iedereen

GGZ aanbieders (bijvoorbeeld kort geleden nog zorg gekregen)

1. Gemeente: 

• sociaal wijkteam
• WMO-loket
• speciaal meldpunt

2. Landelijk meldpunt zorgwekkend gedrag: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geestelijke-gezondheidszorg/vraag-en-antwoord/meldpunt-zorgwekkend-gedrag/ 

Wie zijn er allemaal betrokken bij bemoeizorg?

• GGZ: spv-er, psychiater, psycholoog
• Politie
• Gemeentelijke sociale dienst, maatschappelijk werk
• Veilig thuis
• Leger des Heils
• Sociale verhuurders/woningcörperaties
• Huisarts 
• GGD

De ... gaat over verplichte zorg en opname in de geestelijke gezondheidszorg

1. WGBO
2. Wvggz
3. Wkkgz
4. Wzd

Wet WVGGZ

Per 1 januari 2020 is de Wet Verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) ingegaan. De Wvggz vervangt de Wet Bopz.

De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, kan de rechter verplichte zorg opleggen.

Wat is ernstig nadeel?

Ernstig nadeel

Een belangrijk begrip in de Wvggz is 'ernstig nadeel'. Volgens de Wvggz is er sprake van ernstig nadeel wanneer iemand zichzelf of anderen in gevaar brengt of schade toebrengt, zelf in een onveilige situatie komt, zich zo hinderlijk gedraagt dat het agressie oproept of de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar brengt.

Wat is het verschil tussen een crisismaatregel en een zorgmachtiging?

CM (voorheen IBS) =

• Bij direct gevaar voor zz of ander. Burgemeester geeft akkoord voor gedwongen opname met spoed.

ZM (voorheem RM) = 

• Gedwongen opname of beschreven zorg thuis na uitspraak van rechter. 

F-ACT

• ACT = Assertive Community Treatment
• F = Flexible/ functioneel
• ACT -> FACT focus meer dan ACT ook op rehabilitaie en herstel en inschakelen sociale netwerk, niet alleen crisisinterventie en stabilisatie

FACT-team

• Psychiater of verpleegkundig specialist: Verantwoordelijk voor diagnostiek en medicamenteuze behandeling.
  
• Psycholoog of sociaal-psychiatrisch verpleegkundige: Biedt psychosociale ondersteuning en therapie.
  
• Maatschappelijk werker: Helpt bij praktische zaken zoals huisvesting, financiën en sociale contacten.
  
• Verpleegkundige: Coördineert de zorg en biedt verpleegkundige ondersteuning.
  
• Ervaringsdeskundige: Iemand met eigen ervaring in de psychiatrie die steun en begrip biedt aan patiënten.
  
• Trajectbegeleider of casemanager: Coördineert de behandeling en begeleiding van de patiënt.
  
• Andere specialisten: Afhankelijk van de behoeften van de patiënt: casemanager, verslavingszorgspecialisten, fysiotherapeuten of arbeidsdeskundigen.

HIC = high intensive care = gesloten opname-afdeling

Kenmerken FACT-team

• behandeling op maat
• 1-op-1 ambulant
• 18 jaar en ouder
• behandelingsduur langer dan een jaar
• meerdere keren per week, in overleg
• betaald door zorgverzekeraar
• expertiseteam

Wat is een goede manier van handelen bij bemoeizorg? Meerdere antwoorden zijn juist

1. Pak het onderliggende probleem aan
2. Krijg een vertrouwensband
3. Zorg voor een goed vangnet
4. Uiteindelijk druk uitoefenen/overhalen wanneer iemand niet toegeeft.

Als bemoeizorger ben je hulp aan het opdringen aan iemand die daar niet om heeft gevraagd.
Wat doe je NIET?

1. Steevast elke week terug te komen
2. De buren op de hoogte brengen
3. Naar de persoon luisteren
4. Begeleiden naar reguliere zorg

Wat is een kenmerk van omgaan met tijd in presentiebenadering?

1. Het negeren van de omgeving
2. Het geven van onverdeelde aandacht aan het huidige moment.
3. Het continu multitasken
4. Het minimaliseren van interactie

Presentiebenadering

• Aansluiten bij wie de ander is, de zorg afstemmen op de ander door aan te sluiten bij zijn of haar levensverhaal, gewoonten en verlangens.
  
• Je richt je niet alleen op het verlenen van goede zorg, maar ook op het geven van erkenning en waardering. Je zorgt ervoor dat je de ander ziet en hoort vanuit een gelijkwaardige houding.
  
• Je bent trouw en hebt oprechte aandacht voor de ander. Je bent er ook als er zich andere problemen voordoen. Je stelt je hartelijk en informeel op.
  
• Doelen worden niet vooraf vastgesteld. Je volgt de zorgvrager met een open houding, laat je verrassen en oordeelt niet. Tijdens je contact kun je de doelrichting samen met de zorgvrager vaststellen.

Wat is nodig voor herstel (in de GGZ)?

Herstelondersteuning

• Verbondenheid met anderen
• Hoop: doorbreken van stilstand
• Identiteit: ontwikkelen positief zelfbeeld 
• Betekenisgeving: toekennen nieuwe betekenissen en aandacht voor zingeving
• Grip op het eigen leven

Welke houding is belangrijk voor de verpleegkundige die bemoeizorg uitvoert?

Verpleegkundige

• Basishouding: persoonlijke betrokkenheid, compassie, empathie, nabijheid en trouw + reflectie op eigen handelen
• Wensen en behoeften van de persoon vormen het uitgangspunt
• Samenwerken in een breder verband en met sociale netwerk
• Symptomen zien in een persoonlijke context
• Dienstbaar in plaats van behandelafspraken
• Persoon zelf bepaalt wat herstel is en wat hij nodig heeft om het te bereiken

Deelopdracht 5

filmpje wat is bemoeizorg 2.30min