Examentraining Staatsinrichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Examentraining geschiedenis

Staatsinrichting

Vandaag

• Leerdoelen check 
• Uitleg Staatsinrichting + WOI
• Zelfstandig werken: examen
• Bespreken van examen

Revolutiejaar 

1848

De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en 

ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...

...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen (1)

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid
3. Klassieke grondrechten
4. censuskiesrecht
5. Rechtstreekse Tweede Kamer verkiezingen

1866-1867: Luxemburgse Kwestie

Oorzaak:		Wie/wat/ waarom/hoe		Gevolg :
1866: Willem III wil zijn schulden af kunnen kopen door Luxemburg te verkopen , maar: zonder toestemming van het parlement.	Ministers moeten eigenlijk opstappen in zo'n situatie, maar weigeren. Willem III steunt hen .	Koning stuurt daarom het parlement weg (om zijn ministers te redden). Nieuwe verkiezingen .	Nieuw samengesteld parlement vindt ook dat ministers moeten opstappen . Dus: ministers stappen op .	Parlement maakt n ieuwe wet die bevoegdheden koning Willem III afneemt. 1867: Parlement nu echt de baas in Nederland .

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

SOCIALE KWESTIE

Discussies over de ‘sociale kwestie’

*Opvattingen over oorzaken en mogelijke oplossingen naar voren, variërend van niets doen tot ingrijpen door de overheid. 

* Arbeiders richtten vakbonden op om gezamenlijk met werkgevers te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden.

* Algemeen kiesrecht

* Sociale wetten

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Schoolstrijd

- Schoolstrijd: liberale regering stichtte openbare scholen --> voor iedereen toegankelijk

- katholieken en protestanten wilden bijzondere scholen = katholieke en protestantse scholen.

- regering wilde deze scholen niet subsidiëren --> Schoolstrijd --> liberalen en socialisten <--> katholieken en protestanten

Oplossing sociale kwestie
Confessionelen

Katholieken

• De katholieken willen dat de overheid dekatholieke scholen betaald (schoolstrijd).
  
• Rekenen op christelijke naastenliefde en samenwerking om sociale kwestie op te lossen.

• De rol van de kerk is belangrijker dan de rol van de overheid.
  
• Zijn voor algemeen kiesrecht.
  

Opgelost in de Pacificatie van 1917

• actief kiesrecht voor mannen
• passief kiesrecht vrouwen
• gelijkstelling onderwijs
• Stelsel van evenredige vertegenwoordiging

Gevolgen van de Pacificatie

• Van districtenstelsel (1848-1917) naar evenredige vertegenwoordiging (1917-NU).

• Liberalen buiten spel gezet.

Verhoudingen politieke stromingen vóór en na de Pacificatie van 1917 -> wat is veranderd? Hoe komt dit?

Kiesdeler

Kiesdeler = aantal behaalde stemmen / 150 zetels

Aan de slag: 20 minuten

Maak de volgende opdrachten van het examen: Opdracht 1 t/m 9

Bespreken van examen