Thema 4 Evolutie: 4.2 Bacteriën, virussen en schimmels

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WAT

* lezen 4.2, maken + nakijken      

   opdr. 14-25

** testjezelf 4.2
** groene context opgaven 10-13

*** groene contextopgaven 26-28 

HOE

individueel

in stilte

HULP NODIG

1. kijk in de tekst in je basisstof
2. schrijf je vraag op, vraag na afloop of tijdens een R-les aan je docent
3. vinger omhoog zodra docent langs je tafeltje loopt

actie - IN STILTE

Organisch of anorganisch

1. Organisch
2. Anorganisch

Wat is organische stof

1. glucose
2. zuurstof
3. water
4. eiwitten

Organische stoffen zijn

1. energierijk
2. energiearm

Wat is geen organische stof?

1. C​6​​H​12​​O​6​​
2. H​2​​O
3. C​18​​H​32​​O​2​​
4. C​2​​H​5​​NO​2​​

Bacterie

Schimmel

Eukaryoot

Prokaryoot

Prokaryoot

Eukaryoot

Hele kleine organismen

Grote en kleine organisme

Heeft een celkern

Heeft GEEN celkern

Sleep 1 geel kenmerk naar één van de twee groepen

Sleep vervolgens de domeinen en rijken naar de juiste plek

1

2

1

2

Prokaryoot

eukaryoot

Celkern

geen celkern

Bacteriën

Archeae

Eukaroyten

Dieren

Schimmel

Planten

Zet de juiste definities bij de begrippen

Organismen met celkern

Organismen zonder celkern

Kan zelf organische stoffen maken uit anorganische

Organische stoffen als voedselbron

Autotroof

Heterotroof

Prokaryoot

Eukaryoot

De 4 rijken

Schimmel

Celkenmerken

Schimmels hebben een celkern. 

Ze hebben ook een celwand. 

Ze hebben geen bladgroenkorrels. 

Ze zijn heterotroof.

Ze zijn belangrijk voor de afbraak van organische stoffen in de natuur.

Voortplanting bij schimmels

Gist = eencellige schimmel

planten zicht voort door knopvorming.

  

Meercellige schimmels maken sporen

Eenvoudige schimmels maken sporen op de uiteinden van 

schimmeldraden (hyfen), die omhoog steken vanuit het voedsel.

Complexere schimmels maken ook een voortplantingsstructuur 

waar de sporen in zitten, de paddenstoel.

Nuttige schimmels

Speciale soorten schimmels spelen een rol bij het maken van voedingsmiddelen.

Champignons en cantharellen zijn schimmels die we kunnen eten.

Schimmelkaas

1

Gist is een eencellige schimmel.

Gebruikt voor het rijzen van deeg

2

Schimmel speelt een rol bij maken van bier / wijn

3

cantharellen en champignons

4

Ontdekking penicilline

Alexander Flemings ontdekking van penicilline is één voorbeeld van een toevallige ontdekking.

Die vond in 1928 plaats toen hij een petrischaaltje met bacteriën en een beetje schimmel op zijn laboratoriumtafel liet staan terwijl hij twee weken met vakantie ging. 

Hij kwam thuis en zag dat dáár waar de schimmel zat, de bacteriën dood waren. De schimmel (de penseelschimmel / Penicillinium)  gaf een stofje af dat de bacteriën doodde.  

Flemming gaf dat stofje de naam penicilinne. 

Hij had een antibioticum ontdekt!

In de vorige eeuw stierven veel mensen doordat ze ontstekingen hadden die door bacteriën veroorzaakt werden. 

Doordat Fleming de penicilline ontdekte, kunnen nu veel ziekten die door bacteriën worden veroorzaakt, worden genezen

Wat is het belangrijkste verschil tussen een prokaryotische cel en een eukaryotische cel?

1. Celwand
2. Celkern
3. Voortplanting
4. Grootte

Welke celorganellen zijn uitsluitend aanwezig in eukaryotische cellen?

1. Ribosomen
2. Cytoplasma
3. Mitochondriën
4. Celmembranen

Welke uitspraak over virussen is correct?

1. Eigen stofwisseling
2. Hebben celkern
3. Gastheer nodig voor reproductie
4. Bevatten DNA of RNA

Wat wordt bedoeld met genetische modificatie?

1. Natuurlijke selectie van eigenschappen
2. Het kruisen van verschillende soorten
3. Aanpassing van het DNA van een organisme
4. Veranderen van omgevingsfactoren

Hoe planten de meeste bacteriën zich voort?

1. Sporenvorming
2. Meiose
3. Deling
4. Seksuele voortplanting

Wat zijn hyfen in de context van schimmels?

1. Reproductieve structuren
2. Een netwerk van schimmeldraden
3. Een type spore
4. De celkern van een schimmelcel

Wat was het organisme dat Alexander Fleming gebruikte om penicilline te ontdekken?

1. E. coli
2. S. aureus
3. Saccharomyces cerevisiae
4. Penicillium

Wat is autotroof en heterotroof?

1. autotroof: gebruikt CO2 en stoot het niet uit heterotroof: verbruikt geen CO2 en stoot wel uit
2. autotroof: kan uit organische stoffen energie halen heterotroof: kan uit anorganische stoffen organische stoffen maken
3. autotroof: kan uit anorganische stoffen organische stoffen maken (zelf energie produceren) heterotroof: kan dat niet (niet zelf energie produceren)
4. autotroof: heeft geen zuurstof nodig heterotroof: heeft wel zuurstof nodig

Welke celkenmerken hebben de rijken?

Bacteriën

Dieren

Planten

Schimmels

Heeft geen celkern. 

Wel een celwand.

Heeft geen celwand.

Wel een celkern. 

Heeft een celkern, celwand en bladgroenkorrels.

Heeft een celkern en celwand,

maar geen bladgroenkorrels.

 Heeft de cel een celwand?         NEE

JA 

 

Heeft de cel een celkern?          NEE 

JA 

Heeft de cel baldgroenkorrels?   NEE 

JA 

planten

dieren 

schimmels

bacteriën