NOVA H8 les 4 Stappenplan redoxreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

• DEZE LES

HOOFDSTUK 8 REDOXREACTIES

NOVA HAVO5      Les 4

DEZE LES

Leer je met behulp van Binas 48 de totaalvergelijking van een redoxreactie opstellen met verbindingen en samengestelde ionen

Benodigde voorkennis: de namen en formules uit tabel 3

Leerdoelen

• je kunt bij (een omschrijving van) een experiment de aanwezige stoffen en deeltjes  met de juiste formules noteren
• je kunt met behulp van Binas 48 uitzoeken welk van de aanwezige deeltjes de sterkste OX en RED zijn
• je kunt met behulp van halfreacties uit Binas 48 een kloppende totaalreactie opstellen

Werken met een stappenplan

Als er verbindingen of samengestelde ionen betrokken zijn bij de redox-reactie, wordt het opstellen van een totaalvergelijking iets ingewikkelder. 

Het helpt om dan het stappenplan (blz 57/58) te volgen.

blz 57/58 

opgave 9a

EXP 2A 

Kaliumpermangantaat-oplossing met natriumsulfiet-oplossing

stap 1 deeltjesinventarisatie

> welke stoffen zijn aanwezig?

> wat is de juiste notatie?

(oplossingen in losse ionen!)

natriumsulfiet-oplossing:

kaliumpermanganaat-oplossing: 

Opstellen van de reactievergelijking met het stappenplan (blz 57/58)

stap 2 sterkste OX, RED

> bepaal van elk deeltje of het OX of RED kan zijn (tabel 3!!)

> heb je meer dan 1 OX of RED, kijk dan in Binas 48 welke de sterkste is (hoogste OX, laagste RED)

> controleer of de sterkste OX boven de sterkste RED staat

Na+         SO32- 

K+           MnO4-

stap 3 halfreacties

> Neem de halfreacties over uit Binas 48

TIP: Noteer eerst de formules van de sterkste OX en RED uit stap 2 in de kantlijn en maak daarna de halfreactie af. Zo schrijf je het niet per ongeluk verkeerd om over

OX: MnO4-

RED:  SO32- 

stap 4 elektronen gelijk maken

> kijk naar het aantal elektronen in beide halfreacties. In welke verhouding moet je ze optellen, zodat het aantal elektronen evenveel is?

TIP: Noteer deze factoren altijd achter de halfreacties

OX: MnO4-

RED: SO32- 

stap 5 Optellen en wegstrepen

> Tel de halfreacties op

> streep dezelfde deeltjes voor en na de pijl tegen elkaar weg

TIP: zet de pijlen van de halfreacties recht onder elkaar, zodat je goed ziet wat er voor en na de pijl hoort en je niets vergeet over te nemen!

EXP2 A   Invloed van het milieu

We laten dezelfde reactie nog een keer zien, maar nu veranderen we het milieu: we voegen een beetje zwavelzuur toe

stap 1 deeltjesinventarisatie

> welke stoffen zijn aanwezig?

> wat is de juiste notatie?

(oplossingen in losse ionen!)

natriumsulfiet-oplossing:

zwavelzuur-oplossing:

kaliumpermanganaat-oplossing: 

Opstellen van de reactievergelijking met het stappenplan (blz 57/58)

stap 2 sterkste OX, RED

> bepaal van elk deeltje of het OX of RED kan zijn (tabel 3!!)

> heb je meer dan 1 OX of RED, kijk dan in Binas 48 welke de sterkste is (hoogste OX, laagste RED)

> controleer of de sterkste OX boven de sterkste RED staat

Na+         SO32- 

H+            SO42-  

K+           MnO4-

stap 3 halfreacties

> Neem de halfreacties over uit Binas 48

TIP: Noteer eerst de formules van de sterkste OX en RED uit stap 2 in de kantlijn en maak daarna de halfreactie af. Zo schrijf je het niet per ongeluk verkeerd om over

OX: MnO4-

RED:  SO32- 

stap 4 elektronen gelijk maken

> kijk naar het aantal elektronen in beide halfreacties. In welke verhouding moet je ze optellen, zodat het aantal elektronen evenveel is?

TIP: Noteer deze factoren altijd achter de halfreacties

stap 5 Optellen en wegstrepen

> Tel de halfreacties op

> streep dezelfde deeltjes voor en na de pijl tegen elkaar weg

TIP: zet de pijlen van de halfreacties recht onder elkaar, zodat je goed ziet wat er voor en na de pijl hoort en je niets vergeet over te nemen!

na wegstrepen van dezelfde deeltjes houd je over:

00:20

EXPERIMENT 2

In het buisje zit een oplossing van natriumsulfiet

Hieraan voegt men enkele mL zwavelzuur toe, zodat er een zuur milieu ontstaat

Daarna  vindt de reactie plaats met het paars gekleurde kaliumpermanganaat

stap 1 deeltjesinventarisatie

> welke stoffen zijn aanwezig?

> wat is de juiste notatie?

(oplossingen in losse ionen!)

natriumsulfiet-oplossing:

zwavelzuur-oplossing:

kaliumpermanganaat-oplossing: 

Opstellen van de reactievergelijking met het stappenplan (blz 57/58)

stap 2 sterkste OX, RED

> bepaal van elk deeltje of het OX of RED kan zijn (tabel 3!!)

> heb je meer dan 1 OX of RED, kijk dan in Binas 48 welke de sterkste is (hoogste OX, laagste RED)

> controleer of de sterkste OX boven de sterkste RED staat

Na+         SO32- 

H+            SO42-  

K+           MnO4-

stap 3 halfreacties

> Neem de halfreacties over uit Binas 48

TIP: Noteer eerst de formules van de sterkste OX en RED uit stap 2 in de kantlijn en maak daarna de halfreactie af. Zo schrijf je het niet per ongeluk verkeerd om over

OX: MnO4-

RED:  SO32- 

stap 4 elektronen gelijk maken

> kijk naar het aantal elektronen in beide halfreacties. In welke verhouding moet je ze optellen, zodat het aantal elektronen evenveel is?

TIP: Noteer deze factoren altijd achter de halfreacties

stap 5 Optellen en wegstrepen

> Tel de halfreacties op

> streep dezelfde deeltjes voor en na de pijl tegen elkaar weg

TIP: zet de pijlen van de halfreacties recht onder elkaar, zodat je goed ziet wat er voor en na de pijl hoort en je niets vergeet over te nemen!

na wegstrepen van dezelfde deeltjes houd je over:

Invloed van het milieu

In het volgende filmpje laten we dezelfde reactie nog een keer zien, maar nu veranderen we het milieu.

In het eerste buisje zie je dezelfde proef als hiervoor (met zuur)

In het tweede buisje is geen zuur toegevoegd, alleen water

In het derde buisje is OH- toegevoegd.

Bekijk het verschil.

Kies de juiste halfreactie

Het permanganaat-ion en het sulfiet-ion kunnen op verschillende manieren reageren en dat komt door het milieu.

NOTEER & LEER: Let dus goed op de halfreactie die je kiest!

                                   ALLE deeltjes in de halfreactie MOETEN 

                                   aanwezig zijn!!

Stel de vergelijking op van de reactie tussen een oplossing van natriumsulfiet en kaliumpermanganaat in basisch milieu. Gebruik het stappenplan

hulp bij opgave 12

Ga naar bladzijde 62 en lees opgave 12

Bekijk de filmpjes op de volgende dia's in de gedeelde les:

1. de reactie van koper met geconcentreerd salpeterzuur

2. de reactie van koper met verdund salpeterzuur (met daarnaast ook de reactie met geconcentreerd salpeterzuur)

en maak daarna de vragen van opgave 12a+b

Eigen werk

Maak opgave 9de, 10abc en 12ab

(stop na 30 minuten, maak het op een later moment af)

Leer H8.2

Het stappenplan leer je het beste door het heel vaak te gebruiken. 

Heb je nog vragen over deze les? stel die dan hier: