3.1 Uitbreken Eerste Wereldoorlog

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

3.1: De Eerste Wereldoorlog

"Hoe kan een kleine ruzie tussen twee mensen tot een enorm conflict leiden?" 

- Serviër Gavrilo Princip vermoord kroonprins Oostenrijk-Hongarije in Sarajevo; Frans Ferdinand (28 juni 1914)

- Rusland + Servië

- Duitsland + Oostenrijk-Hongarije

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

• kun je uitleggen wat de oorzaken waren voor het uitbreken van WOI;
• weet je welke partijen bij de oorlog betrokken waren;
• kun je beschrijven hoe de partijen elkaar bestreden.

Het was in 1914 onrustig en er heerste een hoop spanning in Europa......

Deze onrusten en spanningen zien we als de oorzaak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Foto uit: ‘De tijd in kleur. Beelden uit de wereldgeschiedenis 1850 – 1960’ 

Symbool WO I = Klaproos

Krachtig symbool van herdenken en eerbetoon.

Oorzaken voor het uitbreken van WOI

• Bondgenootschappen= afspraken over samenwerking tussen verschillende landen
  
  
• Nationalisme/Imperialisme= liefde voor het eigen land + veroveren gebieden
  
  
• Militarisme= verheerlijking van het leger
  
  
• Wapenwedloop= Strijd om de sterkste wapens

 

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Foto uit: ‘Wereld in vlammen’ – Dan Jones en Marina Amaral,

Aanleiding voor het uitbreken van WOI

• Moord op kroonprins Frans Ferdinand (Oostenrijk-Hongarije)
  

 

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Foto uit: ‘Wereld in vlammen’ – Dan Jones en Marina Amaral,

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Het Duitse Rijk was een stuk kleiner dan wij Duitsland nu kennen

Polen is onderdeel van Rusland, net als Wit-Rusland, Letland, Estland, Lithouwen en Oekraine 

Bestond uit het hedendaagse: Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en delen van Italië, Montenegro, Polen, Roemenië, Servië en Oekraïne.

Het Ottomaanse Rijk kennen we nu als Turkije

Kaart van Europa in 1914

Oorzaak 1
Bondgenootschappen

• Door de spanning wilde Europese landen sterker staan
• Ze sloten bondgenootschappen
• Ze spraken af elkaar te helpen in oorlogs- en in vredestijd
• Geallieerden en de Centralen

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Foto uit: ‘De tijd in kleur. Beelden uit de wereldgeschiedenis 1850 – 1960’ 

Bondgenootschappen in 1914

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Geallieerden (geel)	Centralen (rood)
Groot-Brittannië	Duitsland
Rusland	Oostenrijk - Hongarije
Frankrijk	Ottomaanse Rijk
Italië '15
Verenigde Staten '17

Bondgenootschappen in 1914

Oorzaak 2
Nationalisme 

• Nationalisme = liefde voor het eigen land
  
• Veel landen en bevolkingen voelden zich beter dan andere landen
  
  
• Mensen waren bereid te vechten voor de trots van hun land
  
  
• Nationalisme was zichtbaar in vrijwel alle landen van Europa

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Foto uit: They Shall Not Grow Old, Peter Jackson, 2019

Oorzaak 3
Militarisme 

• Militarisme = verheerlijking van het leger
  
  
• Mensen zag het leger én oorlog als iets belangrijks: Niet praten maar vechten
  
  
• Veel militaire dreiging in Europa
  
  
• Jonge mannen uit heel Europa melden zich vrijwillig aan om te gaan vechten 

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Bundesarchiv, Oscar Tellgmann, 1914 ©

Oorzaak 4
Wapenwedloop

• Wapenwedloop= Strijd om de sterkste wapens
  
  
• Landen wilden aan elkaar laten zien wie het sterkste was 
  
  
• De economie draaide op de oorlogsindustrie
  
  
• Nieuwe technieken als; gevechtsvliegtuigen, tanks, automatische wapens en gifgassen. 

3.1 De Eerste Wereldoorlog

Montagehal van Krupp te Essen, 1906

Oorzaken voor het uitbreken van WOI

• Bondgenootschappen= afspraken over samenwerking tussen verschillende landen
  
  
• Nationalisme= liefde voor het eigen land
  
  
• Militarisme= verheerlijking van het leger
  
  
• Wapenwedloop= Strijd om de sterkste wapens

 

3.1 De Eerste Wereldoorlog: herhaling

Foto uit: ‘Wereld in vlammen’ – Dan Jones en Marina Amaral,

Eerste Wereldoorlog = Loopgravenoorlog

Vechten in de loopgraven leidt tot veel ellende --> ziektes, psychische problemen, slachtoffers. 

Lesdoel

Aan het einde van deze les:

• kun je beschrijven hoe de partijen elkaar bestreden;
• weet je welke gevolgen de oorlog had voor Nederland.

 Oorzaken

Aanleiding 

Gevolg

Modern- Imperialisme

Eerste Wereldoorlog

Nationalisme

Wapenwedloop

Moord op Franz Ferdinand

Bondgenootschappen

De Eerste Wereldoorlog was van... tot...

1. 1914-1917
2. 1940-1945
3. 1914-1918
4. 1914-1919

Wie begon de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Engeland
4. Sovjet-Unie

De Eerste Wereldoorlog had twee bondgenootschappen: de geallieerden en de centralen.

Welk land hoorde bij welke kant?

Centralen

Geallieerden

Welke twee uitspraken zijn juist?

Juist

Onjuist

De Eerste Wereldoorlog duurde vier jaar.

Een oorzaak van de eerste wereldoorlog zijn de bondgenootschappen.

Frankrijk, Engeland en Oostenrijk hoorden bij de geallieerden.

De Eerste Wereldoorlog begon in 1918.

In de Eerste Wereldoorlog werd er gevochten met...

1. zwaarden en paarden
2. gas, zwaarden en paarden
3. gas, mitrailleurs, bommen, tanks
4. Tanks, auto's, atoomwapens en mitrailleurs

Welke zinnen over de Eerste Wereldoorlog

 zijn juist?

Juist

Onjuist

De Eerste Wereldoorlog staat bekend als ‘loopgravenoorlog’.

Er vielen weinig slachtoffers.

Engeland en Frankrijk waren de overwinnaars

Nederland deed niet mee aan de Eerste Wereldoorlog.

Er werd gebruikgemaakt van nieuwe wapens zoals raketten en straaljagers.

schooltv.nl

Rol Nederland WO I

Nederland was neutraal (koos geen partij en vocht niet mee). 

Wel veel Belgische vluchtelingen naar Nederland. 

Nederland in de Eerste Wereldoorlog

• Nederland is neutraal = geen kant kiezen
• Veel vluchtelingen vanuit België
• Geallieerden stoppen aanvoer van voedsel en brandstof, wat tot honger leidt