Koppelwerkwoord + NG

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

Wat gaan we vandaag doen?

- Uitleg over het koppelwerkwoord.

- Ga aan de slag met de opdrachten van H4. Grammatica, woordsoorten.

- Eerst: werkwoordsoorten

Vorige les hebben we deze twee werkwoordsoorten besproken: ... en ...

Vandaag:

• Een nieuwe werkwoordsoort: het koppelwerkwoord
• Uitleg, daarna oefenen 

Koppelwerkwoorden 

- Een koppelwerkwoord geeft aan dat het onderwerp iets is.

- Koppelwerkwoorden komen voor in zinnen met een 

   naamwoordelijk gezegde.

- Er zijn 9 koppelwerkwoorden.

Koppelwerkwoord (kww)

Er zijn 9 koppelwerkwoorden:

zijn - worden - blijven

blijken - lijken - schijnen

heten - dunken - voorkomen

Checklist (aantekening!):

1.  Staat er één van de 9 kww's in de zin?
   
2. Gaat het in de zin om een toestand/eigenschap? 
3. Wordt er iets gezegd over het onderwerp in de zin?

Kun je alle vragen met ja beantwoorden? Dan heb je te maken met een koppelwerkwoord

Voorbeeld:

o

Vb.                 Die film | blijft | leuk.

1.  Staat er een vorm van één van de 9 kww’s in de zin?
   
2. Ja: blijft (blijven)
   
3. Gaat het in de zin om een toestand (ook wel: eigenschap)?
   
4. Ja: leuk
   
5.  Wordt er iets gezegd over het onderwerp in de zin?
   
6. Ja: de leuke film
   
7. Kun je alle vragen met ja beantwoorden? = kww
   

Koppelwerkwoorden

Een koppelwerkwoord plakt een eigenschap aan het onderwerp vast!

Welke koppelwerkwoorden zijn er?

• zijn, worden, blijven, blijken, schijnen, heten, lijken, dunken, vóórkomen

Noem zoveel mogelijk koppelwerkwoorden:

Staat er een koppelwerkwoord in deze zin: Zij is naar huis gelopen.

1. Ja
2. Nee

Waarom hebben we NIET te maken met een kww?

Voor nu:

• Lees de theorie op bladzijde 120 goed door
• Maak opdracht 2 en 3 op blz. 120 t/m 121 

Les 2:

Het naamwoordelijk gezegde

Noem zoveel mogelijk koppelwerkwoorden:

Checklist (aantekening!):

1.  Staat er één van de 9 kww's in de zin?
   
2. Gaat het in de zin om een toestand/eigenschap? 
3. Wordt er iets gezegd over het onderwerp in de zin?
4. Kun je het vermeende kww vervangen door minimaal twee andere kww?

Kun je alle vragen met ja beantwoorden? Dan heb je te maken met een koppelwerkwoord

Wat ga je vandaag leren?

1. Wat een naamwoordelijk gezegde (ng) is.
2. Hoe je het ng kunt vinden in een zin.
3. Welke koppelwerkwoorden er zijn.

Wat ga je leren?

Basisregel gezegde

Gezegde = alle werkwoorden in de zin, dus ook de PV!

Een zin heeft altijd een gezegde!

- een werkwoordelijk gezegde: (hww+)zww

of

- een naamwoordelijk gezegde: (hww+)kww

papa

praten

pop

huilen

zwemmen

vis

hond

blaffen

koekje

lekker

bord

vies

leuk

film

mama

lief

Pak een blaadje en maak zinnen van twee woorden (elk woord maar 1x gebruiken)

Naamwoordelijk gezegde

papa praten                                                                                  mama lief

pop huilen                                                                                     koekje lekker

vis zwemmen                                                                              bord vies  

hond blaffen                                                                                film leuk

Het kan zijn dat je een andere combinatie gemaakt hebt. Dat is niet erg!

Naamwoordelijk gezegde

papa (doet) praten                                                      mama (is) lief

pop (doet ) huilen                                                        koekje (is) lekker

vis (doet) zwemmen                                                  bord (is) vies  

hond (doet) blaffen                                                    film (is) leuk

• werkwoordelijk gezegde                     naamwoordelijk gezegde                            

(aantekening)Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde (ng) zegt wat iemand of iets is (of wordt of blijft).

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een:

• Werkwoordelijk deel = alle ww in de zin. Er moet een koppelww bij zijn!
• Naamwoordelijk deel = bevat een zelfstandig of bijvoeglijke naamwoord dat een eigenschap van het onderwerp geeft.

(aantekening)Dus....

• Een zin heeft ALTIJD een gezegde.
• Het nw gezegde zegt wat iemand IS, WORDT of BLIJFT.
• Het nw gezegde heeft ALTIJD een koppelwerkwoord.
• Let op: In zinnen met een nw gezegde zit NOOIT een lijdend voorwerp.

Voorbeeld

• Hij is arts / Hij spreekt de arts
• Anna ziet een leuke meid / Anna is een leuke meid
• Pieter gaat naar de directeur / Pieter wordt directeur

Let op het verschil! Iemand is, wordt of blijft iets (nw.gez) of iemand doet iets (ww.gez). Zie je het verschil?

(aantekening) Zo vind je het naamwoordelijk gezegde

• Stel vast of het onderwerp iets DOET of iets IS.
• Als het onderwerp iets is, stel je de vraag: Wat+pv+ond+overige werkwoorden (let op het koppelww). Het antwoord is het naamwoordelijk deel!
• Noteer het naamwoordelijk gezegde: pv+[nw.deel]+overige werkwoorden. Zet het naamwoordelijke deel tussen vierkante haken!

Aan de slag:

Opdracht 12, blz. 84 gemaakt?

Opdracht 3+4, blz. 130 maken (zie ook theorie blz. 78).

Wat is het onderwerp in zin 1 op blz. 130?

Wat is het naamwoordelijk gezegde in zin 1?

Wat is het onderwerp in zin 2 van opdr. 3, blz. 130?

Wat is het naamwoordelijk gezegde in zin 2? Zet het nw deel tussen [..]

Benoem de werkwoorden van zin 2
hww/zww/kww

Wat is het onderwerp in zin 3 van opdr. 3, blz. 130?

Wat is het gezegde in zin 3? wwg/nwg:

Aan de slag!

Maak opdracht 4 op bladzijde 119. 

TIP: Heb je te maken met een ACTIE of met een TOESTAND?

Klaar? Maak opdracht 12 +13 op blz. 252