Branche verdiepen GGZ, les 6, verslaving en dd, Susan

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Branche verdiepen GGZ

Les 6,

Verslaving en

Dubbele diagnose

Wat gaan we deze les doen?

• verslaving
• dubbele diagnose
• maken deelopdracht 4 

Wat is een verslaving?

Chronische kwetsbaarheid in je hersenen + belastende omgevingsfactoren.

Gevolg: ontregeling van het beloningssysteem waarbij structurele veranderingen in het brein optreden. 

Wat gebeurt er in de hersenen

• Dopamine is een neurotransmitter.

• Eerst geeft drugs een sterke stijging van dopamine, wat plezier en beloning veroorzaakt. Hierdoor wil je meer drugs.
• Naarmate de verslaving zich ontwikkelt, wordt het brein minder gevoelig voor dopamine. Daardoor heb je meer drugs nodig voor hetzelfde effect.
• Chronisch drugsgebruik verandert de dopamine aanmaak, afgifte en recycling. Hierdoor neemt motivatie voor niet-verslavingsgerelateerde beloningen af. Daarom kan je alleen nog maar aan scoren denken.
• Stoppen is moeilijk omdat je hersenwerking is veranderd. Duurt lang en kans op terugval.

Kenmerken van verslaving

- Gevoel niet zonder te kunnen. 

- Tolerantie: steeds meer nodig hebben voor zelfde effect.

- Craving = hunkering naar het middel.

- Afkickverschijnselen (lichamelijk en geestelijke).

- Opgeven of verlies van sociaal leven.

- Mensen met verslavingsgevoeligheid en mensen uit gezin met ernstige financiële- of andere maatschappelijke problemen of LVB zijn kwetsbaar voor verslaving.

Dubbele diagnose

• Dubbele diagnose = verslaving in combinatie met psychische aandoening.
• Zelfmedicatie = stress en symptomen verminderen door middel.
• Mensen met verslavingsgevoeligheid en mensen uit gezin met ernstige financiële- of andere maatschappelijke problemen of LVB zijn kwetsbaar voor verslaving.
• 19% van mensen met depressie heeft ook afhankelijkheid van een middel.

Welke verslavingen zijn er

Stimulerende middelen

• (amfetamine; cocaïne; XTC, Geven energie en zelfvertrouwen)

Verdovende middelen

• (alcohol; heroïne en opium, benzo's, maken rustig en slaperig)

Bewustzijnsveranderende of geestverruimende middelen

• (LSD; paddo’s, geven hallucinaties en vervormde waarnemingen)

Softdrugs = schijnbaar onschuldige middelen

• (wiet/ marihuana; lachgas; snus, geven licht euforisch, ontspannen gevoel)

Overige verslavingen, die een kick geven

• Gokken, seks, porno of gamen (geven een kick of een ontsnapping)

filmpje soorten drugs

Gevolgen van verslaving

• verlies baan/ maatschappelijke problemen
• financiële problemen
• relatie problemen
• gezondheidsproblemen: lichamelijk + geestelijk
• lichamelijk: beloningscentrum + beoordelingssysteem (=neocortex) in 
• hersenen verandert bij langdurige verslaving

Behandeling

- eerst detox (=afkicken), soms met ondersteuning van medicatie.

- daarna begeleiding: oppakken sociale contacten, werk, hobby’s, plezier in 'normale leven'.

- klinisch (= detox, soms ook vervolgbehandeling)

- poliklinisch (= ambulant: medicatie/ psychotherapie/ begeleiding)

- gedwongen/ vrijwillig

Deelopdracht 4

verslavingszorg + dubbele diagnose

• Bekijk filmpje  de werking van drugs op het brein (2 min).
• Beschrijf a.d.h.v. de casus (mag eigen casus):

1) de samenhang in dubbele diagnose.

2) welke behandeling passend is (soort behandeling; ambulant; kliniek; gedwongen; vrijwillig/ medicatie/ therapie/ vpk begeleiding.

• Upload en vraag feedback in dulon online.

Casus 1 dubbele diagnose

Johan is een 32-jarige man die al enkele jaren worstelt met een alcoholverslaving. Hij is meerdere keren opgenomen geweest in afkickklinieken, maar elke keer valt hij terug in zijn oude patroon. Johan heeft ook een geschiedenis van depressie, waarvoor hij medicatie gebruikt. De laatste tijd merkt hij dat zijn depressieve klachten verergeren, vooral wanneer hij probeert te stoppen met drinken. Hij voelt zich vaak hopeloos en heeft moeite om dagelijkse taken uit te voeren. Johan woont alleen en heeft weinig sociaal contact, wat zijn gevoelens van eenzaamheid versterkt.

Tijdens een gesprek met zijn behandelaar geeft Johan aan dat hij drinkt om zijn depressieve gevoelens te onderdrukken. Hij voelt zich rustiger en minder somber na het drinken.

antwoorden casus 1 dd.

1. Wat is de samenhang in dubbele diagnose in deze casus?

Dubbele diagnose omdat Johan alcoholverslaving + depressieve stoornis heeft. Deze twee aandoeningen beïnvloeden elkaar wederzijds. Johan drinkt alcohol om zijn depressieve gevoelens te onderdrukken, wat aangeeft dat zijn verslaving een manier is om met zijn psychische klachten om te gaan. Tegelijkertijd verergeren zijn depressieve klachten wanneer hij probeert te stoppen met drinken, wat de behandeling van zijn verslaving bemoeilijkt. Dit wederzijdse effect is kenmerk dubbele diagnose.

2. Welke behandeling kan passend zijn?

Passende behandeling zou een geïntegreerde aanpak zijn die zowel zijn verslaving als zijn depressieve stoornis aanpakt. 

Psychotherapie: Cognitieve gedragstherapie (CGT) om gedachten en gedragingen die bijdragen aan zowel de verslaving als de depressie te veranderen.

Medicatie: Antidepressiva om de depressieve symptomen te verminderen; en Naltrexon om drang naar alcohol te verminderen.

Ondersteunende therapieën: Groepstherapie en zelfhulpgroepen zoals AA (Anonieme Alcoholisten) voor herstelproces en helpen om een sociaal netwerk op te bouwen.

Leefstijlinterventies: Bevorderen van gezonde levensstijl, inclusief lichaamsbeweging en gebalanceerd dieet.

Behandeling afstemmen op de individuele behoeften van Johan en regelmatig evalueren.

Casus 2 dd

Sanne is een 28-jarige vrouw die al sinds haar tienerjaren worstelt met een cannabisverslaving. Ze rookt dagelijks meerdere joints om zich te ontspannen en om te ontsnappen aan de realiteit. Sanne heeft ook een diagnose van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Ze ervaart vaak intense stemmingswisselingen, gevoelens van leegte en moeite met het onderhouden van stabiele relaties. Haar gebruik van cannabis lijkt haar symptomen tijdelijk te verlichten. Ze twijfelt of ze haar opleiding  wil afmaken. Ze komt de laatste maanden vaak te laat uit bed en blijft dan maar de hele dag weg van school. Hierdoor ziet ze enkele vriendinnen van school amper meer.

Sanne heeft meerdere keren geprobeerd te stoppen met roken, maar elke keer als ze stopt, worden haar BPS-symptomen ondraaglijk. Ze voelt zich dan extreem angstig, depressief en heeft moeite om met haar emoties om te gaan. Dit leidt er vaak toe dat ze weer begint met roken om de symptomen te onderdrukken. 

antwoorden casus 2 dd

1. Wat is de samenhang in dubbele diagnose in deze casus?

Dubbele diagnose omdat Sanne zowel een cannabisverslaving als een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) heeft. Deze twee aandoeningen beïnvloeden elkaar wederzijds. Sanne gebruikt cannabis om haar symptomen van BPS, zoals intense stemmingswisselingen en gevoelens van leegte, te verlichten. Het gebruik van cannabis maakt dat ze zich leeg voelt en moeilijk uit bed komt waardoor ze twijfelt aan opleiding en spijbelt. Daardoor verliest ze enkele vriendinnen. Vicieuze cirkel: wanneer Sanne probeert te stoppen, worden haar BPS-symptomen ondraaglijk, wat haar weer terugdrijft naar het gebruik van cannabis. 

2. Welke behandeling kan passend zijn?

Passende behandeling is geïntegreerde aanpak die zowel haar verslaving als bps aanpakt. 

Dialectische gedragstherapie (DGT): Deze vorm van therapie is specifiek ontwikkeld voor mensen met BPS en kan Sanne helpen om beter met haar emoties om te gaan en haar gedrag te reguleren.

Medicatie: Medicatie kan helpen om de symptomen van BPS te verminderen en de drang naar cannabis te beheersen. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit stemmingsstabilisatoren of antipsychotica.

Ondersteunende therapieën: Groepstherapie en zelfhulpgroepen voor herstelproces en helpen sociaal netwerk op te bouwen.

Leefstijlinterventies: Gezonde levensstijl, inclusief lichaamsbeweging en een gebalanceerd dieet, kan bijdragen aan het algehele welzijn van Sanne.

Het is belangrijk dat de behandeling wordt afgestemd op de individuele behoeften van Sanne en dat er regelmatig evaluaties plaatsvinden