HEy 8.1 Energiestromen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.1 Energiestromen

Les 1

Leerdoelen

Je licht de energiestromen in een voedselweb toe en noemt de factoren die van invloed zijn.

Je legt uit hoe je voedselrelaties in een ecosysteem in een ecologische piramide kunt weergeven.

consumenten zijn

1. heterotroof
2. autotroof

Wat zijn consumenten?

1. Organisme die hun eigen eten kunnen maken.
2. Organisme die een ander nodig hebben voor voeding.
3. Organisme die een ander nodig heeft voor bescherming.
4. Vleeseter

Wat is een producent in de voedselketen?

1. Een organisme dat andere organismen eet.
2. Een organisme dat zijn eigen voedsel maakt, zoals een plant.
3. Een organisme dat alleen water drinkt.
4. Een organisme dat dood materiaal eet.

Wat is een voedselweb?

1. Een keten waarbij de prooi en jager van plaats wisselen.
2. Een groep organismen die dezelfde prooi delen.
3. Een enkele keten waarbij elke soort dient als voedsel voor de volgende soort in de reeks.
4. Een netwerk van voedselketens die met elkaar verbonden zijn.

Wat is een voedselketen?

1. Een reeks organismen die dezelfde prooi delen.
2. Een reeks organismen die op dezelfde plaats leven.
3. Een reeks organismen die onderling concurreren voor voedsel.
4. Een reeks organismen waarbij elke soort dient als voedsel voor de volgende soort in de reeks.

In welke richting teken je de pijl in een voedselketen?

1. Naar de prooi
2. Naar de predator

Voedselketen

De hoeveelheid energie die een producent vastlegt = 

Bruto Primaire Productie

Voedselketen

De hoeveelheid energie die een producent zelf verbruikt/ verbrandt = 

Dissimilatie

Voedselketen

Een producent groeit als de BPP > dissimilatie.

Die groei heet 

Netto Primaire Productie

Voedselketen

De groei van een consument (C1) heet Secundaire productie

(ATP)

Voedselconversie

Voedselconversie:

De hoeveelheid voedsel die nodig is voor 1 kg secundaire productie

Voedselconversie: van de ene naar de andere schakel

Welk verschil tussen runderen en insecten zal de belangrijkste oorzaak zijn van het grote verschil in voedselconversie tussen deze twee?

1. Runderen ademen met longen, insecten met tracheeën.
2. Runderen hebben een complexer spijsverteringsstelsel dan insecten.
3. Runderen hebben een constante lichaamstemperatuur, insecten niet.
4. Runderen hebben een endoskelet, insecten een exoskelet.

Reducenten

• Afvaleters ruimen de dode organismen en uitscheidingen op
• Bacteriën en schimmels zijn reducenten
• Zei maken weer anorganische stoffen

Reducenten

Staaf-bol-spiraalvormige bacteriën 

Reducenten

Vele soorten schimmels

Hoe groot is de bruto primaire productie van het ecosysteem dennenbos?

2/13

1. 55.2
2. 77.3
3. 91.2
4. 232.4

Mosselen zijn om meerdere redenen belangrijk in hun ecosysteem. Het voedsel van mosselen bestaat voornamelijk uit plantaardig plankton dat rondzweeft in het water. En mosselen dienen op hun beurt weer als voedsel voor bijvoorbeeld eenden, scholeksters, zilvermeeuwen, zeesterren en krabben. Mosselen zijn ...

1. Producenten
2. Consumenten
3. Reducenten

De bruto primaire productie bij algen is gelijk aan de netto primaire productie min de dissimilatie van de algen.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is "energiestroom"?

1. Stof waarin veel energie opgeslagen zit.​
2. De plaats van een organisme in een voedselketen.​
3. de biomassa
4. Als energie wordt doorgegeven aan het volgende trofische niveau.​

Welke termen passen bij de koolmees?

1. Consument 2e orde, heterotroof
2. Consument 3e orde, heterotroof
3. Consument 2e orde, autotroof
4. Consument 3e orde, autotroof

Hoe groot is de BP
(in ml zuurstof/uur) bij de
punten P, Q en R?

1. bij P; BP= 0 bij Q: BP= 200 bij R; BP = 450
2. bij P; BP= 200 bij Q: BP= 0 bij R; BP = 250

Wanneer zal er bij een producent sprake zijn van groei?

1. Als de BPP groter is dan de dissimilatie
2. Als de BPP kleiner is dan de dissimilatie
3. Als de BPP gelijk is aan de dissimilatie

NPP =

1. BPP - dissimilatie
2. BPP + dissimilatie
3. BPP - assimilatie
4. BPP + assimilatie

Bacteriën horen bij de reducenten. Wat doen reducenten ook alweer?

1. energierijke stoffen omzetten in energiearme stoffen
2. energiearme stoffen omzetten in energierijke stoffen
3. planten omzetten in mineralen
4. stinkende stoffen produceren in slootjes

Reducenten zijn ...

1. Bacteriën en schimmels
2. Planten
3. Insecten
4. Krabben

Aan de slag!

8.1 Energiestromen

Maken opdr. 1, 2, 3, 4, 5, 6

Nakijken

8.1 Energiestromen

Les 2

Leerdoelen

Je licht de energiestromen in een voedselweb toe en noemt de factoren die van invloed zijn.

Je legt uit hoe je voedselrelaties in een ecosysteem in een ecologische piramide kunt weergeven.

Consument

Producent

Reducent

Wie zijn reducenten?

1. Planten en dieren
2. Dieren en schimmels
3. Schimmels en Planten
4. Bacteriën en Schimmels

Deze bacteriën horen bij de reducenten. Wat doen reducenten ook alweer?

1. organische stoffen omzetten in anorganische stoffen
2. anorganische stoffen omzetten in organische stoffen
3. planten omzetten in mineralen
4. stinkende stoffen produceren in slootjes

Consumenten

producenten

reducenten

Maak de voedselketen

Juist of onjuist? De netto primaire productie bij algen is gelijk aan de bruto primaire productie min de dissimilatie.

1. Juist
2. Onjuist

Consument 1e orde

Consument 2e orde

Consument 3e orde

Consument 4e orde

Consument 5e orde

Producent

Reducent

Piramide van aantallen:

Heeft niet altijd een echte  piramide vorm

Piramide van biomassa: 

Heeft een echte piramide vorm

Piramide van biomassa

Biomassa: totale hoeveelheid energierijke stoffen in een organismen

Piramide van biomassa: In een piramide van biomassa kijk je naar de hoeveelheid biomassa die elke schakel heeft

Piramide van biomassa

Piramide van biomassa

• Deze piramide heeft ALTIJD een piramidevorm

• In een voedselketen wordt de biomassa in elke volgende schakel kleiner

Verstoring van de voedselketen

Verstoring is een gebeurtenis waardoor een snelle, blijvende verandering optreedt in een ecosysteem. 

Bv. overbevissing of bosbranden.

Verstoring

 Bij een voedselketen zorgen door mensen bedachte gifstoffen voor verstoring.

Door bij chemische bestrijding stoffen te gebruiken die persistent zijn, hopen deze op in de voedselketen: accumulatie.

• Biologische bestrijding: introductie van een roofdier van de plaagsoort.
• Chemische bestrijding: het bestrijden door middel van chemische stoffen.
  

overbevissing

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

muggenlarve

snoek

kikkervisje

waterkever

baars

algen

de biomassa van de planteneters is kleiner dan de biomassa van insectenetende vogels

1. Juist
2. Onjuist

Producent, Consument of Reducent?

1. Producent
2. Consument
3. Reducent

Welke piramide is de piramide van biomassa?

1. P
2. Q
3. R
4. S

Waarom heeft piramide van biomassa altijd een piramidevorm?

1. Er zijn meer predatoren
2. Er zijn altijd meer producenten
3. Er gaat per schakel energie verloren
4. Er zijn altijd meer consumenten

Welke pijlen geven de energie weer die bij de verbranding wordt vrijgemaakt?

1. 2, 6
2. 3, 5
3. 1, 4, 6
4. 2, 4, 5

Wat is biomassa?

1. Alle planten in een ecosysteem
2. Het gewicht van een groep organismen in een ecosysteem
3. Alle biotische factoren in een ecosysteem
4. Het totale gewicht van alle organische stoffen in een organisme

Accumulatie is ...

1. .. het ophopen van gifstoffen in het milieu
2. .. het afbreken van gifstoffen door het milieu
3. .. het afbreken van gifstoffen door een ziekteverwekker
4. .. het ophopen van gifstoffen in organismen

De piramide in de afbeelding is een piramide van ...

1. Aantallen
2. Biomassa
3. Organismen
4. een voedselweb

Aan de slag!

8.1 Energiestromen

Maken opdr. 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

Nakijken