De nobelprijs groep 4-5

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 7,8

De Nobelprijs

Hier in Zweden zijn wij bekend met de Nobelprijs en deze week worden alle Nobelprijs-winnaars bekend gemaakt.

Maar zijn er ook 

Nederlandse Nobelprijswinnaars?

Deze les gaat over de Nobelprijswinnaars in

Nederland.

Als je op internet naar Nederlandse winnaars van de Nobelprijs googelt, krijg je een lijst van circa 20 prijswinnaars te zien. 

De eerste Nederlandse winnaar van de Nobelprijs was

Jacobus Henricus (Henry) van 't Hoff

hij was een Nederlands 

scheikundige en winnaar van de eerste Nobelprijs voor Scheikunde (1901).

Er zijn zelfs twee Nederlanders geweest die de Nobelprijs voor de vrede hebben gekregen, in 1911 en in 1954. Maar nog nooit heeft een Nederlander de Nobelprijs voor de literatuur gekregen.

Maar hoe kun je een Nobelprijs winnen?

Hier volgt het verhaal van een Nederlandse prijswinnaar, Christiaan Eijkman, die dankzij een paar kippen in 1929 de Nobelprijs voor de geneeskunde kreeg.

Wie was Alfred Nobel?

Lees de volgende tekst aandachtig door en beantwoord daarna de vragen.

In 1896 overleed de Zweedse dynamietkoning Alfred Nobel in zijn paleis in San Remo en liet al zijn geld na voor de grootste prijs ter wereld, de Nobelprijs.
Als traditie worden de prijzen uitgereikt op zijn sterfdag, 10 december. Nog steeds geldt de Nobelprijs als de hoogst denkbare eer voor wetenschappers, schrijvers en mensen die voor de vrede werken.

Zelf leefde hij heel eenvoudig, maar de hele wereld wist dat hij heel rijk was. Het is daarom een grote verrassing als na zijn dood in 1896 in zijn testament staat dat zijn geld gebruikt moet worden voor jaarlijkse prijzen voor mensen die voor de vrede en de vooruitgang van de wereld hebben gewerkt. Er zijn prijzen voor scheikunde, natuurkunde en fysiologie, voor vrede en voor literatuur (het schrijven van boeken). De vredesprijs, staat er ook, zal in Noorwegen worden uitgereikt, de rest in Zweden. De Zweden vinden het eerst helemaal niet leuk dat de vredesprijs in Noorwegen mag worden uitgereikt, dat hadden ze ook in Zweden willen doen.

In 1901 worden de eerste Nobelprijzen uitgereikt, onder meer aan de Nederlandse scheikundige Jacobus van ’t Hoff.

Alfred Nobel, werd in 1833 geboren in Stockholm als derde zoon van Immanuel Nobel. Vader Nobel, die ingenieur is, wil rijk worden door veel uitvindingen te doen. Één ervan is rubber dat goed in het leger gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld om kruit droog te houden.

Alfred studeert scheikunde in Stockholm en in Parijs en komt daarna bij zijn vader werken. Alfred is heel goed in het oplossen van problemen. Hij komt daar ook op het idee om dynamiet uit te vinden. Maar hij is ook een dromer, die graag gedichten schrijft en in de avonduren werkt hij aan een roman.

Hij is erg verlegen en trouwt niet. Alfreds twee broers zijn niet zo goede ingenieurs als Alfred, maar ze hebben wel allebei leuke gezinnen. Alfred stuurt ze met Kerstmis altijd mooie cadeaus en geld, maar zelf zit hij eenzaam in zijn paleis in Parijs, in Frankrijk, of gaat op reis voor zijn werk.

Alfred verkoopt tijdens zijn leven dynamiet en kruit en granaten en kanonnen. Daarom is iedereen na zijn dood erg verrast dat hij een Nobelprijs voor de vrede wil geven. Het was zijn goede vriendin, Bertha uit Oostenrijk, die een vredesaktivist was (een beetje zoals Greta Thunberg) die hem het idee voor de vredesprijs gaf. 

In welke stad werd Alfred Nobel geboren?

Waarom worden de Nobelprijzen elk jaar op 10 december uitgereikt?

Wat studeerde Alfred Nobel in Stockholm en Parijs?

Hoe kwam Alfred Nobel op het idee om een vredesprijs in te stellen?

Vertel wat jij zelf vindt van de Nobelprijs.

Het volgende korte filmpje  gaat over een andere, bekende wetenschapper, Albert Einstein.

Hij was in een hotel waar een bediende naar zijn kamer was gekomen en hij wilde de bediende een fooi (dricks) geven. Maar hij had geen geld bij zich.

Toen nam hij een blad papier en schreef er zijn 'geheim voor een gelukkig leven' en zijn handtekening op. Hij zei tegen de bediende: "Omdat ik beroemd ben zal dit papier later veel geld waard zijn".

Het papier werd op een veiling (auktion) verkocht voor 1,1 miljoen Euro, 11 miljoen kronen.

En het geheim voor een gelukkig leven:

"Een kalm en bescheiden leven brengt meer geluk

dan het najagen van succes".

Wat vond je van de les?

1. 
2. 
3. 
4. 

Dat was het weer voor deze week.
Hieronder kun je schrijven als je een boodschap achter wilt laten.