Les H1.3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Telefoon?

Voor aanvang van de les in de kluis of op eigen risico in de bak.

Binnen is beginnen! 

- pen, rekenmachine en schrift op tafel. 

- begin in stilte met de theorie lezen van bladzijde: 18 t/m 21

Onderstreep lastige woorden

Programma 

• Terugblik vorige les 
  
• Doelen van deze les 
• Uitleg paragraaf 1.3
• 10 minuten in stilte aan het werk
  
• Bespreken vraag van de week 
• Aan het werk (keuze) 
• Afronding van deze les 
  

Welk begrip moet op plek 'A' en 'B'? 

Je vult dit zo in. 

Doelen van deze les 

• Je kunt uitleggen waarom het nodig is om prioriteiten te stellen.
• Je kunt uitleggen wat het betekent dat de meeste goederen schaars zijn.
• Je kunt het verschil tussen welvaart en welzijn uitleggen.
• Je kunt prijsveranderingen berekenen in procenten en als indexcijfers.
  
  
• Je weet wat we bedoelen met de groeifactor (par 1.2) en je kan hiermee rekenen. 

Wat doe je als eerste? 

Je hebt misschien wel oneindig veel wensen, 

maar je kunt niet alles in één keer doen. 

Je moet keuzes maken: prioriteiten stellen 

Waarom moet je prioriteiten stellen?

Als je behoeften wil vervullen dan heb je een middel nodig. In de meeste gevallen is dit tijd of geld. Deze middelen zijn er niet vanzelf: je moet jezelf ervoor inspannen. Dit noem je schaars.  Hoe meer behoeften je kunt vervullen hoe hoger je welvaart is. 

Voorbeeld prioriteiten stellen

Als je een nieuwe telefoon wil van 650 euro dan heb je het middel geld nodig. Dit bereik je door te gaan werken, maar dan moet je tijd inleveren. Hoeveel tijd wil je inleveren om dat geld te bemachtigen? 

Wanneer is iets schaars? 

1. Het is beperkt beschikbaar 
2. Het is alternatief aanwendbaar 
   

Welvaart

Welke behoeften kun je allemaal vervullen?

Graadmeter: inkomens.  

Welzijn 

Je kijkt ook naar je gehele kwaliteit van leven. 

Graadmeter: heb je vrienden, ben je gezond, voldoende vrije tijd en een veilige leefomgeving?

Sade woont in Appingedam. Dit is middenin het gaswingebied in Groningen. Hierdoor heeft zij geregeld last van aardbevingen.
Dit heeft invloed op haar...

1. Welvaart
2. Welzijn
3. Welvaart en welzijn
4. Geen van beiden

Wat is een indexcijfer?

Een indexcijfer is een makkelijke manier om verschillende jaren met het basisjaar te vergelijken. Het basisjaar is altijd 100.

In dit voorbeeld kun je de procentuele stijging met het basisjaar heel makkelijk uitrekenen. Je doet dit door het indexcijfer in dat jaar - het indexcijfer in het basisjaar te doen. 

Voorbeeld 2018 ten opzichte van basisjaar

2018 = 97

2014 = 100

(nieuw - oud) : oud x 100%

(97 - 100) : 100 x 100 = -3% daling 

Voorbeeld 2015 ten opzichte van basisjaar

2015 = 102

2014 = 100

(nieuw - oud) : oud x 100%

(102 - 100) : 100 x 100= 2% stijging

Hoeveel is de procentuele stijging of daling
in 2016 ten opzichte van het basisjaar?

Berekening

2016 = 105

2014 = 100

105 - 100 = 5% stijging

1. 5% stijging
2. 5% daling
3. 105% stijging
4. 105% daling

Vergelijk je niet
met het basisjaar?

Je moet dan een extra stapje doen om de procentuele verandering uit te rekenen. Je doet dit met de formule van procentuele verandering: (nieuw - oud) : oud x 100% 

Voorbeeld 2018 ten opzichte van 2016

2018 = 97

2016 = 105

(nieuw - oud) : oud x 100%

(97 - 105) : 105 x 100 = -7,6% daling 

Hoeveel is de procentuele stijging of daling
in 2017 ten opzichte 2016?

Berekening

2016 = 105 

2017 = 99

(nieuw - oud) : oud x 100%

(99 - 105) : 105 x 100% = -5,714285714285714 = -5,7% daling

1. 5,7% stijging
2. 5,7% daling
3. 6% stijging
4. 6% daling

Terugblik par. 1.2: groeifactor

Met de groeifactor bereken je eenvoudig het nieuwe bedrag. 

Hoe bereken je de groeifactor?

Stap 1: kies voor optie A of B 

Optie A: er is een stijging in % 

percentage : 100 + 1 = groeifactor

Optie B er is een daling in %

percentage : 100

uitkomst - 1 = groeifactor

Stap 2: bedrag x groeifactor

Een auto kost op 1 juli €23.000. Per 1 augustus stijgt de prijs met 4%. 

a. Bereken de groeifactor 

b. Bereken de nieuwe prijs. 

Antwoord

4 : 100 = 0,04 

0,04 + 1 = 1,04

Antwoord

23.000 x 1,04 = 23.920 euro

Met de groeifactor bereken je eenvoudig het nieuwe bedrag. 

Hoe bereken je de groeifactor?

Stap 1: kies voor optie A of B 

Optie A: er is een stijging in % 

percentage : 100 + 1 = groeifactor

Optie B er is een daling in %

percentage : 100

1 - uitkomst = groeifactor

Stap 2: bedrag x groeifactor

De gasprijs is op 1 juli €3,80 per kuub. Per 1 augustus daalt de gasprijs met 40%. 

a. Bereken de groeifactor 

b. Bereken de nieuwe prijs. 

Antwoord

40 : 100 = 0,40 

1 - 0,40 = 0,60

Antwoord

3,80 x 0,60 = 2,29 euro

Aan het werk 

De komende 15 minuten gaat iedereen aan het werk met deze opdrachten. Je kunt nu geen vragen stellen of overleggen. 

Maak eerst opdracht 12, deze gaan we zo klassikaal bespreken. 

Maken: H1.3  opdrachten 4 t/m 12

Keuzewerk

Je kunt aan de slag met de volgende keuzes: 

• Huiswerk maken H1.3 opdrachten: 4 t/m 12
• Maken eigen samenvatting + rekenopdrachten 
  
• Eigen keuze: in overleg met Tobias 
  

Afronding van deze les 

• Je kunt uitleggen waarom het nodig is om prioriteiten te stellen.
• Je kunt uitleggen wat het betekent dat de meeste goederen schaars zijn.
• Je kunt het verschil tussen welvaart en welzijn uitleggen.
• Je kunt prijsveranderingen berekenen in procenten en als indexcijfers.
  
  
• Je weet wat we bedoelen met de groeifactor (par 1.2) en je kan hiermee rekenen. 

Leg je boek op de stapel bij het verlaten van het lokaal. 

Hier mag je ook jouw schrift instoppen.