5.4 De wereld na 1989

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

5.4 De wereld na 1989

Leerdoelen 

• Je kunt drie oorzaken en twee gevolgen noemen van de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa en de Sovjet-Unie.
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat landen en mensen over de hele wereld steeds meer verbonden raken, bijvoorbeeld op politiek-bestuurlijk, economisch en cultureel gebied.
  
• Je kunt twee problemen noemen waarmee de wereld tegenwoordig te maken heeft.
  

schooltv.nl

Westblok    -        Oostblok 

Oprichting NAVO (1949):

Bondgenootschap VS + West-Europese landen

Bondgenootschappen

Oprichting NAVO (1949):

VS + West-Europese landen

Oprichting Warschaupact (1955). SU + Oost-Europese landen 

Duitsland opgedeeld (1949)

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
   Westen
  
  --> onder invloed VS 
  --> kapitalistisch
• Duitse Democratische Republiek (DDR) Oosten
  
  --> onder invloed SU
  --> communistisch 

1961:
bouw Berlijnse Muur

Gat IJzeren Gordijn dicht!

West-Berlijn eiland in Sovjet- Zone

5.4 De wereld na 1989

Tot 1989

Na 1989

Mikhail Gorbatsjov

Nieuwe president SU 1985

Economie SU (+ andere Oostbloklanden) stond op instorten, bijna failliet

Hij wilde het communisme hervormen om zo de economie weer op gang te krijgen

• Perestrojka:
  

hervorming economie
-> planeconomie versoepelen (privébedrijven mochten hun producten verkopen voor prijzen gebaseerd op vraag en aanbod)
 

• Glasnost:
  

openheid om vrij eigen mening te geven, ook met kritiek op regering. Verandering grondwet. Meer democratie. 

+ samenwerken met het westen (SU kon wapenwedloop niet meer betalen)

Gevolgen

• Gorbatsjov wil betere relatie met Westblok
  
• ontmoetingen Reagan (VS) & Gorbatsjov (SU)

• Sluiten van ontwapeningsverdragen 
  
• 1989: einde Koude Oorlog
  
  

•  Gorbatsjov wil dat zijn ideeën ook in andere Oostbloklanden worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.
  

Ideeën van Gorbatsjov niet populair bij regeringen Oostblok..

Maar wel bij het volk!
--> demonstraties 

 

Armoede ook in DDR; rijen voor winkels

Honecker (leider DDR) niet blij

• wilde geen verandering
• deed weinig om situatie te veranderen
  --> protesten/stakingen in DDR
  

Gorbatsjov waarschuwt DDR:

SU helpt niet meer bij neerslaan demonstraties

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

5.4 De wereld na 1989

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Rusland na 1991

• President Jeltsin
• Kapitalisme: zorgt voor grote economische problemen t/m 1999
  ->  2000: Poetin aan de macht

(Zorgde voor economische groei, na jarenlange economische problemen)

5.4 De wereld na 1989

Leerdoelen 

• Je kunt drie oorzaken en twee gevolgen noemen van de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa en de Sovjet-Unie.
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat landen en mensen over de hele wereld steeds meer verbonden raken, bijvoorbeeld op politiek-bestuurlijk, economisch en cultureel gebied.
  
• Je kunt twee problemen noemen waarmee de wereld tegenwoordig te maken heeft.
  

Nieuwe machtsverhouding 

- Na 1945 was Europa/ de wereld verdeeld

- Na 1989 kwam er verandering in de machtsverhoudingen. 

-Einde communisme in Oost-Europese landen. 

- 1990 Duitsland weer één.

-1991 Einde Sovjet-Unie 

- VS als enige supermacht, hun taak voor orde en democratie.

- VS onder druk, redenen:

1. China groeide uit tot een tweede grootsmacht. 

2. Orde en democratie was niet overal te bereiken.

3. Bemoeizucht van de VS leidde tot verzet. 

Wereldwijde verbinding

- Globalisering : landen hebben steeds meer met elkaar te maken op cultureel, economisch en politiek-bestuurlijk gebied.

- Door digitalisering verspreidde trends zich in korte tijd over de hele wereld. (cultureel)

- Handel tussen landen werd groter, fabrieken in landen met laag loon, Westerse landen hooggeschoold personeel. (Economisch)

- Economische nauwverbondenheid, leidde ertoe dat leiders afspraken met elkaar maakten en samenwerkten. (Politiek-bestuurlijk niveau)

Wereldwijde problemen

- Grote problemen over de hele wereld 

1. Klimaatprobleem, oorzaak: industrialisatie (veel uitstoot broeigassen en CO2)

2. Kloof tussen rijk en arm, oorzaak: migratie (mensen uit arme landen proberen naar rijke landen te komen)

- Verbeteringen: minder mensen extreme armoede, meer kinderen naar school en minder mensen sterven aan besmettelijke ziektes.

Arm en Rijk

Grote verschillen in welvaart. > 

Migratie.

Toch verbeteringen.

• Minder mensen in extreme armoede.
• Minder mensen gaan dood aan besmettelijke ziekten.