Thema 5: voortplanting van de mens

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 5: voortplanting van de mens

1. Geslachtelijke voortplanting bij de mens

1.1 Ontwikkeling van de zygote

1.2 Ontwikkeling van het embryo

1.3 Ontwikkeling van de foetus

1. Geslachtelijke voortplanting bij de mens

1.1 Ontwikkeling van de zygote

1.2 Ontwikkeling van het embryo

1.3 Ontwikkeling van de foetus

1.1 Ontwikkeling van de zygote

1.1 Ontwikkeling van de zygote

• Versmelten mannelijke en vrouwelijke voortplantingscel:  de zaadcel en de eicel
• 1 zaadcel dringt celmembraam eicel binnen --> eicel vormt bevruchtingsmembraam --> ondoordringbaarheid andere zaadcellen
• Bevruchting = versmelten eicelkern en zaadcelkern -> bevruchte eicel of zygote 

1.1 Ontwikkeling van de zygote

• Bevruchting
• na 24u: zygote deelt: 2 cellen, half zo groot
• na extra 12u: opnieuw celdeling, nog kleiner
• Einde 3e dag: 16 kleine cellen, zonder definitieve functie = stamcellen
• Zygote verder richting baarmoeder (trilharen eileider). Buitenste laag: moederkoek, binnenste laag: vruchtzak
• Einde 12e dag: ingenesteld, voedingsstoffen opnemen: embryo 

1. Geslachtelijke voortplanting bij de mens

1.1 Ontwikkeling van de zygote

1.2 Ontwikkeling van het embryo

1.3 Ontwikkeling van de foetus

1.2 Ontwikkeling van het embryo

• Groeit in razend tempo
• Einde derde week: basis zenuwstelsel
• 4e en 5e week: weefsels en uiteindelijk organen
• Na 5 weken: kloppen hartje, hersenen en ruggenmerg duidelijker te zien
• Na 10 weken: alle organen zijn gevormd --> herkennen mini-mensje: foetus

1. Geslachtelijke voortplanting bij de mens

1.1 Ontwikkeling van de zygote

1.2 Ontwikkeling van het embryo

1.3 Ontwikkeling van de foetus

1.3 Ontwikkeling van de foetus

• 12 weken: navelstreng en moederkoek voldoende ontwikkeld --> gassen uitwisselen, opname VS en afgifte AS
• Vooral groeien
• Centraal ZS ontwikkelt verder
• Na 38 weken: foetus klaar om geboren te worden
• Na 40 weken: artsen tellen ook eicelrijping erbij 

Na de bevruchting van de eicel door een zaadcel vormt zich eerst een zygote, dan een foetus en dan een embryo?

1. Waar
2. Niet waar

De zaadcellen zijn net zo groot als de eicel

1. Waar
2. Niet waar

Indien er geen hartslag ontstaat, stopt de ontwikkeling van het embryo en sterft het af?

1. Waar
2. Niet waar

De zwangerschapstermijn is altijd 40 weken

1. Waar
2. Niet waar

2. Voortplanting en ecologie

2.1 De invloed van straling

2.2 De invloed van hormoonverstoorders

2.3 De invloed van luchtverontreiniging 

2. Voortplanting en ecologie

2.1 De invloed van straling

2.2 De invloed van hormoonverstoorders

2.3 De invloed van luchtverontreiniging 

2.1 De invloed van straling

2.1 De invloed van straling

• Gevolgen zijn afhankelijk van de hoeveelheid energie die de straling overdraagt. 
• Lage energie-inhoud = niet-ioniserende straling : elektromagnetische golven met lange golflengte en lage frequentie
• Hoge energie-inhoud = ioniserende straling: elektromagnetische golven met korte golflengte en hoge frequentie

2.1 De invloed van straling

Waarom ernstigere gevolgen bij zwangerschap? Er blijven ionen achter die het DNA kunnen beschadigen

Gevolgen afhankelijk van 

• het stadium van de zwangerschap 
• stralingsdosis
• blootstellingsduur

2.1 De invloed van straling

2.1 De invloed van straling

2. Voortplanting en ecologie

2.1 De invloed van straling

2.2 De invloed van hormoonverstoorders

2.3 De invloed van luchtverontreiniging 

2.2 De invloed van hormoonverstoorders

• = lichaamsvreemde stoffen die de werking van biologische processen in ons lichaam ontregelen en schadelijk zijn
• Voorkomen: verpakkingsmateriaal, speelgoed, verzorgingsproducten, kleren, voedsel, drinkwater
• Voorbeelden: pesticiden, kwik, calcium
• Gevolg: onmiddellijk of vele jaren na blootstelling
• https://www.health.belgium.be/nl/hormoonverstoorders 

www.health.belgium.be

2. Voortplanting en ecologie

2.1 De invloed van straling

2.2 De invloed van hormoonverstoorders

2.3 De invloed van luchtverontreiniging 

2.3 De invloed van luchtverontreiniging

• Concentratie van verschillende stoffen, zoals fijn stof, bepalen de kwaliteit van de lucht
• Hoe meer fijn stof, hoe groter de kans op vroeggeboorte en laag geboortegewicht
• Vroeggeboorte: longen baby niet volledig ontwikkeld --> grotere kans op astma of andere longziekten 

Ioniserende straling heeft een invloed op de menselijke gezondheid

1. Waar
2. Niet waar

De hormoonverstoorders in schoonheidsproducten hebben geen invloed op de zwangerschap

1. Waar
2. Niet waar

Fijn stof van natuurlijke oorsprong heeft geen effect op de ontwikkeling van de foetus

1. Waar
2. Niet waar

Verwerking

Oef 1 p. 152

Oef 2 p. 152

Oef 4 p. 153

Oef 5 p. 154 (internet)