H2 par. 2.2 De handel in de Republiek groeit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Memo havo 2

H2. De tijd van regenten en vorsten

De Gouden Eeuw

par. 2.2 De handel in de Republiek groeit

Gouden Eeuw

Leerdoelen

Hoofdvraag: Hoe werden Holland en Zeeland het centrum van de wereldhandel?

• Je kunt de drie oorzaken voor de economische groei van de Republiek benoemen en uitleggen.
  
• Je kunt uitleggen hoe in de zeventiende eeuw een wereldeconomie kon ontstaan.
  
• Je kunt uitleggen waarom de Val van Antwerpen bijdroeg aan de economische groei van Holland en Zeeland.
• Je kunt uitleggen wat handelskapitalisme is en hoe dit de economie stimuleerde.
  
• Ken je de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Oorzaken van de groeiende handel

Oorzaken

1. Veranderingen in de landbouw

Commerciële landbouw = Het verbouwen van landbouwproducten, zoals hennep en vlas, voor de handel. 

2. Toegenomen Oostzeevaart

3. Verschuiving centrum van de wereldhandel van Antwerpen naar Amsterdam

Handel met het Oostzeegebied

Rond 1450 dreven Oost-Nederlandse

Hanzesteden Deventer, Kampen en 

Zwolle handel met Oostzeegebied

• Kochten hout en graan
• Verkochten zout en haring

Eind 15e eeuw raakte Hanzehandel

in verval. Hollandse steden zoals 

Hoorn, Enkhuizen en Amsterdam namen Oostzeevaart over.

Handel met het Oostzeegebied

Rond 1540 werd Amsterdam een 

stapelmarkt voor hout en graan.

Producten werden eerst opgeslagen 

in pakhuizen en pas verkocht wanneer 

de prijzen hoog genoeg waren.

Handel met het Oostzeegebied

15e en 16e eeuw Antwerpen centrum 

van de wereldhandel.

1585 Val van Antwerpen 

• Protestantse kooplui en handwerkslieden 

vluchtten naar Holland en Zeeland.

• Republiek blokkeerde de Schelde.
• Verschuiving van Antwerpen naar 

Amsterdam als centrum van wereldhandel.

Bloeiende handel en nijverheid

Gunstige gevolgen van de Val van Antwerpen voor de Republiek:

• Vlaamse kooplieden namen handelscontacten mee.
  
• Vlaamse ambachtslieden verplaatsten bedrijven. Bijvoorbeeld de Vlaamse laken- en diamanthandel waren een impuls voor de economie.
  
• Stapelmarkt veranderde van handel in grondstoffen naar handel in luxegoederen. 
• Vraag naar arbeidskrachten nam toe. Bevolkingsgroei > stadsuitbreiding Bijvoorbeeld Amsterdamse grachtengordel.

De handel staat centraal

Handelskapitalisme = vorm van economie waarin kooplui zoveel mogelijk winst proberen te maken met  de handel.

Handelaren lieten grondstoffen uit verre landen bewerken door arbeiders/ nijverheid om ze vervolgens met winst te verkopen.

Winsten (kapitaal) werden geïnvesteerd in nieuwe schepen,  producten of uitproberen van nieuwe vaarroutes.

Aan de slag

Wat? Zie whiteboard.

Hoe? Alleen 

Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit? Dan bij je docent. 

Tijd? Tot het einde van de les. 

Klaar? Leer begrippen en jaartallen. Vraag docent.