Slikproblemen HVPVPB1A

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Slikproblemen

Verpleegkundige ondersteuning

Lesdoel

1. Voorkennis
2. Normaal versus afwijkend slikken
   
3. Je weet wat je moet doen bij verslikking
4. Je weet hoe je verslikken kunt voorkomen  
5. Doen & laten doen
   
6. Casuïstiek

De zorgvrager eet heel langzaam. Kan er mogelijk sprake zijn van slikproblemen ?

Ja

Nee

Tijdens en na het eten/drinken klinkt de stem van de cliënt vochtig, borrelig.
Dit is heel normaal. Er zijn geen zorgen.

Ja

Nee

Bij slikproblemen is de mondzorg minder belangrijk.

Waar

Niet waar

Het heeft pas zin om de diëtist in te schakelen als er al sprake is van decubitus.

Waar

Niet waar

Kauw- en slikstoornissen

Oorzaken slikstoornissen 

•  Ouderdom
• Neurologische problemen
• Medicijnen
• Conditionele problemen
• Kanker in het hoofd-halsgebied
• Vooral mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen 
• Dementie 
• CVA 
• Spierziektes

Gevolgen slikstoornissen

Gewichtsverlies

Een verslechterde voedingstoestand waardoor de kans op decubitus (doorliggen) toeneemt

Longontsteking (verslikpneumonie)

Minder plezier bij het eten en drinken

Impact sociale activiteit

Goed /  Fout aanbieden

Verstoring in de hersenen

De hersenstam speelt een belangrijke rol bij het slikken. Sensorische informatie vanuit de orofarynx wordt vervoerd naar de hersenstam -het dorsale slikcentrum.

Vanuit het slikcentrum gaan signalen naar het ventrale slikcentrum. Hier worden verschillende spieren aangestuurd. De cortex van de frontale kwab, de basale ganglia en het cerebellum kunnen het slikcentrum in de hersenen beïnvloeden.

De hersenstam speelt een belangrijke rol bij het slikken.

De hersenschors of cerebrale cortex en de hersenstam hebben een invloed op het slikken. Een letsel in elk hersengebied (corticaal, subcorticaal, hersenstam en cerebellum), ongeacht de hersenhelft, kan aanleiding geven tot slikproblemen.

Voorkomen is .....

Creëer een rustige omgeving voor de zorgvrager

Zet  de zorgvrager in de juiste lichaamshouding.

Hulp bieden bij de intakemomenten.

Kies de juiste eet- en drinkhulpmiddelen. 

Indien .... volg het slikbeleid op.

Observeer, signaleer, controleer en rapporteer.                        

Wat te doen .....

Vochtbalans: 

op indicatie arts/logopediste/diëtiste kan een vochtbalans bijgehouden worden middels de meet-en-weetlijsten

+ +  Makkelijke manier om bij te houden wat de intake is. 

- - moeilijker te meten indien sprake van braken - transpireren - faeces - diarree

SNAQ score

Een methode die gebruikt wordt om te kunnen vaststellen of iemand ondervoed is. 

Oorzaken
Negatieve vochtbalans

• beperkte initiatief tot nuttigen van intake
• visusbeperking
• begrip wat staat / wat moet ik doen 
• hoe te handelen
• beperking / afhankelijk zijn --- fysiek in staat zijn om zelfstandig intake te nuttigen 
• Kiest er bewust voor i.v.m. incontinentie
• Een geringe dorstprikkel
• Kan zelf niet aangeven wanneer hij dorst heeft

Positieve vochtbalans

Vochtretentie
- Zorgvrager houdt teveel vocht vast

Oorzaken?

oorzaken :

hart

lever of nieraandoeningen

gebruik van bepaalde medicatie

Negatieve en positieve vochtbalans

# Negatieve vochtbalans; 

Zorgvrager neemt niet voldoende vocht in of scheidt teveel vocht uit

#Positieve vochtbalans; 

Te veel vocht in het lichaam

Wat is verslikken?

Wanneer eten, drinken of speeksel in de luchtpijp komt, spreken we van verslikken. Verslikken kan voorkomen bij cliënten met of zonder reeds bekende slikproblemen. In de meeste gevallen krijgt iemand na het zich verslikken een hoestbui. Hoesten zorgt ervoor dat datgene wat in de luchtpijp is gekomen er als het ware 'uit wordt geblazen'. Wanneer iemand niet meer of alleen nog heel zwak kan hoesten, kan er voedsel in de longen terecht komen. De gevolgen van verslikken kunnen zijn: aspiratie, aspiratie-pneumonie en dreigende verstikking.

Verschijnselen

Benauwdheid

Hoorbare (gierende) ademhaling

Blauwe gelaatskleur of lippen

Mogelijk bewusteloosheid

Vaak ook is er sprake van angst of paniek. Dit laatste geldt niet alleen voor de persoon zelf maar ook voor omstanders. Wanneer de afsluiting niet tijdig wordt opgeheven loopt de cliënt het risico te overlijden.

Wat doe je als iemand zich verslikt?

Vragen?

Nu opdrachten maken in Canvas en daarna de kerstquiz!