8.2 Een nieuwe samenleving

8.2 Een nieuwe samenleving
1 / 18
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

This lesson contains 18 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

8.2 Een nieuwe samenleving

Slide 1 - Slide

8.2 Een nieuwe samenleving
Kenmerkende aspecten:
32. Discuccies over de 'sociale kwestie'
34. De opkomst van emancipatiebewegingen
36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Slide 2 - Slide

Dagindeling arbeider gedurende industriële revolutie
5 uur:                                Opstaan en eten
5.15:                                   Op weg naar de fabriek
5.20:                                  Aankomst in de fabriek
5.30-12.30:                     Werken
12.30:                                Pauze
12.40:                                Einde pauze, terug aan het werk
18.30:                                Einde werkdag
18.35:                                Terug naar huis 
18.40:                                 Eten
19.00:                                 Slapen
  • Mannen na 19.00 veelal naar de kroeg 
  • Vrouwen na 19.00 veelal huishoudelijke taken
  • Kinderen: ook hele dag aan het werk. 

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

Werkomstandigheden
  • Onhygiënisch en (levens)gevaarlijke werkplaatsen
  • Uitbuiting
    Kinder- en vrouwenarbeid
  • Lage lonen
  • Lange werktijden
  • Geen sociale zekerheid
    Invaliden afhankelijk familie/armenzorg 
  • Fabrieksbazen en opzichters hebben alle macht
    Mishandeling en verkrachting dagelijkse kost 
  • Filmfragment Daens  (1992) over vrouwen- en kinderarbeid in de industrie 

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Video

De sociale kwestie
  • Bezorgdheid in de samenleving over armoede
    Krotwoningen, slechte hygiëne, geregeld uitbraak ziekten
  • 'Neergang maatschappij'
    Alcoholisme, prostitutie, hoge kindersterfte (30-50% sterfte voor 5e levensjaar)
  • Overheid bemoeide zich er niet mee
    Economische vrijheid te belangrijk
  • Idee ontstaat dat er iets gedaan moet worden:
    1. Vakbonden
    2. Politieke stromingen


Slide 9 - Slide

Reactie 1 op sociale kwestie: vakbonden
  • Vakbonden: Samen staan we sterk!
  • Verboden door overheid
    Belemmering vrije economie, 
  • In Engeland: de chartisten
    Tegen alcoholisme/verloedering
    Voor algemeen kiesrecht voor mannen

Slide 10 - Slide

Reactie 2 op sociale kwestie: politiek-maatschappelijke stromingen
  • Socialisme, strijdt voor: 
    Betere woon- en werkomstandigheden
    Hogere lonen
    Gelijke rechten
  • Rond 1914 (Eerste Wereldoorlog) splitsing binnen socialisme
    Marxisme-communisme
    Sociaaldemocratie

Slide 11 - Slide

Wie was Karl Marx? 
  • Geboren in Trier, Duitsland (1818)
  • Getrouwd in 1843, 3 kinderen
  • Econoom, filosoof, journalist, geschiedkundige, politiek theorist, socioloog, socialistisch revolutionair
 

Slide 12 - Slide

Marxisme in zijn eigen tijd 

  • Tegenstelling vergroot in de 19e eeuw --> kapitalisten vs. arbeiders
    Klassenstrijd (Bourgeoisie vs. proletariaat)
  • Bourgeoisie: zij die productiemiddelen (fabrieken) in handen hebben --> vergaren rijkdom
  • Proletariaat: (arme) fabrieksarbeiders --> overleven door arbeid te leveren
  • Sociale omstandigheden blijven verslechteren, tot ...
  • Proletariaat komt in opstand --> neemt productiemiddelen over, bourgeoisie verdwijnt
  • Leidt tot klasseloze en bezitloze samenleving (heilstaat)

Slide 13 - Slide

2B. Sociaaldemocratie
  • Marxisten voor wie revolutie te ver ging
  • Overeenkomsten: Zelfde idealen als communisten 
    Opkomen voor de armen
    Bereiken klasseloze samenleving
  • Verschil: Ideaal bereiken door parlementaire weg
    Kiesrecht voor arbeiders
  • Invloed sociaaldemocratie en liberalen leidde tot sociale wetgeving
    Afschaffing kinderarbeid onder 12 jaar (Kinderwetje van liberale Van Houten) + leerplichtwet 1901 
    Pensioenwet, werkloosheidswet, ziektewet
    8-urige werkdag (40-urige werkweek) 

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

Piramide der tirannie 
Leg uit of de stelling klopt: 'De piramide laat zien hoe Karl Marx en Friedrich Engels de arbeiderssituatie zagen, maar ook hoe dit probleem volgens hen kon worden opgelost.'

  • Marx en Engels zagen de arbeiders als ruggengraat van de maatschappij: zij dragen alle lasten (het probleem). Arbeiders moeten hier tegen in opstand komen (oplossing)

Slide 17 - Slide

Samenvattingsopdracht 
In jouw samenvatting moet staan:
  1. Een omschrijving van de arbeidsomstandigheden voor arbeiders gedurende de Industriële revolutie 
  2. Minimaal twee voorbeelden van de onhygiënische leefomstandigheden van arbeiders
  3. Wat de Sociale Kwestie inhoudt en
  4. Uit welke motieven mensen zich bezig houden met de Sociale Kwestie
  5. Een omschrijving van vakbonden en de houding van de overheid richting deze vakbonden
  6. Welke emancipatiebewegingen er opkwamen
  7. Wat de ideeën van Karl Marx waren
  8. Het verschil waarop communisten en sociaaldemocraten tot de Heilstaat willen komen 

Slide 18 - Slide