Temperatuurregulatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Temperatuurregulatie

boek VTH 

module 2 temperatuurregulatie

Lesdoelen

• Benoemen waarom een temperatuur binnen grenswaarden van belang is.
  
• De manieren van warmteverlies en warmteproductie beschrijven.
  
• Het verschil tussen kern- en schiltemperatuur benoemen.
  
• Normaalwaarden van de temperatuur aangeven.
  
• Een lagere en hogere temperatuur benoemen met de verschijnselen en risico’s.
  
• Risicogroepen benoemen voor de gevolgen van hitte of kou, oorzaken daarvan noemen en maatregen om de problemen te voorkomen.

Regelsysteem

De hypothalamus: temperatuurregelcentrum 

Zintuigcellen (sensoren) in de huid 

en in de hypothalamus nemen de lichaamstemperatuur waar. 

Thermostaatfunctie: zoveel mogelijk een vaste temperatuur, dit is belangrijk zodat alle organen en cellen goed kunnen blijven functioneren

normale lichaamstemperatuur

De lichaamstemperatuur bij gezonde mensen is normaal gesproken hoger dan de omgevingstemperatuur en varieert tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius.

Mensen zijn warmbloedige wezens. Dit houdt in dat de lichaamstemperatuur van mensen onafhankelijk is van de omgeving.

De stofwisseling verloopt het meest efficiënt bij 36o-37o graden Celsius

• De lichaamstemperatuur is het evenwicht tussen warmteproductie en warmteafgifte en wordt

warmteregulatie genoemd

• Het temperatuurcentrum bevindt zich in de hypothalamus

lichaamstemperatuur op peil houden

Om die lichaamstemperatuur stabiel te houden, spelen twee factoren een rol:

1. De warmte die het lichaam produceert, moet gelijk zijn aan de warmte die het lichaam afgeeft. Het lichaam produceert warmte door een proces van stofwisseling in met name de hersenen, de lever en de spieren.

2. Het lichaam moet in staat zijn om de warmte die het produceert over het hele lichaam te verdelen. Daarin speelt de bloedsomloop een grote rol.

afwijkingen in de lichaamstemperatuur

Afwijkingen in de lichaamstemperatuur kunnen ontstaan door verschillen in leeftijd, geslacht, gewicht, beweging, buitentemperatuur, gezondheidstoestand

Ook speelt de soort thermometer, de wijze van meten en het tijdstip van de meting een rol.

Koude regulatie

Vasoconstrictie:

Bloedvaten in de huid trekken samen.

Doel: Minder warmteverlies via de huid.

Gevolg: Bleke huid, koude handen/voeten.

Rillen (spieractiviteit):

Spieren trekken snel samen.

Doel: Warmte opwekken door beweging.

vasoconstrictie: de huis knijpt samen

ledematen worden kouder, blanke, blauwe huid

zuurstof komt minder naar de oppervlakte

Warmte regulatie

Als de omgeving (of het lichaam zelf) te warm is, moet het lichaam warmte kwijtraken om oververhitting te voorkomen.

Vasodilatatie:

Bloedvaten in de huid worden wijder.

Doel: Meer bloed aan het huidoppervlak = meer warmte afgifte.

Gevolg: Rode huid, warme huid.

zweten:

Zweetklieren maken vocht aan op de huid.

Doel: Verdamping van zweet koelt het lichaam af.

gevaar voor uitdroging!!

Temperatuur waarden 

Normaal: 36.5-37.5

Te koud: <36.5

Onderkoeling: <35.0

Verhoging: 37.5-38.0

Koorts: >38.0

Hyperthermie: > 41.0

Te koud:

Verhoging spierspanning

(willekeurige spieren krijgen onwillekeurige bewegingen)

Rillen, klappertanden

Te warm

Dilatatie

Zweten

Schil- en kerntemperatuur

Temperatuur in armen, benen & huid (de schil) is lager dan de temperatuur in de romp en binnenzijde van het lichaam (kern)

Met de lichaamstemperatuur wordt de kerntemperatuur bedoeld.

 
Rectale meting levert de betrouwbaarste informatie over de (kern)temperatuur.

Koorts

• Bij een lichaamstemperatuur van 38 graden Celsius of hoger, is er sprake van koorts.
• Door de hogere lichaamstemperatuur groeien bacteriën en virussen minder goed. Dit betekent dat het lichaam op een natuurlijke wijze probeert via koorts de infectie te bestrijden.
• De rode kleur geeft aan dat het lichaam hard aan het

 werk is

 om weer af te koelen

kippenvel

Als iemand het koud heeft, is er sprake van een verminderde doorbloeding van de huid. Het lichaam reageert dan met het aanbrengen van een soort isolatielaagje op de huid. De haren op de huid gaan overeind staan en houden meer lucht vast, wat isolerend werkt. Er is dan sprake van 'kippenvel' en soms rillen.

Kwetsbare groepen

Baby’s

• Baby’s lopen vooral risico op een te lage lichaamstemperatuur. Ze verliezen veel warmte door een relatief groot hoofd en groot huidoppervlak.

Ouderen

• Ouderen lopen risico op een te lage of te hoge lichaamstemperatuur. Hun huidbloedvaten kunnen minder goed en minder snel vernauwen en verwijden en hun huid produceert minder zweet.

opdracht temperatuur

- op welke manieren kun je temperatuur meten en moet je dan nog graden optellen of aftrekken?

- wat moet je doen bij oververhitting

- wat moet je doen bij onderkoeling

maak van deze 2 een leuke poster zodat het voor iedereen duidelijk is wat je moet doen

in het rectum (rectaal);   goed

in de mond (oraal); 0,3 graden optellen

onder de oksel (axillair); 0,5 graden optellen

in het oor (tympanisch);  goed

via voorhoofd of slaap.

opdracht

oriëntatie opdracht maken

opdrachten-> verwerkingsopdrachten

in welk deel injecteren we bij subcutaan injecteren?

1. de spierlaag
2. de opperhuid
3. het onderhuidsbindweefsel
4. in het bloedvat

wat is een andere naam voor ondertemperatuur?

1. hyperthermie
2. hypoglykemie
3. hyperventilatie
4. hypothermie

hoeveel mililiter mag je maximaal subcutaan injecteren?

1. 1-2 ml
2. 2-3 ml
3. 3-4 ml
4. 4-5 ml

wat is GEEN goede actie bij onderkoeling

1. opwarmen met dekens
2. uit de wind halen
3. iemand in een bad warm water leggen
4. natte kleding verwijderen

welke kleur heeft het naaldje van subcutaan injecteren?

1. roze
2. blauw
3. groen
4. rood

welke groep is extra kwetsbaar voor onderkoeling

1. ouderen en kinderen
2. sporters
3. tieners
4. iemand met een hoge bloeddruk

waarom is rillen een nuttige reactie bij onderkoeling?

1. voorkomt ademnood
2. Het stopt warmteverlies via de huid
3. Het wekt warmte op door spieractiviteit

wat is vasoconstrictie?

1. bloedvaten zetten uit
2. je krijgt blauwe plekken
3. je temperatuur daalt binnen 1 minuten
4. bloedvaten trekken samen

Wat is een kenmerkend symptoom van oververhitting?

1. Koude, bleke huid
2. rillen
3. misselijkheid zonder hoofdpijn
4. rode, hete huid en geen zweten

we spreken van koorts boven de.....

1. 37.0
2. 38.0
3. 39.0
4. 40.0

we spreken van onderkoeling bij een temperatuur lager dan ..... graden

1. 35
2. 36
3. 37
4. 38

welk spuitje gebruik je het liefste bij subcutaan injecteren?

1. 1 of 2 cc spuitje
2. 5 cc spuitje
3. 10 cc spuitje
4. 20 cc spuitje