College Duurzaamheid

• Aardrijkskunde
• HBO
• Studiejaar 4

Circulaire economie - Blue Economy - Donut Economie

Lineaire Economie

• Wat is het?
• Industriële Revolutie
• Gaat om winstmaximalisatie: De aarde is onuitputbaar
• Take, Make, Waste
• Blind consumeren
• Gericht op het heden: Korte termijn
  

De tussenstap

1. Nederland bevind zich hier.
2. Er wordt gerecycled, maar niet genoeg.
3. Er is nog veel restafval: plastic en elektronica.
4. Hier hebben wij niet alleen last van maar ook andere landen.
5. Echter kunnen mensen in Ghana soms leven door onze e-waste.

Zouden we onze E-Waste moeten minderen, wetend dat er mensen zijn die ervan kunnen leven?

Circulaire Economie

Wat is het?

--> Een circulaire economie is een economisch systeem waarin geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en waarin reststoffen volledig opnieuw worden ingezet in het systeem.

Kun je een voorbeeld noemen van een circulaire methode die in Rotterdam wordt toegepast?

Recyclen

1. Zo min mogelijk gebruik natuurlijke grondstoffen. Grondstoffen zo lang mogelijk gebruiken.
2. Levensduur van product --> Winst
3. Innovatie
4. Doel: Geen afval. Eindeloze recycling
5. Gebruik --> bezit
6. Gefocust op creëren (niet op consumptie)
7. Toekomstgericht
   

Wat is de rol van het onderwijs?

• De (transitie naar een) circulaire economie is gebaat bij goed onderwijs; mensen die opgeleid zijn om op een circulaire manier te denken en werken. Een circulaire economie zorgt voor een verschuiving in de arbeidsmarkt.
  

Voortgezet onderwijs en HBO

VO

- Duurzaamheid in voortgezet onderwijs is vaak geïntegreerd in de vakken in het curriculum. Dit betekent dat lessen over duurzaamheid direct gerelateerd worden tot vakken zoals aardrijkskunde, biologie een maatschappijleer.

Duurzaamheid heeft ook connecties met het vak economie en heeft een relatie met burgerschapsvorming.

HBO

- Omdat het HBO, net als het MBO, opgedeeld is in sterk beroepsgerichte, vaak sectorale opleidingen hangt integratie van duurzaamheid af van de vraag vanuit het beroepsveld, studenten, docenten en bestuurders. Opleidingen kunnen wel kiezen zich te laten beoordelen op duurzaamheid voor hun accreditatie.

Beleid in de EU en in de NL

In Nederland en Europa wordt de urgentie van een transitie naar een circulaire economie opgemerkt. Als gevolg zijn er door de EU en de Nederlandse overheid doelen opgesteld om een meer circulair systeem te realiseren.

Beleid in Nederland

Beleid in Nederland

Nederland

- De rijksoverheid ambieert dat de Nederlandse economie in 2030 50% minder primaire grondstoffen gebruikt dan nu, en in 2050 een volledig circulair te zijn.

- Vijf prioritaire sectoren geselecteerd waarin veel winst behaald kan worden middels de circulaire economie.

Vijf prioritaire Sectoren

1. Consumentengoederen
2. Bouw
3. Kunststoffen
4. Biomassa en voedsel
5. Maakindustrie
   

Europees Niveau

- EU Circular Economy Package

- In 2015 heeft de Europese Commissie een ambitieus nieuw actieplan voor de circulaire economie goedgekeurd om de overgang van Europa naar een circulaire economie te stimuleren:

1. Dat het mondiale concurrentievermogen zou stimuleren.
   
2. Duurzame economische groei zou bevorderen.
3. Nieuwe banen zou creëren.
   

Europees niveau

Bijgaand is een nieuw voorstel voor wetgeving op het gebied van afvalwerking opgesteld. Hierin is opgenomen:

1. Het doel om in heel de EU 65% van huishoudelijk afval te recyclen in 2030.
2. Een verbod op het afvalstorten van afzonderlijke afvalstromen.
3. Verbeterde definities en rekenmethodes om recycling rates te meten.
4. Economische stimulansen om 'groenere' producten om de markt te zetten en recycling en hergebruik te ondersteunen (European Commission, 2019).
   

•  

Hoe maken we de sectoren circulair?

1. Consumentengoederen
2. Bouw
3. Kunststoffen
4. Biomassa en voedsel
5. Maakindustrie
   

Consumptiegoederen

- Huishoudens in Nederland veroorzaken hun grootste impact op het milieu door het verbruik van consumptiegoederen, zoals mobiele telefoons, kleding en meubels.

- Deze impact is dus groter dan bijvoorbeeld het eten van vlees of vliegen.

Consumptiegoederen

Grofweg zijn er drie strategieën om consumptiegoederen circulairder te maken:

1. Ontwerpen voor optimaal gebruik, reparatie en recycling;
2. Ondernemen met verdienmodellen voor circulaire gebruik;
3. Organiseren van hoogwaardige recycling.
   

De Energiesector

De Nederlandse overheid wil in 2050 niet alleen volledig circulair zijn, ze heeft zichzelf ook ten doel gesteld om dat jaar klimaatneutraal te zijn. Dit betekent dat het percentage hernieuwbare energie moet toenemen van 20% in 2019 naar 100% in 2050.

De energietransitie is op te delen in drie uitdagingen:

1. Het opwekken van hernieuwbare energie:

2. Het gebruiken van hernieuwbare energie;

3. Het besparen van ons energieverbruik.

De Energiesector

De energietransitie is op te delen in drie uitdagingen:

1. Het opwekken van hernieuwbare energie;
2. Het gebruiken van hernieuwbare energie;
3. Het besparen van ons energieverbruik.

Oplossingen:

1. Hernieuwbare energie met hernieuwbare zonnepanelen
2. Inzamelen van honderdduizenden accu’s.
3. Miljoenen huizen inpakken met steenwol.

Hoe maken we de maakindustrie circulair?

- De maakindustrie verwerkt grondstoffen en materialen tot halffabricaten en producten. Dit kan variëren van scharnieren en metaalmachines, van computeronderdelen tot bussen, en nog veel meer. Daarmee vervult de sector een cruciale rol in de circulariteit van de Nederlandse economie.

De maakindustrie in Europa kan jaarlijks tot €550 miljard besparen op grondstoffen als ze zich inricht volgens circulaire principes. Het sluiten van grondstofkringlopen is extra belangrijk voor de maakindustrie, omdat veel bedrijven in deze sector afhankelijk zijn van bepaalde kritieke grondstoffen.

Hoe maken we de maakindustrie circulair?

Terwijl overal in de maakindustrie kansen liggen, zijn er drie strategieën waar veel ondernemers zich op richten:

1. Hoogwaardig recyclen, zodat er geen uitstroom is van materiaal, waaronder kritieke grondstoffen;
2. Optimaliseren van gebruik, zodat producten langer ingezet kunnen worden;
3. Ontwikkelen van nieuwe bedrijfsmodellen, zodat de nadruk van proposities niet op het product, maar op de functie komt te liggen.

Hoe maken we kunststof circulair?

1. Kunststof speelt in alle sectoren een belangrijke rol. Het kan toegepast worden voor kozijnen of vloeren in de bouw, als verpakking in de voedselketen en als grondstof in consumptiegoederen.
2. Kunststof wordt vaak van fossiele brandstoffen gemaakt en vergaat het doorgaans niet in de natuur. Hierdoor is het extra belangrijk om de kringloop van kunststof te sluiten.
   
   

Er zijn vijf strategieën waar veel ondernemers en bestuurders zich op richten. Ze komen om tot een circulaire toepassing van kunststof:

Vijf Strategieën:

1. Onnodig gebruik vermijden door zo zuinig mogelijk om te gaan met kunststof producten en verpakkingen;
2. Ontwerpen voor hergebruik, zoals een mok die gebruikt kan worden in plaats van een hoeveelheid aan wegwerpbekertjes;
3. Ontwerpen voor hoogwaardige recycling van producten of verpakkingen, zoals kunststof schalen gemaakt van monomaterialen
4. Gericht inzamelen, sorteren en recyclen van kunststof, zodat het hoogwaardig hergebruikt kan worden;
5. Verdienmodellen voor optimaal gebruik, zoals het verhuren van producten in plaats van het verkopen ervan.

Hoe maken we de bouw circulair

1. De bouw vormt de grootste materiaalopslag en afvalstroom in de economie. Elk jaar wordt alleen al in de Metropoolregio Amsterdam 1,4 miljoen ton sloopmateriaal verwerkt, met een potentiële waarde van €688 miljoen.
2. Tegelijkertijd drukt de productie van nieuw bouwmateriaal zwaar op het milieu.

Hoe maken we de bouw circulair?

De bouw heeft zoveel facetten, dat bedrijven en bestuurders met veel strategieën aan de slag kunnen om de bouw circulairder te maken. Vijf belangrijke methodes zijn:

Vijf methodes:

1. Hoogwaardig recyclen van sloopafval, zodat er minder primaire grondstoffen nodig zijn;
2. Administreren van materialen, zodat waarde van grondstoffen behouden blijft;
3. Demontabel bouwen, zodat onderdelen van een gebouw hergebruikt kunnen worden;
4. Modulair bouwen, zodat gebouwen aangepast kunnen worden aan nieuwe functies;
5. Ontwerpen voor collectief gebruik, zodat bewoners gebouwen en spullen kunnen delen.

Hoe gebruiken we biomassa en voedsel circulair?

1. Biomassa vervult een bijzondere rol in de circulaire economie, omdat het volledig recyclebaar is en gebruikt wordt als voedsel, brandstof en materiaal.
2. Als stromen van biomassa in de agri-foodsector gesloten worden, zou dat de Nederlandse leefomgeving gezonder maken en de economie jaarlijks €6,5 miljard schelen aan kosten.
3. Er liggen dus veel kansen voor boeren, verwerkers, retailers en andere ondernemers die inzetten op circulariteit.

Hoe gebruiken we biomassa en voedsel circulair?

- Veel bedrijven verdienen aan sluiten van kringlopen. Strategieën voor circulariteit kunnen ingezet worden langs de hele voedselketen, van de boer tot het bord en daarna.

- Er zijn drie strategieën waar veel ondernemers zich er op richten:

1. Sluiten van kringlopen op bedrijven zelf, zodat afval- en inkoopkosten gedrukt worden;
2. Verzamelen van reststromen, zodat verschillende fracties apart gebruikt kunnen worden en het geheel in waarde stijgt;
3. Verwaarden van reststromen, zoals het creëren van nieuwe producten.

Wat is de Blue Economy

• The Blue Economy is een concept van de bekende wetenschapper Gunter Pauli.

• Het is een combinatie van ecologische, sociale en economische duurzaamheid. Met andere woorden: duurzaamheid die ook goed is voor mens en portemonnee.

• Doel: De aarde goed houden voor aankomende generaties.
  

Ongezond eten

•  Is vaak erg goedkoop, maar slecht voor het milieu!
• ± 7 euro
• In de Verenigde Staten zijn deze prijzen een stuk lager!
  

Gezond Eten

• Goed voor het milieu
• Voor veel mensen is dit te duur
• Gezond eten wordt steeds duurder! In 10 jaar een prijsstijging van 22%!
  

Gezond Eten

• Goed voor het milieu
• Voor veel mensen is dit te duur.
• Gezond eten wordt steeds duurder! In 10 jaar een prijsstijging van 22%!
  

Goed voor het milieu?!

Creatiever worden

• Er zijn al veel goede initiatieven! Alleen nog niet genoeg mensen om het uit te voeren!
  Er moet dus een generatie komen die dit kan oppakken en anders durven te gaan denken
  

Bluecity Rotterdam

• "Binnen ons ecosysteem van sociale ondernemers en radicale disruptanten is afval een waardevolle bouwsteen; de output van de éne is namelijk de input van de andere ondernemer. Zo creëren we samen een voorbeeldstad voor de circulaire economie."
  

Donut Economie