5.1 Wat levert werken op?

• Economie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

H5 Is er werk voor jou?

Paragraaf 5.1 Wat levert werken op?

Wat weten we nog/al?

Werk

CAO

Leerdoelen 5.1

• Je kunt uitleggen wat voor arbeidsmotieven er zijn.
• Je kunt uitleggen hoe de hoogte van je loon bepaald wordt.
• Je kunt je nettoloon berekenen.
• Je kunt het verschil tussen wit, grijs en zwart werk uitleggen.
• Je kunt uitleggen wat het minimumloon is.

Arbeidsmotieven

De reden dat je werk zijn arbeidsmotieven.

Arbeidsmotieven kunnen zijn:

• Geld verdienen
• behoefte aan sociale contacten
• Nuttig en zinvol bezig zijn
• Regelmaat in je leven
• Nieuwe dingen leren.

Scholing

• Voor een aantal banen heb je een beroepsopleiding nodig. 
• Dit noemen we scholing.
• Banen waar je een opleiding voor nodig hebt noemen we geschoold werk. Voorbeelden zijn leraar en bakker.
• Banen waar je geen opleiding voor nodig bent, noemen we geschoold werk. Zoals schoonmaakster of vuilnisman.

CAO

• Je kunt lid worden van een vakbond.
• Die onderhandelt met de werkgevers over bijvoorbeeld het loon, het aantal werkuren per week en het aantal vakantiedagen.
• De afspraken over de arbeidsvoorwaarden worden per bedrijfstak vastgelegd in een CAO (collectieve arbeidsovereenkomst)

Leg uit wat een CAO is

Loon

• In je arbeidsovereenkomst staat hoeveel je brutoloon is. 
• Dat is het loon dat je met je werkgever hebt afgesproken en waarop nog niets is ingehouden.
• Van je brutoloon gaan nog inhoudingen af voor loonbelasting en sociale premies. 
• Nadat deze inhoudingen van je brutoloon afgehaald zijn, houd je het nettoloon over, dit ontvang je op de bank.

Soorten werk

• Onbetaald werk wordt ook wel grijs werk genoemd, dit is werk waarvoor je niet wordt betaald, zoals Vrijwilligerswerk of mantelzorg.
• bij Zwart werk, werk je zonder arbeidscontract. Je krijg wel loon, maar betaalt geen belasting of sociale premies. zwartwerken is strafbaar.
• niet geregistreerd werk, noemen we de informele sector.

Welk soort werk is strafbaar?

1. Mantelzorg
2. Geregistreerd werk
3. Zwart werk
4. Vrijwilligerswerk

Minimumloon

• Als je werkt heb je recht op het wettelijk minimumloon. 
• Dat is het brutoloon dat een werknemer van 21 jaar en ouder minstens moet verdienen in een voltijdbaan.
• Ben je jonger dan geldt het minimumjeugdloon.
• Dat is een percentage van het minimumloon. Hoe jonger, hoe lager het minimumjeugdloon.

Wat is het minimumloon?

1. Het minimumloon is het salaris dat een werknemer van 18 jaar en ouder minstens moet verdienen in een voltijdbaan.
2. Het minimumloon is alleen van toepassing op werknemers jonger dan 21 jaar.
3. Het minimumloon is het brutoloon dat een werknemer van 21 jaar en ouder minstens moet verdienen in een voltijdbaan.
4. Het minimumloon is het nettosalaris dat een werknemer van 21 jaar en ouder minstens moet verdienen in een voltijdbaan.

Je kunt nu

• Je kunt uitleggen wat voor arbeidsmotieven er zijn.
• Je kunt uitleggen hoe de hoogte van je loon bepaald wordt.
• Je kunt je nettoloon berekenen.
• Je kunt het verschil tussen wit, grijs en zwart werk uitleggen.
• Je kunt uitleggen wat het minimumloon is.

Begrippen paragraaf 5.1 

• Arbeidsmotieven
  
• Brutoloon
• Cao
• Geschoold werk
• Minimumloon
• Nettoloon
• Zwart werk

Aan het werk!

Maken opdrachten 5.1: 5, 7, 9, 10, 11, 12, 15 en 16 

Maken Rekenopdrachten: 3, 6 en 9

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken herhalingsopdrachten 5.1

Veel goed? -> Maken plusopdrachten 5.1