4hmd mens en taal blz. 12-13

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4 havo 6 september

• journaal
• Even herhalen: Wat is taal?
• Instructie blz. 12 en 13
• opdracht 6-8 maken
• 
  

Even herhalen

Wat is 'taal'?

Wat is taal?

Taal is een complex systeem van betekenisvolle klanken.

Taalgebruik is betekenis overbrengen.

4 havo - 19 september

Journaal

Even herhalen: taal - kenmerken van taal

Taal en denken

kenmerken van taal

1.Taal bevat bouwstenen:

klanken zijn bouwstenen voor woorden en woorden zijn bouwstenen voor zinnen.

Zinnen zijn bouwstenen voor teksten.

2. Een taal heeft een systematiek:

'Ik eet elke dag een boterham met hagelslag.'

'Ik dag een boterham hagelslag eet elke met.'

Bouwsteentjes

Taal mensen is productief. Dieren kunnen niet combineren.

Willekeurigheid

Tafel - 

Een hond die zich overgeeft -

geen willekeurig gebaar. 

Buik is kwetsbaar. 

Ananas

Natuurlijke relatie tussen teken en boodschap.

systematiek van taal

verkleinwoord van knoeps

Taal heeft een systematiek

In het Nederlands zijn er verschillende uitgangen voor verkleinwoorden:

kam - kammetje

boom - boompje

koning - koninkje

broer - broertje

Nederlandse zelfstandige naamwoorden die op een -s- eindigen hebben altijd -je als uitgang

'knoeps-knoepsje'

systematiek

Nederlandse zelfstandige naamwoorden die op een -s- eindigen hebben altijd -je als uitgang

'knoeps-knoepsje'

systematiek:

Een taal volgt altijd regels en patronen.

www.jeugdbibliotheek.nl

voorbeeld

Ik heb...... het meisje........ zien lopen

(hier)

 Ik heb......een meisje zien...... lopen.

(hier)

systematiek van taal

Ik heb...... het meisje........ zien lopen.

Ik heb...... een meisje........ zien lopen.

Taal en denken

Lang dacht men dat taal het denken van de mens zou beïnvloeden. Is dat zo?

lees blz. 12  en 13 (HB)

maak opdracht 6,7,8, 10,11, 12, 13  (blz. 8, 9) OB)

www.jeugdbibliotheek.nl

Taal stelt ons in staat om gedachten vorm te geven en met anderen te delen.

Praten over dingen die zich niet in de concrete werkelijkheid bevinden.

Kennis overgdragen

Willekeurigheid van taal

De taal van mensen is willekeurig, wat betekent dat er geen directe relatie is tussen woorden en hun betekenis. Dit is anders bij dieren, die vaak directe links tussen signalen en betekenis hebben.

Vraag studenten om voorbeelden te geven van hoe mensen verschillende woorden kunnen gebruiken voor hetzelfde concept.

Aangeleerd

Kinderen leren taal van volwassenen om zich heen.

De omgeving is belangrijk.

Je spreekt de taal van de omgeving waar je opgroeit. 

Leren van taal

Mensen hebben anderen nodig om een taal te leren, terwijl dieren het meteen kunnen. Dit komt omdat menselijke taal veel complexer is en vereist dat kinderen worden blootgesteld aan de taal om het te leren.

Vraag studenten of ze weten hoe ze hun eerste taal hebben geleerd en bespreek verschillen in het leren van talen op verschillende leeftijden.

Uniek?

Dieren kunnen verschillende zaken communiceren. Soms toch willekeurig. 

Mens kan alles combineren.

Communicatie bij dieren

Dieren communiceren met geluiden, geuren, lichaamstaal en kleurpatronen. Dit kan worden gebruikt om te waarschuwen voor gevaar, om te paren of om voedsel te vinden.

Sommige dieren gebruiken gebarentaal om te communiceren, zoals bijen die dansen om andere bijen te laten weten waar voedsel te vinden is.

Veel dieren gebruiken geluiden om te communiceren, zoals vogels die zingen om hun territorium af te bakenen en om te paren.

Dieren kunnen ook communiceren via hun lichaamstaal, zoals honden die kwispelen om hun blijdschap te tonen.

Toon afbeeldingen van dieren die communiceren en vraag studenten om te bespreken wat ze zien.

Communicatie bij mieren

Insecten communiceren ook met elkaar, vaak via geuren en kleuren. 

Mieren gebruiken bijvoorbeeld geuren om hun kolonies te organiseren.

Mieren praten met elkaar via speciale geurstoffen, de zogenaamde feromonen. Die geuren nemen ze waar met hun voelsprieten. Ze 'praten' met elkaar over voedsel, vijanden en taken in het nest. 

Toon afbeeldingen van mierenkolonies en vraag studenten hoe ze denken dat mieren met elkaar communiceren.

Conclusie

Menselijke taal is uniek vanwege de productiviteit en willekeurigheid ervan, evenals de complexiteit ervan. Dieren en insecten communiceren op hun eigen manier, vaak via geluiden, geuren en lichaamstaal.

Vraag studenten om te bespreken wat ze hebben geleerd en om eventuele vragen te stellen.