Wereldoorlog I

• Geschiedenis
• Hoger onderwijs

Wereldoorlog I

Waar? Parijs

Wnr? 20ste eeuw

Opvallend? Mobiliteit

= Belle Epoque

= Art Deco

→ begint goed, met veel innovatie (technologie)

sombere eeuw → 170 miljoen mensen omgekomen

Grote spelers trekken iedereen mee:

• Franse Rijk
• Duitse Rijk
• Britse Rijk
• Ottomaanse Rijk
• Oostenrijk-Hongarije

België --> bufferstaat 

= oversteek (Von Schlieffenplan)

Vooruitgang --> technologie

Tegen de Britten --> grootste rijk ter wereld

Militaristisch --> bewapeningswedloop --> problemen

3 grote zaken (dreigingen)

• Nationalistisch: Italië, Duitsland, Balkan (ieder zijn eigen land)
• Imperialisme
• kolossale rekeningen/ schulden
• Revanchegevoelens
• Angstgevoelens --> hoe gaat het aflopen in de Balkan

Krimoorlog (voorproefje)

Waar? Zwarte zee, Bosporus (doorgang Middellandse zee via Suez kanaal)

Wie? Ottomaanse rijk vs. Russische rijk (slavische volkeren)

• Britse & Franse rijk --> verhinderen dat Russische rijk te groot wordt --> bewapenen + sturen troepen naar Ottomanen
• = één tegen allen
• = oefenterrein voor WOI (artillerie, vlootbewegingen, propaganda, ...)
• = blauwdruk Amerikaanse burgeroorlog, Balkan oorlog & WOI
• = elders ook gevochten
• = meest gefotografeerde oorlog 

Einde? Vrede van Parijs (3 jaar later)

Gevolg? Wraakgevoelens

• Verliezer: Rusland --> geen wereldspeler meer
• winnaars: Britten

Rusland vs. grote 3 + Ottomanen = verliezen prestige, positie & economische macht

Frankrijk (vs. Duitse rijk):

• oorlog tussen Pruisen (+andere Duitse staten) vs. Frankrijk
• samenvoegen Pruisen en staten
• gebied Frankrijk afnemen (bv. Straatsburg, Alsace-Lorraine) 
• Duitse keizer in Versailles + uitroepen tweede Duitse rijk --> vernedering van Versailles

Balkan --> mozaïek van volkeren (bv. Sarajevo in Bosnië --> wespennest)

Gevolg? nationalisme komt op --> interne strubbelingen

• Ottomaanse rijk (bezat al altijd de Balkan) vs. Oostenrijk-Hongarije (legt claims op de Balkan)
• Marokkocrisis: Frankrijk vs. Duitsland

Tot 1814: beroepslegers 

Vanaf dan: gruwel (9/10 burgerslachtoffers)

Grijs --> neutraal

Geel --> later aangesloten bij geallieerden

Roze --> geallieerden 

blauw --> asmogendheden (Duitse Rijk, Koninkrijk Italië, Japans Keizerrijk)

Welk land behoort niet tot de Triple Entente?

1. Rusland
2. Duitsland
3. Frankrijk
4. Verenigd Koninkrijk

Triple Entente: Frankrijk, Rusland & Verenigd Koninkrijk

!Duitsland zal later vechten aan de kant van VK

Centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije) vs. Geallieerden (VK, Frankrijk & Rusland)

Neutraal: Zweden 

Welk land behoorde tot de Geallieerden in WOI?

1. Frankrijk
2. Oostenrijk-Hongarije
3. Turkije
4. Duitsland

Welke landen behoorden tot de Centralen in Wereldoorlog I?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Rusland
4. Oostenrijk-Hongarije

Welke landen waren neutraal in Wereldoorlog I?

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Zweden
4. Nederland

Bewapeningswedloop versnelt door IR

Balkan 

Bosnische nationalist (bewapend door Servië) --> vermoord Frans Ferdinand (troonopvolger Oostenrijk-Hongarije)

Wnr? Juni 

• start WOI: Augustus

Wrm? Servië streeft naar imperialisme in Slavische gebieden 

• weer een aanslag --> sneeuwbaleffect

Willem II --> wil België binnentrekken (Tiendaagse Veldtocht)

• koningshuis verbieden dit --> doorschepen naar VK

Mogelijkse examenvraag

Zegt weinig

oorlog --> dienstplicht

Von Schlieffenplan --> plan om door België te trekken richting Frankrijk( Fransen verwachten hen bij Lotharingen)

• Bijna gelukt MAAR niet helemaal 
• Gevolg: loopgravenoorlog (4 jaar)
• België, Frankrijk tot Duitsland

Balkan front (O-H vs. Ottomaanse rijk)

Alpen front --> Italië kent weinig successen

valt in 1917 uiteen

• Rusland & Pruisen vs. Duitsland

Afrikaanse front

• Force Publique (ingehuurde Congolezen) --> bewapenen (vechten voor democratie en vrijheid

Arabisch front

Zeebrugs front 

--> gevochten op zee (duikboten)

3 jaar aan het westelijk front

twee grote veranderingen:

1. Russen trekken eronder uit (1917)
2. VS komt erbij --> gamechanger

• vals telegram (Zimmerman) --> collaboratie met Mexico tegen VS)
• = VS vs. Duitsland

Officiële vrede --> verschillende plaatsen ondertekend

Extra: slachtoffers

• statistieken --> doden & gewonden (fysiek, niet mentaal)
• = ca. 35 miljoen (technologie)
• = 9/10 burgers, 1/10 militairen

Doel: 

• overtuigen (inspelen op vooroordelen)
• politiek vs. commercieel (reclame)
• => populisme (inspelen op het volk)

4 technieken van propaganda:

• inspelen op emoties
• Inspelen op noden en waarden van het publiek
• Informatie en ideeën vereenvoudigen
• Tegenstanders aanvallen

spin = slecht --> spant web over heel Europa ter bescherming onder toezicht van Franse adelaar

WO vs. vroegere oorlogen

= technologie --> veldslagen vs. loopgravenoorlog

IR --> alles gestandaardiseerd --> zeer snel op korte termijn groot aantal produceren vb. drones --> weinig geld, grote productie

enclosure --> schrikkeldraad --> één van de grootste doders

Enorm veel slagen met enorm grote vernielingskracht 

opkuis van een oorlog --> 100 jaar 

bv. Ieper --> dagelijkse vondsten

Statische oorlogsvoering --> westelijke front --> 4 jaar weinig tot geen beweging

=> uitputtingsslag

bv. Oekraïne vs. Rusland (wie is economisch het sterkst)

www.dailymotion.com

Westhoek staat vergeven 

= oorlogstoerisme

alle slachtoffers waarvan de lichamen niet gevonden zijn (Ieper --> ingekerft)

Duitse ouders die rouwen om hun kinderen 

Belgische gevolgen:

• demografie
• heropbouw --> USA (Leuven), VK (Ieper)
• kapitaal --> VS, GB (Fr zelf in puinen)
• economisch zitten we aan de grond --> meer vernieling dan in WOII

Hoeveel slachtoffers (doden en gewonden) vielen er Wereldoorlog I (militairen)

1. ca 25 miljoen
2. ca 30 miljoen
3. ca 35 miljoen
4. ca 40 miljoen

Hoeveel slachtoffers vielen er Wereldoorlog I (burgers)

1. 2 miljoen
2. 5 miljoen
3. 8 miljoen
4. 10 miljoen

Vooruitgang door oorlog --> behandelingen worden beter 

Na WOI --> spaanse griep 

Belgische gevolgen:

• heropbouw
• economisch: potje breken potje betalen --> Duitsland/Oostenrijk-Hongarije

Europa/globaal:

• demografische ramp (oorlog/epidemie)
• economisch

België:

• Politiek: Frontpartij
• mythe: Vlaamse mensen onderschikt aan Franse soldaten --> kanonnenvlees
• bevel in Frans --> geëxecuteerd
• => gevolg Vlaamse beweging (start cultureel)
• doel: onafhankelijkheid, eigen Vlaamse staat
• 2 snelheden: activisme (= samenwerken met Duitser in WOII om dit doel te bereiken --> collaborateurs --> dag van vandaag nog altijd taboe)  

Vlaamse Beweging

https://onderwijs.hetarchief.be/collecties/fa360f30-bc4d-48cc-a205-8b843185f3fa

https://www.canonvanvlaanderen.be/events/de-ijzertoren/

Hoeveel Belgische burgers werden tijdens de oorlog gedeporteerd naar Duitsland?

1. Ongeveer 200.000
2. Ongeveer 300.000
3. Ongeveer 120.000
4. Ongeveer 50.000

België: 7 miljoen inwoners

Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije

= territoriale verschuivingen --> centralen vallen uiteen

• Slavische gebieden
• Soviet Unie
• Duitsland

=> grondlegger van WOII (Soviet Unie)

Globale/Europese gevolgen:

• Economisch: wie de oorlog verloren heeft --> herstelbetalingen (bijna 100 jaar)
• Politieke gevolgen: extremen ontstaan/versterkt (benadeeld) --> fascisme (Italië), communisme (USSR)

Nazisme --> vorm van fascisme

Europese/globale gevolgen

• demografie
• economisch
• politiek
• nationaliteitsbeginsel

Nieuw idee --> punten van Wilson 

= nationaliteitsbeginsel: 

• BALFOUR declaration 
• = in ruil voor geld --> gronden geven in Palestina --> terugkeren (Zionisme)

Versailles: Duitsland op zijn plek zetten --> behandelen als slaven, niets te zeggen (revanchisme --> Frans-Pruisische oorlogen)

= dictaat van Versailles --> alles gaan opleggen 

= lijd tot frustraties

alle verdragen in en rond Parijs (kastelen)

Welk verdrag werd na de oorlog getekend en had directe gevolgen voor België?

1. Verdrag van Versailles
2. Verdrag van Parijs
3. Verdrag van Brussel
4. Verdrag van Londen

België krijgt gebieden bij 

= frustraties 

ontwapening --> gevaarlijk

= ontstaan van minissies --> wapens niet afstaan 

zorgen dat mensen niet meer gaan vechten --> voorloper van VN (geen oorlog meer)