5.2 De Nederlandse Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat hoort waar?

Katholieken

Protestanten

Luther

De paus

Rijk versierde kerk

De bijbel is de baas

Dominee

Heiligenverering

Erasmus

Calvijn

Sobere kerk

Herhaling 5.1 (De kerk valt uiteen).

5.2 De Nederlandse Opstand

Leerdoelen

1515-1555: Karel V was vorst van De Nederlanden.

In de Noordelijke Nederlanden had hij een stadhouder benoemd om voor hem te besturen.

Stadhouder = vertegenwoordiger van de vorst in een gewest.

1555: Filips II wordt koning van Spanje en heer der Nederlanden.

Willem van Oranje wordt stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht.

Filips II trok alle macht naar zich toe. 

De Nederlandse edelen werden ontevreden!

Filips II trad heel streng op tegen protestanten.

Burgers werden ontevreden!

Karel V en Filips II hadden een centrale rechtbank ingevoerd.

Steden ontevreden!

Margaretha van Parma werd landvoogd van De Nederlanden.

Landvoogd = plaatsvervanger van de koning.

1566: Beeldenstorm

Video: De Beeldenstorm HVVN (4:50 min.)

1567: Filips II stuurt Alva met een leger naar de Nederlanden om de daders te straffen en het protestantisme te vernietigen.

1568: Willem van Oranje valt vanuit Duitsland De Nederlanden binnen om de Spanjaarden te verjagen.

De Opstand of Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje begint!

Om de betrouwbaarheid van bronnen te bepalen, let je op:

- Hoe is de maker aan zijn info gekomen?

- Wat is de bedoeling van de maker van de bron?

Willem Jansz Verwer, burger van Haarlem, maakte het beleg van Haarlem mee en schreef hierover in zijn dagboek. 

’

‘Op 7 april wierpen de belegeraars wittebrood over de stadswallen, met heel veel scheldwoorden daarbij. Ze werden in de richting van de soldaten van de stad geworpen, en hun werd toegeroepen dat ze nu eindelijk eens goed brood konden eten. Want het zou niet lang meer duren voor ze zouden worden opgehangen. Maar de stadssoldaten waren er weinig van onder de indruk: ze wierpen hun diezelfde broden weer terug en zeiden: “Wij hebben jullie brood, zootje uitschot, nog niet nodig.”

Waarom wel betrouwbaar? Waarom niet betrouwbaar?

Hand-out: betrouwbaarheid van bronnen uitdelen.

• Waarom waren de edelen ontevreden over Filips II?
• Waarom waren de burgers ontevreden over Filips II? 

1572: Watergeuzen veroveren Den Briel.

Geus = Nederlandse opstandeling tegen Filips II

1580: Filips II verklaard Willem van Oranje vogelvrij!

1581: Zeven noordelijke gewesten erkennen Filips II niet meer als hun koning.

Ze ondertekenen 

het Plakkaat van 

Verlatinghe.

1584: Willem van Oranje vermoord door 

Balthasar Gerards 

in Delft.

Video (welkom bij ...): hoe werd Balthasar Gerards gestraft voor de moord. 2:30 min)

1588: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wordt uitgeroepen.

1648: einde van de oorlog.

Vrede van Munster.

Histoclips: Opstand in de Nederlanden.

Weektaak:

- Lees 5.2 in je informatieboek.

- Maak 5.2 online.

Havo: maak ook de verdiepingsvragen van 5.2 in je werkboek.

Leerdoelen