Tekst 27: regel 1-7 (werkwoorden)

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Tekst 27: Tarquinius Superbus koning van Rome

Hoe zat het ook alweer?

Sleep naar de juiste vakjes

Tanaquil

Pastores

herders

Het volk

populus

Tarquinius Priscus

Voorafgaand aan tekst 27

Na de moord op Tarquinius Priscus heeft Servius Tullius door de list van Tanaquil de macht in handen gekregen.
De zoon van Tanaquil en Tarquinius Priscus, die ook Tarquinius heet, voelt zich echter gepasseerd en wil zelf koning worden. Hij bestormt de curia (vergaderruimte) en grijpt de macht. Servius Tullius vraagt om opheldering.

Regel 1

Servius, ut curiam intravit, iratus magna voce clamavit:

ut                                        zodra

curia                                  senaatsgebouw

iratus                                 woedend

Van welk werkwoord komt 'intravit'?

1. intrare
2. intravire
3. intravere
4. intrere

'Intravit' komt van intrare (binnenkomen). Wat is de stam en wat is de uitgang?

1. intr-avit
2. intra-vit
3. intrav-it
4. intravi-t

Intravit bestaat uit: intrav- (perfectumstam) en -it (uitgang). Wat is de juiste vertaling?

1. Hij komt binnen
2. Hij kwam binnen
3. Hij is binnengekomen
4. Hij was binnengekomen

Regel 1

Servius, ut curiam intravit, iratus magna voce clamavit:

ut                                        zodra

curia                                  senaatsgebouw

intravit                              hij kwam binnen/is binnengekomen

iratus                                 woedend

Van welk werkwoord komt 'clamavit'?

1. clamare
2. clamavire
3. clamavere
4. clamere

'Clamavit' komt van clamare (roepen). Wat is de stam en wat is de uitgang?

1. clam-avit
2. clama-vit
3. clamav-it
4. clamavi-t

Clamavit bestaat uit: clamav- (perfectumstam) en -it (uitgang). Wat is de juiste vertaling?

1. Hij roept
2. Hij riep
3. Hij heeft geroepen
4. Hij had geroepen

Regel 1

Servius, ut curiam intravit, iratus magna voce clamavit:

ut                                        zodra

curia                                  senaatsgebouw

intravit                              hij kwam binnen/is binnengekomen

iratus                                 woedend

clamavit                           hij riep/heeft geroepen

Wat is de naamval van 'magna voce'?

1. Genitivus
2. Dativus
3. Accusativus
4. Ablativus

Wat is de juiste vertaling van 'magne voce'?

1. Met grote stem
2. Door grote stem
3. Met luide stem
4. Door luide stem

Regel 1

Servius, ut curiam intravit, iratus magna voce clamavit:

ut                                        zodra
curia                                  senaatsgebouw
intravit                              hij kwam binnen/is binnengekomen

iratus                                 woedend

magna voce                    met luide stem

clamavit                           hij riep/heeft geroepen

Vertaal regel 1: Servius, ut curiam intravit, iratus magna voce clamavit:

Regel 1-2

'Quid est, Tarquini!

Tarquini                                    vocativus

Wanneer iemand aangesproken wordt, gebruikt het Latijn de naamval ­vocativus. Vertaal: Tarquinius

Vertaal regel 1-2: 'Quid est, Tarquini!

Regel 2

Quomodo audes, dum ego vivo, in sede mea considere?

quomodo                  hoe

dum                            terwijl

considere                  gaan zitten

Wat zijn de persoonsvormen?

persoonsvorm hoofdzin

persoonsvorm bijzin

Overig

Quomodo

audes

in sede mea

considere?

dum

ego

vivo

'Vivo' bestaat uit: viv- (praesensstam) en -o (uitgang). Wat is de juiste vertaling?

1. ik leef
2. jij leeft
3. hij leeft
4. wij leven

'Audes' bestaat uit: aude- (praesensstam) en -s (uitgang). Wat is de juiste vertaling?

1. jij durft
2. jij hebt gedurfd
3. jij durfde
4. jij had gedurfd

Hoe vind je 'sede' in de woordenlijst?

1. sedus stoel
2. sedum stoel
3. sedes, sedis stoel
4. seda stoel

Regel 2

Quomodo audes, dum ego vivo, in sede mea considere?

quomodo                  hoe
audes                         persoonsvorm hoofdzin: jij durft

dum                            terwijl

vivo                             persoonsvorm bijzin: ik leef

sede                           van ses, sedis: stoel

considere                  gaan zitten

Vertaal regel 2: Quomodo audes, dum ego vivo, in sede mea considere?

Regel 3

Num putas te posse regnare, dum ego nondum mortuus sum?

num                     soms (in vraagzinnen)
putare                 denken, menen
regnare               koning zijn
nondum             nog niet

Persoonsvormen

Infinitivi (hele werkwoorden)

Overig

Num

putas

te

posse

regnare

dum

ego

nondum

mortuus

sum!

Regel 3

Num putas te posse regnare, dum ego nondum mortuus sum!'

num                     soms (in vraagzinnen)

putas, sum           persoonsvormen

posse, regnare     hele werkwoorden

putare                 denken, menen

regnare               koning zijn
nondum             nog niet

Persoonsvorm

Accusativus in ACI (=onderwerp in dat-zin)

Inifinitivus in ACI (=persoonsvorm in dat-zin)

Overig

Num

putas

te

posse

regnare

Regel 3

Num putas te posse regnare, dum ego nondum mortuus sum!'

num                     soms (in vraagzinnen)

ACI:                      putas

                                        te (accusativus) posse (infinitivus)

putare                 denken, menen

regnare               koning zijn

nondum             nog niet

Vertaal regel 3: Num putas te posse regnare, dum ego nondum mortuus sum!'

Regel 4-7

Tarquinius respondit patrem suum Tarquinium Priscum esse; patrem suum regem Romae fuisse, matrem Servii servam; Tanaquil mortem Tarquinii regis diu celavisse;

Servium interea munera regis explevisse et opes firmavisse.

Regel 4-7: bestudeer het schema

Tarquinius respondit              

                                   patrem suum Tarquinium Priscum esse;

                                   patrem suum regem Romae fuisse, matrem       

                                   Servii servam;

                                  Tanaquil mortem Tarquinii regis diu celavisse;

                                   Servium interea munera regis explevisse et        

                                  opes firmavisse.

Wat is de subjectsaccusativus in regel 4 'Tarquinius respondit patrem suum Tarquinium Priscum esse'?

1. Tarquinius
2. respondit
3. patrem suum
4. Tarquinium Priscum

'Respondit' is perfectum. Hoe moet je in de zin 'Tarquinius respondit patrem suum Tarquinium Priscum esse' de infinitivus 'esse' vertalen?

1. Als praesens: is
2. Als perfectum: is geweest
3. Als imperfectum: was
4. Als plusquamperfectum: was geweest

Regel 4

Tarquinius respondit patrem suum Tarquinium Priscum esse

suum                            zijn

(niet het werkwoord maar het bezittelijk voornaamwoord, 'van hem')

Vertaal regel 4:
Tarquinius heeft geantwoord dat
patrem suum Tarquinium Priscum esse

Regel 5

(Tarquinius respondit) patrem suum regem Romae fuisse, matrem Servii servam;

suum                            zijn

(niet het werkwoord maar het bezittelijk voornaamwoord, 'van hem')

serva                              slavin

servam                          vul aan: fuisse

'Respondit' is perfectum. Hoe moet je in de zin 'patrem suum regem Romae fuisse, matrem Servii servam' de infinitivus 'fuisse' vertalen?

1. Als praesens: is
2. Als perfectum: is geweest
3. Als imperfectum: was
4. Als plusquamperfectum: was geweest

Vertaal regel 5: patrem suum regem Romae fuisse, matrem Servii servam;
N.B. Begin je vertaling met 'dat'

Regel 6

 Tanaquil mortem Tarquinii regis diu celavisse;

Tanaquil                        subjectsaccusativus

diu                                  lange tijd

celare                             verbergen

Vertaal regel 6: Tanaquil mortem Tarquinii regis diu celavisse
N.B. Begin je vertaling met 'dat'

Regel 7

Servium interea munera regis explevisse et opes firmavisse.

explere                         vervullen

opes                              1. macht

                                       2. rijkdom

firmare                         versterken

Vertaal regel 7: Servium interea munera regis explevisse et opes firmavisse.
N.B. Begin je vertaling met 'dat'