Bronnen zoeken en evalueren

• Profielwerkstuk
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Bronnen zoeken en evalueren

E-Learning

Belang van het evalueren van bronnen

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Welkom bij de e-learning "Bronnen zoeken en evalueren" waarin je praktische handvatten en tips krijgt voor het beoordelen van bronnen. Zo leer je de kwaliteit van een bron te herkennen.

0

Leerdoelen

Na afloop van deze e-learning kan je:

• Uitleggen wat het belang is van het evalueren van bronnen  
• Uitleggen wat voor verschillende bronnen er bestaan  
• Achterhalen door wie, voor wie en waarom een bron is gemaakt
• Beoordelen wat de kwaliteit van een bron is  
• Beoordelen wat de relevantie van een bron voor jouw opdracht is
• Beoordelen wat de kwaliteit van verschillende zoekmachines is  
• Met behulp van de juiste zoektermen en boolean operators de kwaliteit van je zoekresultaten vergroten. 

Bedenk waarom informatie uit bronnen in de verschillende stappen van het doen van je opdracht van belang is en sleep de juiste stap naar de juiste reden.

Test jezelf!

Weet je de stappen niet meer? Ga dan even terug naar de e-learning over de onderzoeks- en ontwerpcyclus

Let Op!

Ook al heb je de informatie uit de bronnen op allerlei momenten in het onderzoek nodig, tijdens stap 2 van de onderzoeks- of ontwerpcyclus verzamel je alles. In het onderzoeks- of ontwerpvoorstel dat je aan het einde van stap 3 af hebt, heb je als het goed is alle relevante theorie voor het gehele proces al beschreven!

informatie verzamelen over technieken om je onderzoek of ontwerp uit te voeren 

 verder verdiepen in het onderwerp: wat hebben anderen er al over uitgezocht?

 inspiratie opdoen voor het beginnen van de onderzoek 

vergelijken of jouw gevonden resultaten overeenkomen met de theorie gebaseerd op het werk van anderen

Stap 1: Verwonderen

Stap 2: Verkennen

Stap 3: Onderzoek opzetten

Stap 4: Concluderen

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Je hebt op de vorige slide gezien dat je in veel stappen in de cyclus gebruik maakt van bronnen. Je kan je misschien voorstellen dat je andere bronnen gebruikt terwijl je je verslag aan het schrijven bent dan wanneer je inspiratie probeert op te doen om een onderwerp te vinden.

In de eerste stap van de cyclus gaat het voornamelijk over inspiratie opdoen. Inspiratie kan van allerlei verschillende soorten bronnen komen. Je hoeft je niet te beperken tot slechts schriftelijke bronnen. Misschien luister je wel naar een podcast en hoorde je hier iets over een boeiend onderwerp. Of denk bijvoorbeeld aan YouTube, soms krijg je ineens informatieve video's aanbevolen over onderwerpen waar je je nog nooit in verdiept hebt, maar die je wel heel interessant lijken.  Inspiratie kan van allerlei verschillende bronnen komen!

Soorten bronnen stap 1

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Als je inspiratie hebt opgedaan, ga je meer informatie verzamelen om je verder te verdiepen in het onderwerp. Welk onderzoek hebben anderen er al naar gedaan. Dit zullen in de meeste gevallen waarschijnlijk schriftelijke bronnen zijn. Er bestaan ontzettend veel verschillende bronsoorten. Het is wenselijk dat de bronnen die je voor een opdracht of verslag gebruikt zo veel mogelijk feitelijk informatie bevatten. Hiermee wordt informatie bedoeld die op een objectieve manier gecheckt kan worden.

Wetenschappelijk bronnen zijn voorbeelden van bronnen die alleen maar feitelijk informatie bevatten. Deze bronnen beschrijven namelijk een onderzoek dat door een onderzoeker is uitgevoerd. Een wetenschappelijk artikel is te herkennen aan zijn vast structuur. Het bestaat namelijk uit de volgende onderdelen:

• Abstract: een kleine samenvatting
• Introductie
• Theoretisch kader
• Methode

Soorten bronnen stap 2, 3 en 5

• Resultaten 
• Conclusie  
• Discussie  
• Aanbevelingenst

Test jezelf!

Je hebt kort wat gehoord over de verschillende punten waar je op moet letten voor het beoordelen van de auteur van een bron. Hierna volgen drie verschillende soorten bronnen met de bijbehorende auteurs. Beantwoord de bijbehorende vragen. Het kan daarbij nodig zijn om aanvullende informatie te zoeken op internet. 

Bron 1: Artikel

Expertise

Deze auteurs zijn onderzoekers, in het artikel is te zien dat zij onderdeel zijn van de vakgroep Humane Voeding op de Universiteit van Wageningen. Door verder te zoeken vind je dat deze vakgroep zich bezighoudt met het verbeteren van de gezondheid van mensen door middel van betere voeding. Hun expertise is dus de invloed van voeding op de gezondheid van mensen. 

Auteur

De auteurs van dit artikel staan bovenaan. Het zijn M. Matze, N.J.M Jacobs, S.B.L Cremers en M.B Katan 

Wie is de auteur?

Wat is de expertise van deze auteur?

Wat is het belang van de auteur voor het schrijven van dit artikel?

Belang

Het is een onderzoek dat is verricht naar aanleiding van een het koffiegebruik van Nederlanders in 1985. Het is gepubliceerd in een tijdschrift. Uit het artikel komt niet naar voren dat het door een bedrijf is gesponsord. Wel is te zien dat het een vrij oud artikel is. Het komt namelijk uit een 1988.

Conclusie

Deze bron is vrij betrouwbaar gezien het een wetenschappelijk bron is. Echter is het wel een oude bron, hij komt namelijk uit 1988. Het kan dus heel goed zijn dat er al weer heel veel nieuwe informatie over dit onderwerp bestaan. Gebruik daarom niet alleen deze bron, maar ga ook op zoek naar nieuwere bronnen die soortgelijke informatie bevatten. Bedenk altijd of de bron nog relevant is voor jouw onderzoek als hij zo oud is! 

Bron 2: podcast

'waarom koffie de slaap na twaalf uur nog verstoort' - Onbehaarde apen

(luister ongeveer de eerste tien minuten, voornamelijk het deel waarin de sprekers zichzelf voorstellen)

• Wie zijn de sprekers?

• Wat is de band tussen de sprekers en het onderwerp?
  

• Wat is het belang van de auteur voor het maken van deze podcast?
  

Martine Kamsma heeft een experiment uitgevoerd waarbij ze een maand lang geen koffie heeft gedronken  
Lucas Brouwers: journalist  
Hendrik Spiering: journalist 

Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Martine Kamsma 

De auteurs van deze podcast zijn journalisten en hebben de opdracht gekregen om een podcast te maken over een wetenschappelijk onderwerp. Martine Kamsma wil graag haar ervaringen delen over de maand waarin zij geen koffie heeft gedronken en hoe ze dat heeft ondervonden. 

Conclusie

Uit de vragen die beantwoord zijn blijkt dus dat de sprekers van deze podcast niet allemaal experts zijn in dit onderwerp. Echter hebben ze wel onderzoek gedaan naar dit onderwerp voor het maken van deze podcast en heeft één van de sprekers zelfs een experiment gedaan naar het onderwerp. De podcast is daarom vrij betrouwbaar, maar de bronnen die zijn gebruikt voor de podcast zullen nog betrouwbaarder zijn.

Bron 3: Website

Beroep

Verdere informatie voer de auteur is niet te vinden op de site, behalve de naam en de verschillende artikelen die ze heeft geschreven op de website.  Wat verder opvalt is dat het een website is van een beddengoed winkel, namelijk Smulderstextiel. Het is zeer waarschijnlijk dat Nynke voor deze winkel werkt. Bij het lezen van de bron moet je daarom ook bedenken dat hier mogelijk reclame in verwerkt kan zijn voor dit bedrijf

Auteur

De auteur van dit artikel op deze website is Nynke. De achternaam is niet te vinden 

Wie is de auteur?

Wat is het beroep van deze auteur?

Heeft de auteur meerdere artikelen geschreven over dit onderwerp?

Gerelateerde artikelen

Nynke heeft meerdere artikels geschreven voor deze website, echter maar één over effecten die de slaaprust kunnen verstoren. Daarom is het goed om je af te vragen in hoeverre Nynke een expert is op dit onderwerp. Wel is te zien dat Nynke verschillende bronnen gebruikt in haar verhaal. 

Conclusie

Dit artikel is geen betrouwbare bron. Dit kan je concluderen aan het feit dat Nynke geen expert is op dit onderwerp én dat het artikel is geschreven voor een beddengoedwinkel. Dit is een partij die mogelijk reclame in dit artikel heeft verwerkt 

Test jezelf!

 Een artikel over een operatie na een botbreuk zal voor een patiënt heel anders zijn dan voor een arts die de operatie moet uitvoeren. Bedenk waarin deze twee artikelen van elkaar zullen verschillen.

Patiënt

Voor een patiënt is het van belang om globaal te weten wat er in de operatie gaat gebeuren, maar is het voornamelijk belangrijk om te weten hoe je op de operatie moet voorbereiden en waarop je na de operatie moet letten. 

Klik op de hotspots!

Arts

In een artikel voor de uitvoerende arts zal veel meer ingegaan worden op het verloop van de operatie en bijvoorbeeld de beste oplossing bij verschillende soorten breuken. Er zullen in dit artikel veel meer technieken worden geschreven, vaktermen worden gebruikt en ook kunnen afbeeldingen van bijvoorbeeld röntgenfoto’s en botimplantaten worden toegevoegd.

Net heb je voor jezelf bedacht wat de verschillen zouden zijn in een artikel voor een patiënt en voor een uitvoerende arts bij een operatie bij een botbreuk. Nu krijg je eerst 3 voorbeelden van artikelen over ‘slaap’ te zien die voor verschillende doelgroepen zijn geschreven. Hierna is het aan jou de taak om de juiste doelgroep naar het juiste artikel te slepen  

Test jezelf!

bron 1  |  bron 2  |  bron 3

Onderzoekers

Verplegend personeel

Patiënten

Bron 1

Bron 2

Bron 3

Welke bron zou jij gebruiken wanneer je een verslag maakt over ‘oorzaken van slapeloosheid bij jongeren’ ?

bron 1  |  bron 2  |  bron 3

1. Bron 1
2. Bron2
3. Bron 3

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Deze bron is het meest wetenschappelijk en zal daarom de meeste feiten bevatten.  Er zal echter ook goede informatie te vinden zijn in de andere bronnen, alleen zijn die minder gefocust op de slapeloosheid bij specifiek jongeren, terwijl dat in bron 3 wel het geval is. Bron 3 zal daarom het meest relevant zijn voor dit verslag.

Uitleg

Bij het beoordelen van welke artikelen/bronnen goed zijn om je informatie vandaan te halen, zijn er een aantal dingen die je jezelf moet afvragen. Bij elk vraag moet je checken of deze wetenschappelijk is en of deze belangrijk is voor jouw schrijfdoel.

De vragen die je jezelf moet stellen zijn als volgt:

•     Wie is de auteur?
•     Voor wie is de bron gemaakt?
•     Wat is het doel van de bron? Werkt de auteur voor iemand en is er een bepaald belang bij het maken van de bron?
•     Wanneer is de bron gemaakt?
•     Hoeveel en welke bronnen heeft de auteur zelf gebruikt?
•     Hoe vaak is de bron door anderen als bron gebruikt? Hoeveel verwijzingen zijn er?
•     Staat het in een Wetenschappelijk tijdschrift? (gebruik Google om dit te controleren)
  

Stappenplan voor beoordelen kwaliteit

Sommige artikelen worden ook door anderen gebruikt voor onderzoek. In wetenschappelijk artikel wordt dit vaak gemeld wanneer dit het geval is. Er staat dan een kopje naast het artikel met "Cited by". De artikelen die daaronder staan hebben dan een verwijzing van dit artikel 

Test jezelf!

Vul de vragen in van het stappenplan voor deze bron.

• Wie is de auteur?

• Voor wie is de bron gemaakt?

• Wat is het doel van de bron? 

• Wanneer is de bron gemaakt?

De auteur van dit artikel is Robin Dörr

De bron is gemaakt voor mensen die geïnteresseerd zijn in de invloed van slaap op emotionele stress. Het is een nieuwsartikel en er worden geen moeilijke vaktermen gebruikt. Het is dus voor algemeen publiek.

Het doel van deze bron is het informeren van mensen over de invloed van slaap op emotionele stress. De schrijver van dit artikel heeft het geschreven als opdracht voor zijn studie. 

Het artikel is geplaatst op 9 november 2020

•     Hoeveel en welke bronnen heeft de auteur zelf gebruikt?

•     Hoe vaak is de bron door anderen als bron gebruikt?

•     Staat het in een Wetenschappelijk artikel?

De belangrijkste bron die door de auteur wordt gebruikt is het onderzoek van neurowetenschapper Rick Wassing. Er ontbreekt echter wel een correcte verwijzing naar deze bron. Je kan hierdoor moeilijker controleren of er correct over het onderzoek wordt gesproken. 

Dit is niet te vinden op de site. Gezien het een nieuwsartikel is  en geen wetenschappelijke publicatie, is ddeze informatie dus niet beschikbaar om de betrouwbaarheid te beoordelen.

Nee.

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Nadat je de kwaliteit van je bron hebt beoordeeld en besloten hebt de bron te gebruiken voor jouw eigen opdracht, kan je kijken of de informatie in de bron op een valide manier verkregen is. Hoe je dat kan beoordelen, leer je in de aparte e-learning  ‘validiteit, betrouwbaarheid en nauwkeurigheid’. Ontdek je nu dat de informatie uit de bron niet op een valide manier verkregen is, dan verlaagt de betrouwbaarheid van de bron. Andersom geldt natuurlijk ook: als de informatie wél op een valide manier verkregen is, maakt dat het een goed bruikbare bron voor jou!

Validiteit en betrouwbaarheid

Je weet nu waar je allemaal op moet letten wanneer je een bron hebt gevonden, maar hoe kan je er nou voor zorgen dat de kwaliteit van de bronnen die je vindt hoger wordt, zodat je het kan gebruiken voor je onderzoek?

Welke zoekmachine gebruik jij nu meestal voor het opzoeken van bronnen? 

Voor onderzoek heb je zoveel mogelijk wetenschappelijke bronnen nodig. Zoals eerder in deze e-learning gemeld is bestaan deze bronnen grotendeels uit feiten. Er zijn bepaalde zoekmachines die je kunnen helpen in het vinden van wetenschappelijke bronnen 

Bronnen zoeken

De kans is groot dat jij Google gebruikt als zoekmachine. Google is namelijk veruit de populairste zoekmachine die wordt gebruikt. Het nadeel van google is dat de zoekresultaten worden aangepast naar jouw zoekgeschiedenis en sites die je hebt gezocht. Het hoeft dus niet zo te zijn dat de resultaten die je krijgt de beste resultaten zijn voor jouw opdracht. 

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Google scholar is een zoekmachine die als resultaten alleen maar wetenschappelijke artikelen, maar ook wetenschappelijke tijdschriften en samenvattingen van congressen geeft. De resultaten die je krijgt bij google scholar zullen voornamelijk feitelijk zijn. Scopus is een andere wetenschappelijke zoekmachine die wetenschappelijke artikelen als resultaat geeft. Deze wetenschappelijke bronnen zijn erg betrouwbaar, omdat ze peer-reviewed zijn. Dat betekent dat ze door andere onafhankelijke wetenschappers zijn nagekeken en gecontroleerd.

Er zijn ook zoekmachines voor meer informatie over statistieken, het CBS bijvoorbeeld! Het CBS geeft ook veel feitelijk informatie, maar dan in de vorm van statistieken. In boeken is daarnaast ook feitelijke informatie te vinden, maar wel is er een grotere kans dat deze minder actueel is. Als laatste heb je ook google. Deze zoekmachine geeft naast feitelijk informatie ook vele andere soort bronnen die van mindere kwaliteit zijn voor je opdracht. 

Uitleg

Rangschik de verschillende soorten zoekmachines. Zet de beste zoekmachine voor het vinden van feitelijke informatie bovenaan. 

Test jezelf!

Google

Boeken

Site van CBS

Google Scholar

VIDEO

Zoektermen

Je weet nu dus wat voor verschillende bronnen er zijn en dat er tal van zoekmachines zijn die je kan gebruiken om deze bronnen te vinden. Maar hoe kun je nou het beste zoeken in deze zoekmachines? Dat is door gebruik te maken van zoektermen! Wanneer je namelijk je hele vraag intoetst is de kans op goede resultaten klein, omdat de zoekmachine artikelen zoekt waarin alle woorden waaruit de vraag bestaat worden vernoemd. Het is daarom van belang om zoektermen te gebruiken en zo alleen de belangrijkste woorden uit je vraag op te zoeken.

Zoals gezegd zoekt een zoekmachine alleen naar teksten waarin zo veel mogelijk de woorden voorkomen waar jij naar zoekt. Bij heel veel woorden bestaan er echter heel veel synoniemen; verschillende woorden met dezelfde betekenis. Zoek daarom niet alleen maar met de woorden uit je vraag, maar zoek ook eens met synoniemen van jouw zoektermen. Zo kom je op weer nieuwe relevante bronnen! 

Zoektermen 

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Er zijn een aantal handige handvaten waarmee je zo veel mogelijk relevante resultaten kan verkrijgen bij het gebruik van een zoekmachine.

• Gebruik van synoniemen: zoals eerder genoemd is het belangrijk om zo veel mogelijk synoniemen te gebruiken om zo veel mogelijke resultaten te krijgen die voor jou van belang zijn

• Gebruik zowel Nederlandse als Engelse termen: een groot deel van de wetenschappelijke literatuur is in het Engels geschreven. Het is daarom van belang om ook Engelse termen te gebruiken om deze Engelse bronnen te kunnen vinden  

• Gebruik Boolean operators (+, OR, -): door Boolean operators te gebruiken kan je je zoekopdracht nog specifieker maken. De operator + kan gebruiken zodat twee zoektermen in de bron voorkomen. De operator OR gebruik je voor synoniemen en de resultaten die verkregen worden moeten minimaal één van de zoektermen bevatten. De operator – gebruik je om er voor te zorgen om resultaten te krijgen die een bepaalde zoekterm niet bevatten.

Boolean operators 

Aan de hand van de onderzoeksvraag: ‘Op welke manier kunnen robots bijdragen aan de zorg voor ouderen?’ gaan we met behulp van zoektermen en Boolean operators kijken welke resultaten we krijgen. We doen dit op de zoekmachine Google Scholar

De zoektermen die het beste bij deze vraag passen zijn robot, eldery, care. Hierbij gebruiken we Engelse zoektermen om het aantal relevante resultaten te verhogen. Ook gebruiken we Boolean operators om specifieker te kunnen zoeken en de relevantie van de resultaten voor ons onderzoek te verhogen. We doen met Google Scholar als zoekmachine. 

Voorbeeld

Voorbeeld

AND

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Voorbeeld

OR

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Voorbeeld

NOT

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

De resultaten die je verkrijgt bij gebruik van de verschillende Boolean operators is zeer verschillend. Je ziet dat door de OR operator de resultaten veel relevanter zijn voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag dan de resultaten die je krijgt bij het gebruik van de AND operator. Bij de verkregen resultaten van de AND operator gaan ook veel over het gebruik van sociale kant van robots voor ouderen. Door de NOT operator toe te passen kan je juist kijken naar resultaten die niet over deze kant van de zorg gaan. 

Uitleg

Test jezelf!

Hieronder worden verschillende deelvragen benoemd. Welke zoektermen zou jij gebruiken? 

Zoektermen die je uit deze vraag kan halen zijn slaap, volwasssen, gemiddeld. Deze laden bijna de gehele dekking van de vraag. 

Hoeveel slaap heeft een volwassen gemiddeld per nacht nodig?

Bepaal een aantal synoniemen voor deze zoektermen

Synoniemen voor slaap zijn bijvoorbeeld: nachtrust, rust, dromen, enz.

Voorbeelden van synoniemen voor volwassenen: mens, man, vrouw, meerderjarig, volgroeid 

Daarnaast zijn er ook synoniemen voor gemiddelde: normaal, doorsnee, ongeveer. 

Afsluiting

Goed gedaan! Je bent nu aan het einde van deze e-learning. Als het goed is kan je nu:

• Uitleggen wat het belang is van het evalueren van bronnen  
• Uitleggen wat voor verschillende bronnen er bestaan  
• Achterhalen wie de auteur van een bron is  
• Achterhalen waarom een bron is gemaakt  
• Achterhalen wie de doelgroep is van een bron
• Beoordelen wat de kwaliteit van een bron is  
• Beoordelen wat de relevantie van een bron voor jouw opdracht is
• Wetenschappelijke bronnen vinden

Bedankt!

Hartelijk bedankt voor het volgen van deze les. Je hebt de lessenserie van Bronnen zoeken en evalueren voltooid!

Klik op de knop hiernaast om terug te gaan naar Skills Academy pagina

Klik hier!

Bedankt!

Hartelijk bedankt voor het volgen van deze les en heel veel succes met jouw onderzoeksopdracht!