2.2 Cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.2 Cellen

Leerdoelen

• Je benoemt en herkent de functies van de onderdelen van een dierlijke cel;
• Je benoemt en herkent de functies van de onderdelen van een plantaardige cel.
• Je benoemt op celniveau de eigenschappen van platen, dieren, schimmels en bacteriën.

Vier rijken - celkenmerken

Vier rijken - celkenmerken

Autotroof: maakt eigen voedingsstoffen

Heterotroof: voedingsstoffen uit andere organismen

Vier rijken - celkenmerken

Prokaryoot: zonder celkern

Eukaryoot: met celkern

Dierlijke cel (BiNaS 79C)

Dierlijke cel

• Celmembraan: 
• begrenzing van de cel, regelt wat er in- en uit gaat (par3)

Dierlijke cel

• Grondplasma: waterige inhoud van de cel.

• Cytoplasma: inhoud van de cel inclusief  organellen

Dierlijke cel

• Celkern: Ruimte omgeven door kernmembraan met poriën; bevat DNA met de informatie voor het maken van eiwitten

 

Celkern

• Het regelcentrum van de cel, bevat chromosomen (DNA)
• Op de chromosomen liggen de genen die de instructies vormen van het maken van RNA en eiwitten
  
• Hier vindt transcriptie plaats (RNA maken)
  
• RNA kan de kern uit door de poriën en DNA niet => RNA is het boodschapper molecuul voor het maken van eiwitten buiten de kern

Dierlijke cel

• kernlichaampje:bevat het materiaal wat nodig is om ribosomen te maken
• kernmembraan: omgeeft de kern, bevat kernporiën

Dierlijke cel

• Ribosoom: bestaat uit RNA en eiwitten, zijn betrokken bij het maken van nieuwe eiwitten

Dierlijke cel

• Endoplasmatisch reticulum: transportstelsel van membranen
• Ruw: ribosomen aan de buitenkant
• Glad: geen ribosomen aan de buitenkant 

Ribosomen op ruw ER

• Ribosomen:  vertalen RNA naar eiwitten door het koppelen van aminozuren.
  
  
• ER: bewerkt en transporteert de eiwitten afkomstig uit ribosoom.

Dierlijke cel

• Golgisysteem = platte membraanzakken voor eiwitbewerking en transport (sorteercentrum)
  

Golgisysteem

• Platte membraanzakken
  
  
• Bewerkt eiwitten, sorteert en verpakt in transportblaasjes. 

Dierlijke cel

• Transportblaasje: blaasje met verpakte eiwitten

Dierlijke cel

• Mitochondrium: energiecentrale van de cel: hier wordt glucose afgebroken mbv O₂, dit levert energie op (in de vorm van ATP).

Dierlijke cel

• Lysosoom: blaasje omgeven door een membraan waar enzymen in zitten (eiwitten die dingen kunnen afbreken zoals organellen en opgenomen stoffen)

Dierlijke cel

• Centrosoom: bestaat uit twee centriolen. Speelt een rol bij de celdeling, oriënteren en scheiden van het erfelijk materiaal (par5). 

00:33

Welke drie dingen hebben alle typen cellen met elkaar gemeen?

01:18

Welke twee categorieën cellen kunnen we onderscheiden en wat is het verschil tussen deze cellen?

02:27

Wat is de taak van ribosomen?

02:48

Waar bevinden ribosomen zich nadat ze de celkern verlaten hebben?

03:10

Wat is de functie van het Endoplasmatisch Reticulum?

03:25

Hoe verlaten eiwitten en andere stoffen het ER?
En welk organel ontvangt deze materialen?

03:49

Wat gebeurd er met de eiwitten in het Golgi-apparaat?

04:00

Wat is een vacuole en in welk type cellen komen ze voor?

04:20

Wat is de functie van lysosomen?

04:44

Waarom hebben sommigen cellen meer mitochondriën dan andere? Welke cellen in je lichaam hebben veel mitochondriën denk je?

05:03

Hoe behoudt een cel zijn vorm?

Dierlijke cel

• Cytoskelet: geeft stevigheid aan de cel en richting aan transportprocessen.
• Eiwitdraden

Huiswerk

2.2 Cellen

Vraag 23 t/m 28.

Klaar?!
Verder werken aan 2.2 cellen.

Plantaardige cellen

Plantencellen (autotroof/ eukaryoot)

celmembraan ✔

celkern ✔

kernlichaampje ✔

kernmembraan ✔

chromosoom ✔

ribosoom ✔

mitochondrium ✔

glad er ✔

ruw er ✔

golgi-systeem ✔

lysosoom ✔

tranportblaasje ✔

celskelet ✔

centrosoom X

Plantencellen (autotroof/ eukaryoot)

• Celwand: extracellulaire laag, gemaakt van cellulose. 
• Geeft de plantencel vorm en stevigheid.

Plantencellen (autotroof/ eukaryoot)

• (centrale) vacuole: grote blaas met water en opgeloste stoffen (soms kleurstoffen).

Plantencellen (autotroof/ eukaryoot)

• Bladgroenkorrels/ chloroplasten: hier vindt fotosynthese plaats.
• Groene plastide.

Plastiden

• Plastiden = Gekleurd organel in het cytoplasma
   van plantaardige cellen
• Chloroplast = bladgroenkorrels voor fotosynthese
  
• Chromoplast = kleurstofkorrel (zoals de rood
   gekleurde korrels in tomatencellen)
  
• Amyloplast = zetmeelkorrel (voor de opslag van
   zetmeel zoals in aardappelcellen)

Bacteriecel

• Prokaryoot = cel zonder celkern
  
• Flagel = eiwitdraad voor de voortbeweging (staart)
  
• Celwand = omhulsel om de celmembraan van bacteriën, schimmels en planten, bestaat uit suikers en aminozuren.

Bacteriecel

• Kapsel of slijmlaag aan de buitenkant van de celwand
  
• Chromosomen (DNA) en plasmiden liggen los in de cel
  
• Ribosomen zijn ook los in de cel
  

Schimmelcel

• Eukaryoot = cel met een celkern
• Chitine = bouwstof voor de celwand van schimmelcellen
• Vacuole = met vocht gevulde blaas met opgeloste stoffen
  
• Veel organellen zoals ER en Golgi zijn aanwezig
  

Huiswerk

2.2 Cellen

Vraag 23 t/m 36.

Klaar?
=> nakijken

=> oefenen op biologiepagina.nl