Spaans bestuur in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spaans bestuur in de Nederlanden

Het Nederlandse volkslied

• Wilhelmus van Nassouwe
  
• ben ik, van Duitsen bloed,
  
• den vaderland getrouwe
  
• blijf ik tot in den dood.
  
• Een Prinse van Oranje
  
• ben ik, vrij, onverveerd,
  
• den Koning van Hispanje
  
• heb ik altijd geëerd
  

De Nederlandse
Opstand

Les van vandaag

• Het Spaanse Rijk
  
• De Nederlanden
• De problemen in de Nederlanden

Doel = aan het eind van de les kun je de problemen die leidden tot de Opstand benoemen en uitleggen 

Spaanse rijk

• Landheer = Karel V is keizer van Duitsland, koning van Spanje en heer der Nederlanden
• De Nederlandse gewesten hebben veel zelfstandigheid: privileges (eigen regels, gewoontes en taal) in ruil voor belastingen 
• Landvoogd(es)  = vertegenwoordiger koning in gehele Nederlanden
• Stadhouder  = vertegenwoordiger koning in gewesten 

Wie was de baas van de Nederlanden

1. De landheer
2. De landvoogd(es)
3. De stadhouder
4. De burgemeester

Wie was de baas in de gewesten

1. De landheer
2. De landvoogd
3. De stadhouder
4. De burgemeester

Wie was de baas in de Nederlanden

1. De landheer
2. De landvoogd(es)
3. De stadhouder
4. De burgemeester

Karel's bestuur

• Centralisatiepolitiek = steeds meer vanuit één plek besturen
• Probleem: alle gewesten afzonderlijk spreken is lastig
• Oplossing: Staten-Generaal bijeenroepen = afgevaardigden uit ieder gewest
• Iedereen dezelfde religie
• Centralisatie alleen door afschaffing privileges
  --> onrust adel --> verlies rijkdom + macht (particularisme)
  
• Bloedplakkaat (1550): verbod op protestantisme & ketters 
  
• Vanaf 1555 vervolgt Karels zoon Filips II de protestanten nog heviger

Waarom wilt Karel V dat iedereen in zijn rijk katholiek is?

Reactie gewesten

• Particularisme = het streven naar zoveel mogelijk zelfbestuur en het behouden van privileges
• Negeren het bloedplakkaat (1550)
• Gevolg: strenge inquisitie van opvolger Filips II 1555
• Smeekschrift (1566) --> adel vraagt landvoogdes teruggave privileges  en intrekken bloedplakkaat

Beeldenstorm

• Kerkgebouw is bij protestanten onnodig
  --> hagenpreken
• Na weigering Smeekschrift door Filips worden katholieke kerken aangevallen: Beeldenstorm (1566)
• Gevolg: Filips stuurt hertog van Alva om orde te herstellen
• 1567: Alva stelt Raad der Beroerten in om protestanten te vervolgen (Bloedraad)
• Basis voor de Nederlandse Opstand is gelegd...

Wat is nu de oorzaak voor de Opstand / 80-jarige oorlog?

Onrust in de
Nederlanden