Wetenschapsfilosofie 2.0 - X. Lakatos

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

‘De meeste wetenschappers begrijpen van wetenschap doorgaans niet veel meer dan een vis van hydrodynamica’ 

The Methodology of Scientific Research Programs

Imre Lakatos

1922 - 1974

Combineren Kuhn en Popper

Maar ook kritiek op beiden

Imre Lakatos

Onderzoeksprogramma

Harde kern

Hulphypothesen

Theoretische en empirische progressie

Geïnspireerd door communisme. Hongaarse filosoof (Lakatos = slotenmaker). Veel van zijn werk als reactie op Popper. Maar ook soort rivaal van Feyerabend.

Beelden van wetenschap past eigenlijk niet bij hoe wetenschap werkt.

Tegen traditionele wetenschapsopvatting: werkelijkheid verklaren.

Meer verklaren is niet beter.

Tegen verificatie:

waarneming kunnen theorieën bevestigen die niet het geval zijn.

Tegen falsificatie:

ondanks falsificaties kun je soms theorieën toch beter houden.

Copernicaanse wending - geocentrisme.

Meer verklaren betekent niet dat het juist is.  Verificatie vertelt dat de zon om de aarde draait. Heliocentrisme bleef toch staan ondanks falsificatie. De praktijk laat een gefalsifieerde theorie niet gelijk vallen.

Wat dan wel, Lakatos?

Wetenschap toets niet losse theorieën maar een harde kern en beschermende gordel van hulphypotheses.

Harde kern = onomstootbaar (denk paradigma)

Hulphypotheses

Harde kern in onfalsifieerbaar. Heliocentrisme. Wetten van Newton. Om de wet van de zwaartekracht heb je meer nodig dan alleen de wet, je hebt ook iets nodig wat naar beneden valt.

Harde kern kan nog steeds kloppen als de hulphypothesen gefalsifeerd wordt.

De anomalie?

Hulphypothese opgeofferd zodat de harde kern blijft bestaan de anomalie onder de beschermende gordel valt.

Alleen verwerpen harde kern als er geen hulphypothese gevormd kan worden.

Demarcatiecriterium

Theoretisch en empirisch progressief

Het moet nieuwe voorspellingen toevoegen (theoretisch)

Het moet nieuwe empirische voorspellingen kunnen waarmaken (empirisch)

Progressief = iets nieuws toevoegen

Marxisme - iets nieuws voorspellen, maar kwam niet uit. Theoretisch.

Kritiek op Popper

Niet losse theorieën falsificeren maar volledige onderzoeksprogramma's.

Hulphypothesen mogen gebruikt worden.

Anomalieën mogen wel genegeerd worden.

Eens met Popper

Falsificatie is belangrijk

Maar minder strikt en op gehele onderzoeksprogramma

Kritiek Kuhn

Ook binnen paradigma's is er strijd.

Ook tijdens een paradigma (normale wetenschap) is er sprake van falsificatie (van de beschermende gordel).