1.5 -Samenstelling van mengsels

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Startklaar

Startopdracht

3. Begin met ‘startopdracht’

1. Zitten volgens plattegrond.

2. Boek, schrift, agenda en pen op tafel.

Open deze LessonUp 

Deze les:

• Herhaling 
  
• HW-bespreken + Nakijken
• Uitleg leerdoelen 1.5: Massapercentage, volumepercentage, concentratie en oplosbaarheid. 
• Huiswerk maken + nakijken 1.5 opdr 51 t/m 57

Toets gaat over  1.1 t/m 1.5 met blz 92 over het stukje destilleren en blz 162 over het stukje adsorberen

Herhaling

Wat weet je nog??

Kom in deze Lesson Up

Reproductie:
Wat is het scheidingsprincipe van destilleren?

1. Deeltjesgrootte
2. Dichtheid
3. Kookpunt
4. Oplosbaarheid

Reproductie:
Wat is het scheidingsprincipe van adsorberen?

1. Kookpunt
2. Aanhechtingsvermogen
3. Deeltjesgrootte
4. Dichtheid

Reproductie:
Wat is het scheidingsprincipe van bezinken en afschenken?

1. Kookpunt
2. Oplosbaarheid
3. Deeltjesgrote
4. Dichtheid

Vaste deeltjes die zweven in een vloeistof...
Hoe heet zo'n mengsel?

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie
4. Mix

Er is nu een gele pauze vlam. Aan welke knop moet er nu gedraaid worden om een blauwe vlam te krijgen?

1. a
2. b
3. c
4. d

De blauwe kleurstof in brandspiritus kun je verwijderen met actieve kool. Vervolgens is nog een stap nodig om de verontreinigde actieve kool te verwijderen.
Welke scheidingsmethoden zijn gebruikt om kleurloze brandspiritus te verkrijgen?

1. alleen adsorberen
2. alleen filteren
3. eerst adsorberen , daarna filteren
4. eerst extraheren, daarna filteren.

De formules van koolstofdisulfide en loodsulfide lijken op elkaar, maar de stoffen verschillen sterk in eigenschappen. Zo is het smeltpunt van koolstofdisulfide 162 K. Het smeltpunt van PbS is 1,38·10³ K. Deze verschillen zijn te verklaren uit de verschillen op microniveau (de moleculen of ionen waaruit deze stoffen zijn opgebouwd). 

Reken het smeltpunt van PbS om in °C.

De formules van waterstofchloride (HCl) en natriumchloride (NaCl) lijken op elkaar, maar de stoffen verschillen sterk in eigenschappen. Zo is het kookpunt van HCl 188 K. Het kookpunt van NaCl is 1,68·10³ K. Deze verschillen zijn te verklaren uit de verschillen op microniveau (de moleculen of ionen waaruit deze stoffen zijn opgebouwd).

Reken het kookpunt van NaCl om in °C.

Bespreken en Nakijken 1.4

Opdracht  t/m 46

• Ik kan het massapercentage van de samenstelling van een mengsel berekenen en gebruik je juiste eenheid.
  
• Ik kan het volumepercentage van de samenstelling van een mengsel berekenen en gebruik je juiste eenheid.
  
• Ik kan de concentratie van een oplossing berekenen.
  
• Ik kan met de oplosbaarheid verklaren of je een verzadigde oplossing hebt en beschrijven wat de invloed van de temperatuur is. 

Gehalte van stoffen

Het gehalte van stoffen in mengsels en oplossingen kan op allerlei manieren worden uitgedrukt:

• in de concentratie (= aantal gram per liter)
• in procenten (1 % = 1/100), bijvoorbeeld volumeprocenten (vol%) en massaprocenten (massa%)

1.5 Samenstelling van mengsels

Massapercentage

Het massapercentage geeft aan hoeveel procent van een stof in een mengsel zit.

De samenstelling van een mengsel geef je aan met een percentage

Procent betekent letterlijk 'per honderd' 

Massapercentage - voorbeeld

De basisverhouding voor goede pannenkoeken is:

• 250 g bloem
• 2 eieren (110 gram)
• 250 ml melk (dichtheid = 1,03 g/cm³, dus 257,5 gram) 
• Snufje zout (1 gram)

Massapercentage - voorbeeld

De basisverhouding voor goede pannenkoeken is:

• 250 g bloem
• 2 eieren (110 gram)
• 250 ml melk (dichtheid = 1,03 g/cm³, dus 257,5 gram) 
• Snufje zout (1 gram)

Totale massa is dus 250 + 110 + 257,5 + 1 = 618,5 g

Massapercentage - uitleg met formule

Wat is het massapercentage bloem in pannenkoeken?

• Massa van bloem is 250 g
• Totale massa is 618,5 g

massapercentage = 40,42 % of 40,42 massa%

Massapercentage - uitleg met formule

Wat is het massapercentage bloem in pannenkoeken?

• Massa van bloem is 250 g
• Totale massa is 618,5 g

Bestek kan gemaakt zijn van RVS (roestvrij staal).

In 1250 kg RVS zit 137,5 kg chroom.

Bereken het massapercentage chroom in RVS.

Voorbeeldvraag 2

Pietje gaat een nasi maken. De ingrediëntenlijst is als volgt: 80 g kipkruiden, 510 g rijst, 350 g kipfilet en 1,06 kg groenten. 

Bereken het massapercentage kipfilet in de nasi. 

Lood wordt vaak met tin gemengd en dit heet dan “soldeertin”. Een bepaald soort soldeertin heeft een massapercentage van 19,5% tin. Bereken hoeveel gram lood er in 0,610 kg van dit type soldeertin zit.

   Volumeprocenten

Het volumepercentage geeft aan hoeveel procent van een stof in een mengsel zit.

Maar dan in mL, cm³, L, dm³

1.5 Samenstelling van mengsels

Voorbeeld volumeprocent 

1.5 Samenstelling van mengsels

Parfum bestaat voor een groot deel uit alcohol. 

Op het etiket van een flesje van 50mL staat dat het 22,5 mL alcohol bevat.

Wat is het volumepercentage alcohol in de parfum?

Wat is het volumepercentage alcohol in de parfum?

Volume alcohol is 22,5mL

Totale volume is 50mL

Volumepercentage - uitleg met formule

Een grote fles allesreiniger van 2,5L bevat bevat in totaal 1900mL water. Bereken het volumepercentage water in de allesreiniger. 

Volumepercentage - uitleg met formule

Volumepercentage - uitleg met formule

Hoeveel mL appelsap zit er in deze fles?

6 liter lucht bestaat uit 4,68 dm³ stikstof, 0,00126 m³ zuurstof en de rest zijn andere gassen.

Bereken het volumepercentage zuurstof in de lucht.

Concentratie

Om de concentratie te berekenen moet je twee dingen weten: 

• hoeveel gram er van een stof is opgelost 
• hoeveel liter oplosmiddel

1.5 Samenstelling van mengsels

Concentratie

De concentratie is dus de hoeveelheid opgeloste stof in een hoeveelheid oplossing

Concentratie druk je uit in g/L, kg/L, g/mL etc..

1.5 Samenstelling van mengsels

Concentratie berekenen voorbeeld

Matthijs maakt een kop koffie van 250mL en voegt daaraan 2 klontjes suiker toe. Elke klontje heeft een massa van 4gram. 

Bereken de concentratie suiker in de koffie

1.5 Samenstelling van mengsels

Concentratie berekenen voorbeeld

1.5 Samenstelling van mengsels

Concentratie

Een blikje cola van 330ml bevat 40 gram suiker. 

Wat is de concentratie suiker in het blikje in g/L?

1.5 Samenstelling van mengsels

Voorbeeldvraag 1.

Een kommetje met 200 cm³ yoghurt bevat 8,0 g opgelost poedersuiker. Bereken de concentratie poedersuiker in de yoghurt. Druk je antwoord uit in g/L.

Aan de slag

• Maken opdracht 51 t/m 55

1.5 - Rekenen aan mengsels - les 2

Pak je:

- Schrift

- Pen, potlood

- Boek

- rekenmachine

Startopdracht

Voor het maken van pruimenlikeur mengt oma 150 mL alcohol met een volumepercentage van 60%, met 400 mL water.

Bereken het volumepercentage alcohol in het likeur. Geef de stappen in de berekening duidelijk weer.

Tip: begin met het uitrekenen van het aantal ml alcohol in de 150ml

1.5 Samenstelling van mengsels

Startopdracht

GV: volumepercentage alcohol in het mengsel

GG: Totaal volume = 150ml + 400ml= 550ml

         Volume alcohol = 60% van 150 ml = 150x0,6= 90 ml

F:

B: 90mL /550 mL x 100%= 16,4 %

Antw: Er zit 16,4 volume% alcohol in het mengsel

1.5 Samenstelling van mengsels

Rekenen met machten 

550ml = 5,5×10²

3185 gram = 3,185×10³

0,0056 ml = 5,6×10^-³

1.5 Samenstelling van mengsels

Oplosbaarheid

De oplosbaarheid laat zien hoeveel stof je maximaal kunt oplossen in een vloeistof.

Oplosbaarheid druk je uit in g/L, kg/L, g/mL etc

1.5 Samenstelling van mengsels

Hoeveel gram zout kun je bij KT oplossen in een liter water?
Zoek je antwoord op in je boek ;)

1. 150 gram
2. 359 gram
3. 3015 gram
4. 275 gram

Oplosbaarheid

1.5 Samenstelling van mengsels

50 g/L

360 g/L

450 g/L

 Onverzadigd,  verzadigd   en oververzadigd

Geef antwoord op deze vraag.

Vissen hebben zuurstof nodig.
Waarom sterven er in de zomer meer vissen in de natuur dan in de winter?

Huiswerk

• Maken opdracht 44 t/m 62

Aan de slag 

Je werkt zelfstandig of in duo's fluisterend

• 1: Opdracht 51 t/m 58 maken van 1.5 en nakijken
• 2: Oefenblad in LessonUp: 1.5 - Rekenen aan mengels (oefenblad)

Huiswerk

Volgende les

• 1: Opdracht 51 t/m 58 maken van 1.5 en nakijken
• 2: Oefenblad in LessonUp: 1.5 - Rekenen aan mengels (oefenblad)