H1.3 havo

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Een zuivere stof kun je scheiden met een scheidingsmethode

1. Juist
2. Onjuist

filtreren

deeltjesgrootte

opgelost

de moleculen van een opgeloste stof  zitten los van elkaar net als bij een vloeistof. Hierdoor kunnen ze door de kleine gaatjes van het filter

Kleine gaatjes: filter

Grote gaten: zeef

Bezinken

(te versnellen door centrifugeren)

dichtheid

Centrifugeren

Welke type mengsels kan je scheiden mbv bezinken/centrifugeren?

1. suspensie en emulsie
2. suspensie en oplossing
3. oplossing en emulsie
4. alleen suspensie

Indampen / destilleren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in kookpunt

Indampen

Scheiden van een oplossing

Oplosmiddel verdampt

Opgeloste stof blijft achter (residu)

op basis van kookpunt

Destilleren

Lijkt op indampen, alleen wordt

de damp opgevangen en gekoeld

Destillaat en residu

verdampen en condenseren

Indampen: de vloeistof verdampt en verdwijnt

Destilleren: de vloestof verdampt en wordt opgevangen

Op welk verschil berust de scheidingsmethode destilleren?

1. Deeltjesgrootte
2. Kookpunt
3. Dichtheid
4. Oplosbaarheid

Destilleren heeft veel overeenkomsten met indampen, maar er is ook een belangrijk verschil.
Wat is het verschil tussen destilleren en indampen?

1. Bij destilleren vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
2. Bij indampen vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
3. Destilleren gebeurt bij een hogere temperatuur.
4. Bij indampen kookt de vloeistof bij een lagere temperatuur.

Extraheren

• Scheiden van mengsels van vaste stoffen
• Scheiden op basis van oplosbaarheid: sommige stoffen lossen op, andere stoffen niet
• Voorbeeld: koffie/thee zetten (kleur-, 

smaak-, geurstoffen lossen op, drap niet)

Van welke scheidingsmethode(n) maken we gebruik bij het zetten van koffie?

1. Indampen
2. Indampen en destilleren
3. Extraheren
4. Extraheren en filtreren

Adsorberen

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in aanhechtingsvermogen

voor gassen en suspensies

actieve kool heeft een groot oppervlakte

Chromatograferen

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen.

Additieven als kleurstoffen

• Kleurstoffen kunnen uit meerdere kleurstoffen bestaan.
• Papierchromatografie is de scheidingsmethode om die kleurstoffen uit elkaar te halen.
• Je weet dan hoeveel onderdelen zo'n kleurstof bevat.

7 scheidingsmethodes

1. filtreren (deeltjesgrootte)
2. bezinken/centrifugeren (dichtheid)
3. destilleren (kookpunt)
4. indampen (kookpunt)
   
5. adsorberen (hechtingsvermogen)
6. extraheren (oplosbaarheid)
7. chromatografie (oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen)

Welke scheidingsmethode moeten we gebruiken bij het scheiden van suiker en water?

1. Bezinken
2. Indampen
3. Filtreren
4. Afschenken

Welke scheidingsmethode moeten we gebruiken bij het scheiden van zand en water?

1. Filtreren
2. Indampen
3. Destilleren
4. Adsorberen

Met behulp van welke scheidingsmethode kun je drinkwater winnen uit zeewater?

1. Adsorberen
2. Destilleren
3. Extraheren
4. Indampen

Welke scheidingsmethode gebruik je bij een mengsel van opgeloste kleurstoffen in een vloeistof

1. Indampen
2. Adsorberen
3. Bezinken en afschenken
4. Extraheren