7.5 Voorplanting bij planten en dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Voortplanting bij dieren

Doel van de les

• Je kunt uitleggen dat bij bevruchting elk van de ouders de helft van de chromosomen levert.
• Dat je weet wat inwendige en uitwendige bevruchting is.
• Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting.
• Dieren weet te noemen die eieren leggen met schaal, eieren in het water en dieren die drachtig zijn en melk geven.

Geslachtelijke voortplanting

Bij geslachtelijke voortplanting versmelt de kern van een mannelijke geslachtscel met de kern van een vrouwelijke geslachtscel. Bij zaadplanten zijn dat de kern van een stuifmeelkorrel en de kern van een eicel.

Elke celkern bevat chromosomen 

Chromosomen zijn lange, dunne ‘draden’. 

Chromosomen bevatten de informatie voor de erfelijke eigenschappen.

De helft van de chromosomen in de bevruchte eicel komt van de moederplant en de helft van de vaderplant. 

Bij geslachtelijke voortplanting hebben de nakomelingen niet precies dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouders.

Geslachtelijke voortplanting bij dieren

Bij alle dieren vindt geslachtelijke voortplanting plaats. De mannelijke geslachtscel bij dieren heet een zaadcel. De vrouwelijke geslachtscel bij dieren heet een eicel, net als bij planten. Uit een bevruchte eicel kan door celdeling een nieuw dier groeien. De nakomelingen hebben dan niet precies dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouders 

Uitwendige bevruchting

Bij dieren die hun eieren in het water leggen, kan de bevruchting in het water plaatsvinden (buiten het lichaam). Bevruchting buiten het lichaam noem je uitwendige bevruchting.

Uitwendige bevruchting bij kikkers

Bij kikkers zit het mannetje tijdens de paring boven op het vrouwtje 

 Het mannetje geeft zaadcellen af net op het moment dat het vrouwtje eicellen afzet. De bevruchting vindt plaats in het water. Het mannetje kan wel enkele dagen op het vrouwtje blijven zitten.

Inwendige bevruchting

Bij insecten vindt de bevruchting meestal plaats in het lichaam van het vrouwtje. Dit noem je inwendige bevruchting. Na de bevruchting zet het vrouwelijke insect eitjes af. In de eitjes ontwikkelen zich larven. Ook bij vogels en zoogdieren vindt de bevruchting plaats in het lichaam van het vrouwtje.

De eicel van een tomaat heeft 6 chromosomen.
Hoeveel chromosomen heeft een bevruchte eicel van een tomaat?

1. 0
2. 3
3. 6
4. 12

De cellen van een Russische paardenbloem hebben 32 chromosomen.
Hoeveel chromosomen heeft een eicel?

1. 8
2. 16
3. 32
4. 64

Vrouwtjes vissen zetten eitjes af. Vervolgens bevrucht een mannetjes vis deze eitjes.
Wat voor een soort bevruchting is dit?

1. Uitwendige
2. Inwendige
3. Samensmelten

Bij welke soort vindt ongeslachtelijke voortplanting plaats?

1. aardbei
2. hond
3. kikker
4. Beuk

Wat is geen voorbeeld van geslachtelijke voortplanting?

1. uitwendige bevruchting
2. bestuiving van planten
3. bevruchting van een plant
4. voortplanting van vogels

Hoe heet de mannelijke geslachtscel bij planten?

1. chromosoom
2. eicel
3. stuifmeelkorrel
4. zaadcel

Bij veel insecten vindt inwendige bevruchting plaats.
Wat voor een soort voortplanting is dit?

1. ongeslachtelijke voortplanting
2. geslachtelijke voortplanting

Bij welke soort vindt uitwendige bevruchting plaats?

1. hond
2. kat
3. kikker

Hoe heet de vrouwelijke geslachtscel bij dieren?

1. chromosoom
2. eicel
3. stuifmeelkorrel
4. zaadcel