3.2 Op weg naar duurzame energiebronnen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3.2 Op weg naar een duurzame energiebronnen

Na behandeling van deze paragraaf

...Je kent de belangrijkste traditionele energiebronnen en je weet dat het energieverbruik/pp en de CO2-voetafdruk jarenlang explosief toenam.

...Je begrijpt waarom traditionele energiebronnen niet duurzaam zijn en een energietransitie nodig is.

...Je kunt aan de hand van een dwarsdoorsnede beslissen of gas en olie er met conventionele winningstechnieken mogelijk is.

Noem de 3 bekende fossiele brandstoffen (ieder antwoord los)

Waarom zijn fossiele brandstoffen niet duurzaam?

Traditionele hulpbronnen

Fossiele brandstoffen -->  uitputbare energiebronnen 

Conventionele olie en gas

'Makkelijk' te winnen

Conventioneel -> "gewoon"
"normaal"

Conventioneel vs. Onconventioneel

Conventioneel: Voorraad van een fossiele energiebron die aantoonbaar of vermoedelijk kan worden gewonnen met de tot nu toe gebruikelijke methoden en kosten.

Onconventioneel: Voorraad van een fossiele brandstof (teerzand, leisteenolie, schaliegas) die afwijkt van:

vorm - zekerheid - economische & technische winbaarheid

kost buitengewoon veel moeite, geld én energie om te winnen. 

+ komt veel koolstofdioxide vrij bij het proces

+ veel overige vervuiling en aantasting van natuurlandschappen. 

Welke producten kunnen er gemaakt worden van ruwe aardolie?

Aardolie bewerken

• Ruwe aardolie bewerken

• Benzine
• Nafta (koolwaterstof)
• Kerosine
• Gasolie
• Stookolie
• Plastic

00:39

Wat is een teerzand?

1. zand met olie
2. sediment waar een oliesoort achtig materiaal doorheen gemengd is
3. zand met teer
4. bodemsoort met bitumen (waaruit olie gewonnen kan worden)

01:20

Wat voor negatieve effecten worden er allemaal genoemd?

02:39

Wat voor negatieve gevolgen ondervinden de native bewoners van Canada? Waarom zou de Canadeze regering hier slordiger mee omgaan?

03:11

Wat vind jij?

1. Zolang we olie nodig hebben zullen we ook teerzand mijnen
2. Teerzand heeft zoveel nadelen, we moeten ermee stoppen
3. Dankzij teerzand wordt er veel geld in de Canadese economie gestoken, dat is goed voor banen
4. We moeten zo snel mogelijk stoppen met fossiele brandstoffen, per direct met teerzand

Teerzanden

Oliehoudende afzettingen van zand en klei.

• Moeilijk te winnen, dus duur proces 
• Milieu onvriendelijk

Teerzand afgraving

Schaliegas

• Gesteente met belletjes 
  
• Fracking (Explosie)

• Explosie (chemisch afval)

Schaliegas, zit vast in kleine zachte steen holtes

Water, zand en chemicaliën worden in de grond gespoten

Hoe kun je nu het verschil tussen conventionele en onconventionele fossiele brandstoffen uitleggen?

conventionele reserve

50jaar? 100jaar?

niet-conventionele reserve

veel moeite, geld én energie 

Aan de slag 

Maak de opdrachten:

1 - 3 - 4 - 6

Vraag 1

• A5, B4, C1, D6, E2, F3.
  

Vraag 3A

Welke afgebeelde menselijke activiteiten in bron 9 zorgen voor uitstoot van CO2?

• Fossiele brandstoffen en industrie, verandering in grondgebruik (ontbossing).

Vraag 3b

Hoeveel gigaton CO2 stoot de mens jaarlijks uit volgens bron 9? Laat je berekening zien.

• 34,3 + 4,9 = 39,2 gigaton.
  

Vraag 3C

Waarom komt deze berekening niet overeen met de jaarlijkse toename van 17,3 gigaton CO2 in de dampkring?

• Ongeveer vijftig procent van de CO2-uitstoot wordt opgenomen door het land en de oceanen.
  

Vraag 3D

Welke energiebronnen zijn in bron 9 ingetekend? Noteer de juiste letter.

A conventionele olie en gas

B duurzame energiebronnen

C niet-conventionele olie en gas D teerzand

• A.
  

Vraag 3E

I Het gebied links van de oever kent een grotere CO2-

uitstoot/pp dan het gebied rechts van de rivier.

II Het toevoegen van kernenergie in bron 9 verandert

weinig aan de al ingetekende cijfers.

A I is juist, II is onjuist.

B I is onjuist, II is juist.

C Beide zijn juist.

D Beide zijn onjuist.

• C.
  

Vraag 4

Noteer de letters van de juiste uitspraken. In bron 10:

A houden de ingespoten leisteenkorrels de scheuren in het

moedergesteente open.

B is de winning zichtbaar van conventioneel gas.

C is de winning zichtbaar van niet-conventionele olie.

D is reservoirgesteente en moedergesteente ingetekend.

E wordt het principe van ‘fracken’ uitgelegd.

F zijn op grote diepte teerzanden ingetekend.

• B, D, E.
  

Vraag 6A

Noteer de letters van de hieronder genoemde omschrijvingen waar de demonstrant in bron 8 hoogstwaarschijnlijk voor is.

A boren naar schaliegas

B duurzame energiebronnen

C energietransitie

D het Klimaatakkoord van Parijs

E verkleining van de CO2-voetafdruk F winning van olie uit teerzanden

• B, C, D, E.
  

Vraag 6B

Bedenk een kreet op een demonstratiebord of spandoek die pleit voor kernenergie.

• Eigen antwoord. Voorbeeld van een goed antwoord: kernenergie = CO2-vrij.
  

Vraag 6C

Bedenk een kreet op een demonstratiebord of spandoek tegen kernenergie.

• Eigen antwoord. Voorbeeld van een goed antwoord: geen radioactieve straling = geen kernenergie.
  

Vraag 6D

Geef naast de CO2-uitstoot nog een ander groot nadeel van de inzet van fossiele energiebronnen voor energie.

• Gemiddeld gaat bij de opwekking en het transport
  

twee derde van de energie verloren voordat we die

kunnen gebruiken.

Vraag 6E

Wat is de kern van het Klimaatakkoord van de Verenigde Naties in Parijs?

• Bijna alle landen ter wereld zeggen toe de CO2- uitstoot te gaan beperken door in te zetten op energietransitie.