Les: Verkiezingen en stemmen

• Burgerschap
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Template les

Introductie

Tijdens de verkiezingen kan iedereen van 18 jaar of ouder op een politieke partij stemmen. Zo bepalen de burgers in Nederland wie het land bestuurt.

Bekijk de onderstaande video en bespreek daarna met de klas: Wat is de politiek?

Bekijk nu de video

Wat is de politiek?

Kijkvraag:

Let op: Inmiddels hebben we 18 miljoen inwoners in Nederland.

Antwoord kijkvraag: 

Politiek zijn mensen die het leuk vinden om plannen te maken en dingen te regelen. Wij (de bevolking) mogen deze mensen uitkiezen als er verkiezingen zijn.

Na deze les:
 

• Kan ik in eigen woorden uitleggen wat stemrecht is.

• Kan ik een voordeel en nadeel van een stemwijzer benoemen.

• Kan ik een stemwijzer gebruiken om te ontdekken welke partij het beste bij mij past.

Leerdoelen

Dit gaan we doen

• Introductie: Politiek

  

• Theorie: Verkiezingen en stemwijzer

• Doen: Stemwijzer invullen 

  

• Nabespreking: Wat vind jij van de stemwijzer?
  

Template les

Theorie

Nederland is een democratie, dit betekent dat we mogen stemmen op wie ons land bestuurt.  Op 29 oktober 2025 zijn de Tweede Kamerverkiezingen.

In Nederland geldt dat iedereen mag stemmen:

• Die 18 jaar of ouder is.
• Die Nederlands staatsburger is. 

Stemrecht bepaalt dus wie in Nederland wel of niet mag stemmen.

Wie mag stemmen?

Video: Door te stemmen bepaal je mee welke 150 mensen in de Tweede Kamer komen, maar wat doet de Tweede Kamer eigenlijk?

We stemmen bij verkiezingen op een politieke partij. Een politieke partij vindt bepaalde dingen belangrijk. Die belangrijke dingen noemen we standpunten.

Een standpunt vertelt wat de partij vindt over een onderwerp en wat ze willen dat er in Nederland gebeurt. Standpunten helpen jou te begrijpen waar een partij voor staat, zodat je beter kunt kiezen welke partij bij jou past.

Standpunten

Voorbeeld

NSC

PVV

Hieronder zie je de zittende politieke partijen en partijleiders waarop je kunt stemmen. Welke partijen ken jij?

CDA

SGP

VVD

BBB

FvD

JA21

SP

D66

DENK

PvdD

CU

Volt

GL-PvdA

Aan de Tweede Kamer verkiezingen doen in totaal 27 partijen mee. In het overzicht op deze slide zie je de zittende politieke partijen in de Tweede Kamer.

Zo beslis je op wie je stemt

Doe een stemwijzer

Heel veel mensen doen een stemwijzer. Bij een stemwijzer geef je jouw mening over onderwerpen. Daarna zie je welke partijen het daarmee eens zijn.

Bekijk plannen

Bekijk de plannen van politieke partijen. Dit kun je doen op de website van de politieke partij, maar ook via Instagram of TikTok.

Volg het nieuws

De dagen voor de verkiezingen is er veel aandacht voor de verkiezingen op de radio, tv en op YouTube. In het nieuws kun je bijvoorbeeld naar een verkiezingsdebat luisteren.

Praat erover

Praat met familie of mensen die je kent die 18 zijn over wat zij gaan stemmen. 

De voor- en nadelen van stemwijzer

Nadelen van stemwijzer

Let op!

Stemwijzer geeft je een bepaalde richting in het stemmen, maar bepaalt niet op wie je moet stemmen!

Voordelen van stemwijzer

Voor- en nadelen van stemwijzer

Nadeel

Voordeel

Je hoeft geen lange partijprogramma's te lezen, alleen stellingen in te vullen. 

Een stemwijzer laat jou snel zien welke partijen bij jouw mening passen.

In een stemwijzer tellen alle stellingen even zwaar.

Je kunt beïnvloed worden door het resultaat van de stemwijzer en misschien een partij kiezen die niet bij jou past.

Template les

Doen

Stemwijzer invullen

Stap 1

Ga naar Stemwijzer.nl en druk op 'Start'. 

1

Stap 2

Bespreek de eerste drie stellingen klassikaal. Geef bij de stellingen aan of je het er mee eens, oneens of geen van beide bent. 

Tip: Als je de stelling niet begrijpt of geen antwoord weet, klik dan 'geen van beide' aan.

2

Stap 3

Na alle stellingen ingevuld te hebben, kun je aangeven welke onderwerpen je interessant vindt. In de volgende stap geef je aan dat je alle partijen wilt meenemen in het resultaat. Bekijk vervolgens het resultaat.

3

Tip

Sommige stellingen zijn wat ingewikkeld. Bespreek deze stellingen dan klassikaal of ga verder door 'geen van beide' aan te vinken.

Template les

Nabespreking

Bespreek in de klas:

• Welke partij staat bij jou bovenaan na het invullen van de stemwijzer? Ben je het hiermee eens?

• Hoe vond je het om de stemwijzer in te vullen?

• Wat is volgens jou één voordeel en één nadeel van de stemwijzer die jij hebt gebruikt?

Wat vind jij van de stemwijzer?

• Ik kan in eigen woorden uitleggen wat stemrecht is.

• Ik kan een voordeel en nadeel van een stemwijzer benoemen.

• Ik kan een stemwijzer gebruiken om te ontdekken welke partij het beste bij mij past.

Dit kan ik!

Deze les hebben we het 

gehad over verkiezingen en stemmen.

Wil je weten wat partijen echt vinden over onderwerpen die jij belangrijk vindt?

Typ je onderwerp op deze website en ontdek meteen wat de partijen erover zeggen!

Dit kan ik!