Humor en spot: ironie, cynisme, sarcasme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Humor kun je gebruiken om... 

... samen te lachen,

... een band te creëren,

... het onbespreekbare bespreekbaar te maken.

 

De spot drijven -> 

belachelijk maken

- in de literatuur

- in het dagelijks leven

- in de politiek

(slapstick) humor

Vorm van simpele, visuele humor waarbij  domme acties, zoals valpartijen en achtervolgingen centraal staan.

Vaak niet cultureel gebonden. Iedereen kan het begrijpen. 

3 vormen van spot, 

deze verschillen in karakter en in sterkte:

ironie

cynisme

sarcasme

Ironie

De schrijver zegt iets op een grappige of een wat spottende manier, waardoor de lezer weet dat het niet serieus bedoeld is. Vaak zegt hij dan het tegenovergestelde van wat hij eigenlijk bedoelt. 

– "Geweldig hoor, die drie voor je toets!"

– "Fijn, al die moddersporen op de schone vloer!"

Zelf gebruik je vast ook weleens ironie. Als je wilt dat de ander weet dat je het niet serieus bedoelt, zet je er vaak een emoticon achter.

Cynisme

Wrede, bittere spot; zwartgallig

– "Ach, een hond is tenminste goedkoper dan een kind."

Cynisme komt vaak voort uit een (pijnlijk...) ongeloof in het goede van de mens, of uit een gevoel van machteloosheid vermengd met woede.

Sarcasme

Sarcasme is een stijlfiguur dat heel dicht bij ironie ligt.

Er is een verschil tussen sarcasme en ironie. Sarcasme is harde, bijtende spot, bedoeld om te kwetsen en ironie is milde spot.
Wie het heeft over een sarcastische uitlating, spreekt in de eerste plaats over een uiting van grove, bijtende spot, van bitter woordgeweld, van agressie. Het effect van sarcasme is intenser en directer dan dat van ironie.

Sarcasme

Harde, bijtende spot die veel verder gaat dan ironie.

Verschil ironie en sarcasme

Ironie: pijnlijke humor, die niet kwetsend bedoeld is.

Sarcasme: pijnlijke humor, die juist wél kwetsend bedoeld is!

Geen duidelijke grens te trekken tussen ironie en sarcasme.
Ook is dit vaak persoonlijk, maar het gaat om
de bedoeling van de spreker!

"U bent het spoor compleet bijster," zei de rechter tegen de treinmachinist.

1. cynisme
2. sarcasme
3. ironie
4. Serieus

Jij stond zeker achteraan toen de intelligentie werd uitgedeeld.

1. Ironie
2. sarcasme
3. cynisme

"Natuurlijk mag je tijdens de uitleg naar de wc!", zegt de docent met een glimlach.

1. sarcasme
2. cynisme
3. ironie
4. serieus

"Dat onze docente Nederlands humor gaat uitleggen in een droge Lessonup, is wel een beetje..."

1. sarcastisch
2. ironisch
3. cynisch
4. dodelijk

"We gaan hem nu opereren. Als hij blijft leven, hadden we het bij het rechte eind; als hij sterft, hebben we toch wat bijgeleerd," zegt de specialist over een patiënt.

1. ironisch
2. sarcastisch
3. cynisch

"Jij stond zeker achteraan toen de intelligentie werd uitgedeeld."

1. ironisch
2. sarcastisch
3. cynisch

Wat is het doel van 'spottend' zijn?