Stijlfiguren: herhaling, tautologie en pleonasme

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Beeldspraak & Stijlfiguren

Na het bekijken van deze les:

• kun je een herhaling herkennen en benoemen.
• kun je een  pleonasme herkennen en benoemen.
• kun je een tautologie herkennen en benoemen.

Maak in je schrift aantekeningen bij 

de stijlfiguren.

Herhaling - aantekening

Bij herhaling wordt hetzelfde nog eens met dezelfde woorden gezegd.

We zullen vechten op de stranden, we zullen vechten op de landingsterreinen, we zullen vechten in de velden en in de straten, we zullen vechten in de heuvels.

Dat heb je goed, werkelijk heel goed gedaan. 

Herhaling - voorbeeld

'Nooit, nooit ga ik dat nog eens doen!'

'Wat een dag. Wat een geweldige dag.'

'I have a dream that one day…

I have a dream that one day…

I have a dream…' (Martin Luther King)

Tautologie - aantekening

Als je een begrip herhaalt door het gebruik van synoniemen dan is er sprake van een tautologie. 

Bij een tautologie wordt gebruik gemaakt van dezelfde woordsoort.

Hij is ook eeuwig en altijd te laat.

We zijn blij en verheugd dat u hier bent. 

De appels zijn vandaag gratis en voor niets.

Tautologie - voorbeeld

Zie je twee keer hetzelfde staan, maar dan in andere woorden? Is de zin hierdoor NIET juist? 

Dan heb je te maken met een tautologie.

Check altijd of het gaat om dezelfde woordsoort 

Bijv. zelfstandig naamwoord, werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, bijwoord, voegwoord

Dat heb ik exact precies gezegd.

Vermoedelijk moet je misschien naar de huisarts.

Voordat u zich aanmeldt, moet u eerst uw identiteitskaart laten zien.

Pleonasme - aantekening

Bij een pleonasme wordt een - onlosmakelijk verbonden - eigenschap van een werkwoord of zelfstandig naamwoord extra genoemd door een ander woord. 

Het rode bloed spoot uit de wond.                        Eigenschap van bloed = rood

De witte sneeuw lag op de daken.                         Eigenschap van sneeuw = wit

De natte regen spetterde op de straat.               Eigenschap van regen = nat

De houten boomstam lag in het bos.                   Eigenschap van een boomstam = hout

Pleonasme - voorbeeld

Waarom noem je die eigenschap nog een keer? Dat weet ik toch al!

Het is licht. Het is heel licht buiten.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

Je denkt misschien dat ik vanavond langskom, maar dat is echter niet waar.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

De uiterste limiet is 80 kilometer per uur.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

De tijd... de tijd is nu gekomen.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

We wisten reeds al weken dat er een toetsweek zou komen.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

Enkel en alleen dit weekend kost een kaartje 40 euro.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

In de binnenstad van Amsterdam is afgelopen maandag een dood lijk gevonden.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

Bij deze oefening moet je ook tevens de juiste stijlfiguur noteren.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

Je kleren zijn enorm vuil en smerig geworden tijdens het werken in de tuin.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie

Bij de aankoop van een nieuwe jas kreeg je een gratis cadeau.

1. Herhaling
2. Pleonasme
3. Tautologie