Skelet en botten (BOL jr 1)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Skelet en botten

Wat ik graag in deze les zou willen leren of bespreken is......

Functies van
botten/ het skelet

Uit welke stoffen bestaat botweefsel?

1. Kalk en jodium
2. Kalk en lijmstof
3. Eiwit en jodium
4. Eiwit en lijmstof

Wat is waar over het verschil tussen beenweefsel en kraakbeenweefsel?
'Beenweefsel .....

1. .... bevat altijd meer lijmstof en minder kalk.'
2. ... bevat altijd minder lijmstof en meer kalk.'
3. .... is altijd dikker dan kraakbeen.
4. ... is altijd dunner dan kraakbeen.

Bouw van het bot

.

Botstructuur

• Buitenkant: hard botweefsel
• Binnenkant: sponsachtig
  botweefsel.

• Bot wordt omgeven door                                                                                      botvlies

Hard botweefsel

• Buitenste laag: lamellen
  
• Binnenste laag: osteonen =
  kanaal van Havers
  
• Dwarsverbindingen: kanalen
  van Volkmann.

Sponsachtig botweefsel

• Bevat beenmerg                                                                                       - rood beenmerg maakt bloedcellen,                                                           zit in o.a. in bekken, borstbeen, ribben                                                     en wervels.                                                                                             - geel beenmerg is inactief, bestaat vooral                                                uit vet en bevindt zich in de overige                                                          botten

Botvlies

• Beschermlaag
  
• Aanhechting pezen en
  bindweefselbanden
  
• In de gewrichten geen botvlies,                                              maar kraakbeenlaagje.

Botcellen

• Osteoclasten: afbraak van bot = botresorptie
  
• Osteoblasten: opbouw van bot = ossificatie
  
• Osteocyten: onderhouden de
  botmatrix (productie en afbraak),
  regelen calciumhoeveelheid in
  bloed.

Soorten botten

• Pijpbeenderen bijv. dijbeen en opperarmbeen
  
• Korte beenderen bijv. hand- en voetwortelbeentjes
  
• Platte beenderen bijv. schouderblad en
  schedel
  
• Onregelmatig gevormde beenderen bijv.
  ruggenwervels en bekken.

Soorten kraakbeen

• Hyalien kraakbeen

• Fibreus of vezelig kraakbeen

• Elastisch kraakbeen

OPDRACHT

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de kraakbeensoorten...

- in samenstelling

- in kracht en elasticiteit

- in waar in het lichaam ze zich bevinden. 

Manieren waarop
botten met elkaar
verbonden kunnen zijn.

Botverbindingen

Vier soorten verbindingen van botten:

• Vergroeid
• Bindweefselverbindingen
  
• Kraakbeenverbindingen
  
• Synoviale gewrichten.

Vergroeid

• Bij geboorte heeft kind meer botten dan op volwassen leeftijd. 
• Bijv. schedelbotten en onderste wervels (staartbeen en stuitbeen) vergroeien met elkaar. 

Bindweefselverbindingen

• Bijv. schedelbotten (bij jonge kinderen), tanden en kaak, ellepijp en spaakbeen
  
• Netwerk van elastische- en collageenvezels (trekvast en stevig)
  
• Stevigheid en stabiliteit
  
• Kan beweging tussen botten beperken.

Kraakbeenverbindingen

• Glasachtig kraakbeen: deel van de ribben
  
• Vezelig kraakbeen: tussenwervelschijven.
• Stevig, maar wel enigszins beweeglijk/                                 vervormbaar.

Synoviale gewrichten

• Bijv. schouder, heup, knie
• Botten kunnen in één of meerdere                                                           richtingen ten opzichte van elkaar                                                                bewegen. 
• Verschillende vormen: o.a. kogel, zadel                                                    en scharnier.

Functies van onderdelen gewricht

Stevigheid

Soepelheid

kraakbeen

Smeer/ vloeistof

Banden

Kapsel

Slijmbeurzen

Veel voorkomende/
belangrijke aandoeningen
aan de botten of het skelet?

Zomaar een greep uit de aandoeningen

Osteoporose (botontkalking)      Osteomyelitis (botontsteking)

Fracturen (botbreuk)                       Scoliose (zijwaardse kromming wervelkolom)

Artrose (slijtage gewrichtskraakbeen)

Artritis (ontsteking van gewricht)

Osteosarcoom (botkanker)

Over deze aandoening zou ik wel iets meer willen weten.....

osteoporose

fracturen

artrose

artritis

osteosarcoom

osteomyelitis

scoliose

andere aandoening,

VRAGEN/ OPMERKINGEN?