Onbegrepen gedrag bij mensen met dementie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Onbegrepen gedrag bij mensen met dementie

Programma

Wat weet je al van dementie?

Maken e-learning

Intervisie a.d.h.v. casus

Gebruik richtlijnen (opdracht)

Wat is jouw ervaring met de doelgroep?

Ik heb veel ervaring met deze doelgroep en mij al eerder verdiept

Ik heb geen ervaring met deze doelgroep

Ik werk op dit moment met deze doelgroep

Ik heb met deze doelgroep gewerkt en merkte dat ik te weinig kennis en vaardigheden had.

Anders

Met welke doelgroep werk je?

Voorkennis testen

Dementie betekent letterlijk

1. Geestelijke aftakeling
2. Psychische aftakeling
3. Somatische aftakeling
4. Sociale aftakeling

Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie?

1. Minder dan 100.000
2. Meer dan 200.000
3. Minder dan 200.000
4. Meer dan 1.000.000

270.000 mensen hebben dementie, verwachte stijging naar meer dan een half miljoen in 2040 (door vergrijzing)

Wat is het verschil tussen de ziekte van alzheimer en dementie?

1. Alzheimer is geen dementie
2. Dementie is een verzamelnaam

Verzamelnaam van meer dan 50 ziekten. Meest voorkomend is Alzheimer

Daarnaast:

Vasculaire dementie,

Frontotemporale dementie en Lewy body dementie

Bij welk percentage van dementie is er sprake van Alzheimer?

1. 30 %
2. 50 %
3. 70 %
4. 90 %

De meest in het oog springende klacht bij de ziekte van Alzheimer is:

1. Hallucineren
2. Vergeetachtigheid
3. Wanen
4. Decorumverlies

Waar of niet waar: bewegen kan bijdragen aan het vertragen van dementie?

1. Waar
2. Niet waar

Bewegen helpt geestelijks achteruitgang te vertragen.

Welk deel van de hersenen is beschadigd bij frontaalkwabdementie?

1. Het voorste gedeelte
2. Het achterste gedeelte?
3. Het middelste gedeelte?

Vasculaire dementie kan het gevolg zijn van

1. Een hartinfarct
2. Een longembolie
3. Een beroerte

De symptomen bij Lewy body - dementie vertonen vaak overlap met:

1. De ziekte van Parkinson
2. De ziekte van Alzheimer
3. De ziekte van Korsakov
4. Alle antwoorden zijn goed.

Hoeveel mensen met dementie hebben onbegrepen gedrag?

1. 40 tot 50 %
2. 60 tot 70 %
3. 70 tot 80 %
4. 80 tot 90 %

Kunnen mensen met dementie nog nieuwe dingen leren?

1. Ja
2. Nee

Wanneer spreek je over dementie op jonge leeftijd?

1. Diagnose gesteld onder de 35 jaar
2. Diagnose gesteld onder de 45 jaar
3. Diagnose gesteld onder de 55 jaar
4. Diagnose gesteld onder de 65 jaar

We spreken van dementie op jonge leeftijd wanneer de diagnose dementie is gesteld onder de 65 jaar. Dementie op jonge leeftijd begint meestal tussen de 40 en 65 jaar. Voor mensen onder de 65 jaar duurt het gemiddeld maar liefst vierenhalf jaar voordat zij de diagnose dementie krijgen. 

Waar of niet waar: het eten van een rood bord zorgt ervoor dat mensen met de ziekte van Alzheimer beter eten?

1. Waar
2. Niet waar

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met de ziekte van Alzheimer 25 procent meer voedsel tot zich nemen wanneer tafelgerei een meer opvallendere kleur heeft

Hoe vaak komt depressie voor bij mensen met dementie?

1. 1 0 op de 20
2. 1 op de 3
3. 1 op de 10
4. 1 op de 5

Een op de vijf mensen met dementie hebben last van een depressie. Bij mensen met dementie komt depressief gedrag en somberheid regelmatig voor. Deze signalen vaak niet herkend. Zo’n 40 tot 50 procent van de mensen met dementie vertoont wel eens depressief gedrag (bron: Verenso 2018) 

Waar of niet waar: Dagbehandeling richt zich op ontspanning en dagbesteding richt zich op het verbeteren van lichamelijke en geestelijke mogelijkheden

1. Waar
2. Niet waar

Bij dagbesteding ligt de nadruk meer op gezelligheid en ontspanning en valt het onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Bij dagbehandeling is een multidisciplinair team van zorgverleners betrokken. En is het meer gericht op de lichamelijke en geestelijke mogelijkheden te verbeteren en/of op peil te houden. 

De behandeling bij dementie richt zich vooral op het verbeteren van de kwaliteit van leven

1. Waar
2. Niet waar

Welk signaal past NIET in het rijtje voor het herkennen van dementie

1. Jezelf niet meer herkennen
2. Er onverzorgd uitzien (vroeger niet)
3. Niet goed meer kunnen bedienen van apparaten
4. Achterdochtig zijn (vroeger niet)

Bij validation gaat het onder andere om ruimte maken voor iemand zijn/haar gevoelens

1. Waar
2. Niet waar

Wat moet je volgens Naomi Feil eerst doen als iemand iets kwijt is?

1. Overleggen met een collega
2. Zoeken naar het voorwerp
3. Iemand de tijd geven om zijn verdriet te uiten
4. Overleggen met een naaste

Wat is de goede volgorde?

1. Verdwaalde ik, bedreigde ik, verzonken ik, verborgen ik
2. Bedreigde ik, verdwaalde ik, verzonken ik, verborgen ik
3. Verdwaalde ik, bedreigde ik, verborgen ik, verzonken ik
4. Bedreigde ik, verdwaalde ik, verborgen ik, verzonken ik.

In welke fase worden mensen passiever?

1. Het verdwaalde ik
2. Het verzonken ik
3. Het bedreigde ik
4. Het verborgen ik

In welke fase is voorzichtig lichamelijk contact extra belangrijk?

1. Het verdwaalde ik
2. Het verzonken ik
3. Het verborgen ik
4. Het bedreigde ik

Wanneer is een open blik houden belangrijk?

1. In de fase verdwaalde ik
2. In de fase bedreigde ik
3. In de fase verborgen ik
4. In elke fase

Bij welke vorm van dementie is een vast dag ritueel van extra groot belang?

1. Bij frontotemporale dementie
2. Bij de ziekte van Alzheimer
3. Bij vasculaire dementie
4. Bij Lewy body dementie

Als een cliënt vraagt of jij zijn moeder wil zijn, kun je het beste 'ja' zeggen

1. Dat is waar
2. Dat is niet waar

Onbegrepen gedrag

https://www.free-learning.nl/modules/probleemgedrag/start.html 

Probleemgedrag = Onbegrepen gedrag

Alle gedrag dat gepaard gaat met lijdensdruk of gevaar voor de persoon met dementie of voor mensen in zijn of haar omgeving

Gedragscategorieën 

• Psychotisch gedrag
• Depressief gedrag
• Angstig gedrag
• Geagiteerd gedrag
• Apathisch gedrag 

Psychotisch gedrag

• Wanen en hallucinaties 
• Lijdensdruk hangt samen met inhoud
• Zeer belastend en beangstigend
• Kan leiden tot ontregeld gedrag 
• Gevaar veroorzaken

Psychotisch gedrag bestaat uit wanen en/of hallucinaties. Wanen zijn overtuigingen en aannames die niet op waarheid berusten en niet te corrigeren blijken. Bij hallucinaties ziet, voelt, hoort, proeft of ruikt iemand dingen die er niet zijn.

Depressief gedrag

• Onderscheid depressief gedrag (40-50%)  en depressieve stemmingsstoornis (10-20 %)
• Moeilijke diagnose door overlap depressie en dementie
• Mensen kunnen moeilijk aangeven wat ze voelen
• Uiten in DSM criteria, maar ook in sociale isolatie/ terugtrekken en prikkelbaarheid
• Vermindert kwaliteit van leven, zelfverwaarlozing, doodswensen, belasting verwanten en begeleiders

Angstig gedrag

• Meest voorkomende problemen (8 - 71 % angstsymptomen/ 5-21 % angststoornis)
• Komt vaak voor in combinatie met andere vormen van probleemgedrag
• Gaat samen met ernstige functionele beperkingen
• Verminderd sociaal functioneren
• Verhoogt kans op opname verpleeghuis
• Verlaagt kwaliteit van leven 
• Belastend voor naasten, mantelzorgers en begeleiders

Geagiteerd gedrag

• Naam voor verschillende soorten rusteloos of prikkelbaar gedrag. 
• Fysiek of verbaal
• Agressief of niet-agressief
• Nachtelijke onrust
• Verschillende factoren (aard en ernst dementie, pijn, fysiek ongemak, delier, psychose, angst of depressie. onvoldoende aansluiting bij specifieke behoefte)
• Lagere kwaliteit van leven
• Meer psychofarmaca/ vrijheidsbeperkende maatregelen 
• Grotere belasting zorgverleners en verwanten

Nachtelijke onrust

• Leidt tot uitputting mantelzorg waardoor versnelling opname
• Cognitieve, affectieve en fysieke negatieve gevolgen 

Affectieve = stemming en emoties

Apathisch gedrag

• Verminderd initiatief
• Verminderde bereidheid tot deelname activiteiten
• Minder interesse 
• Emotionele afvlakking
• Leidt tot conditieverlies, sociale isolatie en zelfverwaarlozing 
• Verminderde kwaliteit (niet in laatste fase)

Intervisie (intercollegiale bevraging)

Vorm groepjes van 4-5 personen

Kies een casus uit de praktijk waarbij je een bewoner hebt verzorgd/begeleid met onbegrepen/probleemgedrag

Opdracht

• Ga naar https://www.verenso.nl/richtlijnen-en-praktijkvoering/richtlijnendatabase/probleemgedrag-bij-mensen-met-dementie
• Hier vindt je veel informatie over gedragsproblemen bij dementie.
• Lees de richtlijn probleemgedrag
• Schrijf op welke aanbevelingen jij meeneemt naar de praktijk 

einde