3.1 Atoommodel

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: bouw van stoffen

3VWO

Leerdoelen

•  Je kunt de bouw van een atoom beschrijven.
• Je leert hoe het atoommodel tot stand is gekomen. 
• Je kunt aan de hand van het atoomnummer en het massagetal een atoom tekenen volgens het atoommodel van Bohr
• Je kunt de volgende begrippen gebruiken:

• Atoomkern
• Elektronen
• Elektronenschillen
• Protonen
• Neutronen

• Atomaire massa eenheid, u
  
• Atoomnummer
• Massagetal

Atoommodel 

Uiteindelijk heeft al dit onderzoek geleid tot het atoommodel dat bij scheikunde wordt gebruikt. 

Atoommodel van Bohr

Volgens dit model bestaat een atoom uit een positief geladen atoomkern waar negatief geladen elektronen in zogenoemde elektronenschillen omheen bewegen. 

Noteer 

& leer

De elektronenschillen

In elke schil past een specifiek aantal elektronen. In de schillen passen van binnen naar buiten steeds meer elektronen. 

K	2
L	8
M	18

schil

maximum aantal elektronen

De atoomkern

• De atoomkern bestaat uit positief geladen protonen met daartussen ongeladen neutronen. 
• Een proton heeft een positieve lading die even groot is maar tegengesteld aan de negatieve lading van een elektron.
• Atomen zijn zelf ongeladen. Wat zal dit dan betekenen?

Uitzondering: de atoomkern van het waterstof

 atoom heeft slechts 1 proton

Massa's in atoom

• Een neutron is ongeladen en heeft een massa die vrijwel gelijk is aan die van een proton.
• De massa van een elektron is verwaarloosbaar klein met de massa van een proton of neutron. 

Massa van proton, neutron en elektron wordt uitgedrukt in de  atomaire massaeenheid, u

waarvoor geldt: 1,00u=1,66*10-27kg

Noteer 

& leer

Proton (p+)
neutron (n)
elektron (e - )

deeltje

plaats

lading

massa(u)

Maak de tabel compleet:

atoomkern

atoomkern

elektronenwolk

0

1-

1+

5,5*10-4 u

1,0u

1,0u

Atoomnummer = aantal protonen

Het aantal protonen in een atoomkern wordt aangegeven met het atoomnummer: elk atoomsoort (element) heeft zijn eigen vaste atoomnummer. 

Atoomnummer van ijzer  Fe= 26, dus elk Fe atoom

heeft 26 protonen in zijn atoomkern.

Weet je het atoomnummer, dan weet je ook het aantal

elektronen in de elektronenwolk. Dat aantal is immers

 gelijk aan het aantal protonen. Dus een ijzeratoom bevat ook 

 26 elektronen.

Noteer 

& leer

Massagetal

Elk element (atoom) heeft ook een massagetal.

Dit massagetal bereken je zo:

Protonen + neutronen = massagetal.

• Bereken van dit atoom het massagetal.
• Welk element is dit? (tip, kijk achterin naar de muur :)

Beantwoord de volgende vragen over atoomsoort "Natrium"

Symbool is 

Atoomnummer is

Aantal protonen en elektronen is

Aantal neutronen is 

Het massagetal is

 

Na

11

23

11

12

Atoomnummer

Alle atomen van dezelfde soort hebben hetzelfde atoomnummer.

• atoomnummer = aantal protonen

• aantal elektronen = aantal protonen 
  

• massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Isotopen

Meeste elementen hebben meerdere isotopen. 

Isotopen zijn atomen met hetzelfde aantal protonen in de kern, maar een ander aantal neutronen. 

Isotopen hebben dus hetzelfde atoomnummer, maar een andere massa.

Atoomnummer, massagetal en isotopen

Isotopen

Atoomnummer, massagetal en isotopen

Voorbeeld: chloor

Twee isotopen van chloor in de natuur: Cl-35 en Cl-37

Voorbeeld: chloor

Twee isotopen van chloor in de natuur: Cl-35 en Cl-37

Rekenen aan isotopen

• Veel atoomsoorten met meerdere isotopen
• De lijst met massa's geeft gemiddelde aan
• Boor heeft 2 isotopen               

massa	%
10	19,9
11	80,1

Gemiddelde atoommassa

​100​​(19,9⋅10+80,1⋅11)​​=10,8

Rekenen aan isotopen

Bereken de gemiddelde atoommassa van Magnesium

2 decimalen

massa	24	25	26
%	79	10	11

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel protonen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 23
4. 34

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel elektronen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 23
4. 34

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel neutronen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 13
4. 24

Het atoomnummer is het aantal...

1. protonen van een atoom
2. neutronen van een atoom
3. elektronen van een atoom
4. protonen en elektronen van een atoom

Wat is een isotoop?

1. Zelfde atoom, andere massa
2. Ander atoom, zelfde massa
3. Zelfde atoom, ander atoomnummer
4. Ander atoom, zelfde atoomnummer

Isotopen verschillen van elkaar in ...

1. Aantal protonen
2. Aantal elektronen
3. Aantal protonen en elektronen
4. Aantal neutronen

N-14 heeft 7 protonen en 7 neutronen.
C-14 heeft 6 protonen en 8 neutronen.
N-14 en C-14 zijn isotopen

1. ja
2. nee
3. soms