De Holocaust

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Geschiedenis

H3

25 maart 2024

Planning

• Introductie 'Holocaust'
• Leerdoelen 
• Uitleg 'Holocaust'
• Leerdoelen nabespreken
• Pauze-momentje
• Aan de slag: 4.6

Gedragsregels

• Je luistert met respect naar de docent en je klasgenoten.
  
• Als je een vraag of opmerking hebt, steek je je hand op.
• Bij ongepaste opmerkingen kan je het lokaal verlaten.

Wat weet je al over de Holocaust?

Wat voel je bij het onderwerp 'de Holocaust'?

De Holocaust

De systematische moord op zes miljoen Joden door de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je...

1. De geschiedenis van het antisemitisme uitleggen.

2. Antisemitisme voor de Tweede Wereldoorlog uitleggen.

3. De verschillende fasen van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog benoemen en uitleggen.

Tijd voor aantekeningen!

Schrijf alles wat dikgedrukt en schuingedrukt op het bord staat.

De geschiedenis van antisemitisme in Europa

• Joden worden in Europa al honderden jaren gediscrimineerd en vervolgd.
• Middeleeuwen: wonen in aparte wijken en uitgesloten van sommige beroepen.
• Negentiende eeuw: Joden werden mishandeld of vermoord (Rusland).
• Na WO1: Joden werden gezien als communisten.

Voor de Tweede Wereldoorlog

• Duitsland 1933-1939. Joden zijn het slachtoffer van discriminatie, uitsluiting, beroving en geweld.
• 1935. de Neurenberger Rassenwetten
• 1935. de Kristallnacht

• Het vermoorden van Joden begint al vroeg in de oorlog, al gaat dit in eerste instantie nog niet systematisch.

• Veel executies gebeuren door de SS-Einsatzgruppen.

Neurenberger Rassenwetten

1935

• Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.
  
• Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger.
  
• Deze wetten zijn ook bedoeld om het Arische ras, 'zuiver te houden'
  

Kristallnacht

9 november 1938

• In Parijs vermoordt een jonge Jood, Herschel Grynszpan, een Nazi. 
• Na een radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.
• De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Van de 140.000 Nederlandse joden woonden er rond de 80.000 in Amsterdam.

Fase 1: discriminatie (1940-1941)

• Sept. '40: het aannemen van Joodse ambtenaren verboden
• Nov. '40: alle Joodse ambtenaren ontslagen
• Jan. '41: Joden mogen niet meer naar de bioscoop

Fase 2: isolatie (1941-1942)

• April '41: bordjes met de tekst "Voor Joden verboden"
• Jan. '42: 'J' in de paspoorten van Joden
• Mei. '42: alle Nederlandse Joden moeten een Jodenster dragen.

Jan. 1942 Wannsee-conferentie:  vernietigingskampen

• Organisatie industriële massamoord Joden afgesproken

• Redenen:
• vermoorden kogels te langzaam en 'traumatisch'
• sneller en efficiëntere methode nodig
• ordelijk en 'onzichtbaar' voor omgeving

Fase 3: deportatie

• Vanaf 1942
• In razzia's werden Joden opgepakt en weggevoerd naar kampen. 
• Joden vluchtten naar het platteland of duiken onder.

Hollandse Schouwburg

• Een theater in Amsterdam
  
• 1942/1943: verzamelplaats voor Joden die werden gedeporteerd
• 104.000 Nederlandse Joden werden vermoord in de vernietigingskampen 

In juli 1942 werd de Hollandsche Schouwburg verzamelplaats voor Joden. Vanaf oktober verbleven kinderen zonder hun ouders in de Crèche. Honderden Joodse kinderen, die in de naastgelegen Crèche hun deportatie moesten afwachten, werden via dit gebouw naar onderduikadressen gesmokkeld.  Op 29 september 1943 werden de laatste Joden uit Amsterdam naar Westerbork gedeporteerd en werd de Crèche gesloten.

Aankomst van Joden per trein, mei 1944.

Barak 61 van concentratiekamp Buchenwald, april 1945

Rode driehoek: politieke gevangen

Groene driehoek: criminelen

Blauwe driehoek: immigranten

Paarse driehoek: Jehova's getuigen

Roze driehoek: LGBTQ+

Zwarte driehoek: werk- of dienst weigeraars

Gevangenen onderweg uit concentratiekamp Dachau. Grünwald, 29 april 1945.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je...

1. De geschiedenis van het antisemitisme uitleggen.

2. Antisemitisme voor de Tweede Wereldoorlog uitleggen.

3. De verschillende fasen van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog benoemen en uitleggen.

Korte pauze

Je blijft in het lokaal tenzij 

je naar de wc moet of je waterfles moet vullen.

Telefoons blijven in de tas!

Aan de slag

Wat: maak opdrachten 1 t/m 5 van 4.6 op Tijd voor Geschiedenis

Hoe: alleen, overleggen mag

Klaar? 

Ga verder met opdrachten 6 t/m 11

Begrippenlijst

Holocaust: De systematische moord op zes miljoen Joden door de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Shoah: Het Hebreeuwse woord voor 'catastrofe', gebruikt om de Holocaust te omschrijven. Antisemitisme: Vijandigheid en discriminatie gericht tegen Joden. 

Razzia's: Grootschalige, goed georganiseerde, actie om mensen op te pakken.

Einsatzgruppen: Mobiele moordeenheden van de nazi's verantwoordelijk voor massamoorden tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Vernietigingskampen: Kampen opgezet door de nazi's met als enig doel het vermoorden van mensen, vaak met behulp van gaskamers.