De Verlichting

De Verlichting

De tijd van Pruiken en Revoluties (1700- 1800)

Op de voorgrond zie je een guillotine, dit was een apparaat dat was uitgevonden om onthoofdingen hygienischer en pijnlozer/ humaner uit te voeren. De Franse koning Lodewijk XVI is door een dergelijk apparaat onthoofd en ook zijn vrouw Marie Antoinette moest eraan geloven. Later werden allerlei vijanden van de revolutie hiermee onthoofd. Op de achtergrond zie je de eed op de kaatsbaan. Een belangrijk moment tijdens de Franse revolutie waarbij er gezworen werd een nieuwe grondwet te schrijven waarmee de absolute macht van de koning beperkt werd.

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

Leg in eigen woorden uit wat Rationalisme ook alweer inhoudt.

Nieuwe denkbeelden

• Tijdens wetenschappelijke revolutie veel onderzoek naar natuurverschijnselen + uitvindingen.

• Na verloop van van tijd begonnen geleerden ook na te denken over mogelijke verbeteringen in politiek, bestuur en de rechten van burgers. Dit resulteerde in steeds meer weerstand tegen 'le droit divin': het idee dat er 1 absoluut heerser door god was aangewezen om te heersen. 

• Verlichting: (periode) Denkstroming uit de 18e eeuw waarbij het gebruik van het eigen verstand centraal staat. Door kennis is een betere samenleving te realiseren.

John Locke (1632-1704)

• Engelsman
• Overtuiging: 'rede', het vermogen van mensen om logisch na te denken zal de mensheid vooruitgang brengen.

• Absolutisme is in tegenspraak met de 'rede'. 

• Tabula rasa: het mens als 'onbeschreven blad': De ene persoon kan niet op basis van afkomst meer rechten hebben dan de ander 

• Vorst die de belangen van het volk niet behartigt mag worden afgezet. 

• Natuurwetten: ieder mens heeft recht op 'leven, vrijheid en bezit'.

https://www.youtube.com/watch?v=rVZryf4F768&t=39s

Montesquieu

• Montesquieu was een baron en dus van adel.
• Dacht na over de verdeling van de macht. Bestudeerde in Engeland hoe ze er daar in geslaagd waren de macht van de koning te beperken. 

• Ontwierp de leer van 'Trias Politica'  een scheiding der machten.

• Een elite van rijken en edelen konden het land samen besturen zolang ze het 'algemeen belang' voorop stelde. Gepeupel was te laag geschoold en hier niet toe in staat.

https://www.youtube.com/watch?v=rVZryf4F768&t=39s

Trias politica

Scheiding der machten: De drie machten mochten nooit in handen van 1 persoon komen. Dit zou gevaarlijk zijn. 

1. Wetgevende macht: Volksvertegenwoordiging
2. Uitvoerende macht: koning
3. Rechtsprekende macht: rechters

Denk goed na: hebben wij in Nederland een zuivere scheiding der machten?

Rousseau

• "De mens is van nature goed"

• natuur en het 'hart' leidend: teveel wetenschap en kennis is niet goed voor de mens. Dingen uit de praktijk leren is belangrijker.

• Sociaal contract: Afspraken tussen burgers over het bestuur. Mensen konden het met elkaar wel regelen.

https://www.youtube.com/watch?v=81KfDXTTtXE&t=167s

Verspreiding van ideeën

Sommige boeken werden verboden in Frankrijk + boeken waren duur.

Rijke burgers spraken af in zogenaamde 'Salons' dit waren bijeenkomsten bij mensen thuis waar gediscusieerd werd en waarbij mensen elkaar voorlazen uit 'verboden boeken'.

Door de Salons konden de verlichtingsideeen zich toch verspreiden.

Mocht je volgens John Locke in opstand komen tegen de koning?

1. Ja
2. Nee

Leg uit wanneer je volgens Locke in opstand mocht komen tegen de koning.

Wat is de belangrijkste theorie van Locke?

1. Natuurlijke rechten van de mens
2. Het sociaal contract
3. Driemachtenleer

Wat bestudeerde Montesquieu voornamelijk?

1. Natuurlijke rechten
2. Scheiding der machten
3. Het Franse belastingstelsel

Wat vond Locke over de overheid?

1. De overheid moet absolute macht hebben
2. De overheid moet mensen beschermen
3. De overheid is van nature slecht
4. De overheid moet de belangen van de burgers behartigen.

Wat is Rousseau's visie op de mens?

1. De mens is van nature slecht
2. De mens is van nature goed
3. De mens is een 'onbeschreven blad'
4. De mens is onwetend en ongeschikt om zelf beslissingen te maken.

Hoe verspreidden de verlichtingsideeën zich?