Bijeenkomst 5 'Welvaart verklaard'

• Mens en wereld
• HBO
• Studiejaar 2

PV2VMW Vakoverzicht Mens en wereld

'Een koffer vol Nederland'

Pabo Hogeschool Leiden, 2021-2022

Vakatelier 5 'Welvaart verklaard'

Hoe staat het met de lessenserie? Vorderingen? Waar gaat het naar wens? Waar nog moeite mee? 

NB Basis van de vakdidactiek is kinderen motiveren en leren denken en verklaren middels interactieve activiteiten. Dat gaat veel verder dan een praatje bij een plaatje als leerkracht en “feitjes” kunnen reproduceren door de kinderen. Het gaat om inzicht en kunnen redeneren. Heel belangrijk voor de wereld van nu en straks, waar kennis snel verouderd kan zijn.

Voor de vakken geschiedenis en aardrijkskunde, maar ook voor identiteitsvorming is het begrijpen van je eigen omgeving heel belangrijk. Het maakt die “eigen” wereld logisch en tegelijkertijd inspirerend. Vervolgens biedt het houvast om andere zaken, die steeds verder weg zijn/waren in tijd of afstand te begrijpen.

Daarom de opdracht een koffer vol Nederland te ontwerpen: over een zelfgekozen onderwerp dat thematisch en qua locatie is afgebakend. Het verklaren van een stukje Nederland.

aardrijkskunde 

• waarom daar?
• beeldvormers

• kaarten!
• multiperspectiviteit
  
• geografisch redeneren: 1) waarnemen /beschrijven 2) verklaren 3) herkennen/ generaliseren 4) waarderen

geschiedenis

• waarom toen?
• beeldvormers

• tijdbalk!
• multiperspectiviteit
• historisch redeneren: 1) hist. vragen stellen 2) contextualiseren 3) argumenteren 4) hist. begrippen hanteren

werkelijkheid/omgeving - afbeeldingen/schema's - 

tekst/geschreven woord - gesproken woord - doen

brillen:

- economisch

- sociaal

- politiek

- cultureel

- natuurlijk

- historisch

Welke didactische concepten kennen de schoolvakken aardrijkskunde en geschiedenis? 

Hier zie je ze op een rijtje. Bedoeling is dat jullie de concepten bewust in jullie lessen verwerken/inzetten. Gaat dat lukken?

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van dit vakatelier ….

• de belangrijkste didactische vaardigheden van de schoolvakken aardrijkskunde en geschiedenis noemen;
• aan de hand van concept mapping het antwoord formuleren op de vraag: 'Hoe is Nederland zo welvarend geworden?'

Hoe is Nederland zo welvarend geworden?

Een half uur van deze bijeenkomst nemen we tijd om een werkvorm (conceptmapping) te ervaren. Onderwerp is 'welvaart van Nederland'. Die ga je geografisch en historisch verklaren adhv een serie begrippen en plaatjes.

Weten jullie nog? 

Mysterie oplossen via concept mapping

 

Waarom en waarvoor is het Twentekanaal aangelegd?Oftewel: Waarom worden er grote turbines voor zeeschepen in Twente gemaakt?

Historisch en geografisch redeneren…

In de eerste bijeenkomst gaven we een opdracht om via beeldvormers (afbeeldingen, teksten en tijdvakken) te verklaren waarom er grote scheepsmotoren gemaakt werden in Twente, dat 200 km van de Noordzee af ligt. De werkvorm stimuleerde oorzaak en gevolg in tijd aan elkaar te verbinden. Deze werkvorm heet concept-mapping.

Nu gaan we de vraag:

'Hoe is Nederland zo welvarend geworden?' beantwoorden.

Juist door het samen te doen, moet je argumenten uitwisselen, waardoor het redeneren versterkt wordt. Het is een voorbeeld welke jullie allemaal voor jullie eigen lessenserie en onderwerp zouden kunnen toepassen.

Verklaar de welvaart historisch en geografisch

Maak een pijldiagram met de begrippen:

klimaat - VOC - industrie - welvaart - diensten - handel - landbouw - bodem - reliëf - wetenschappelijke revolutie - migratie - delfstoffen - rijksinkomsten - BNP (bruto nationaal product) - industriële revolutie - onderwijs - beleg van Antwerpen

De opdracht (knipblad en instructie) krijgen jullie op papier uitgereikt. Het is belangrijk dat jullie eerst alle eerdere “leerpaden” actief hebben “gemaakt/gevolgd”.

Verbanden leggen

• het begin…van OER knal naar de huidige positie van NL op de wereldbol
  
• delfstoffen: een rijke schat!?
• homo sapiens: de cognitieve en agrarische revolutie
  
• “huidige” klimaat in Nederland qua neerslag, zon en wind (grofweg sinds eerste mens in NL)
  
• de wetenschappelijke en industriële revolutie
• de Nederlandse bodem en landschap vanaf de op één na laatste ijstijd tot nu
  
• migratie door de eeuwen heen
  
• bevolking en bestaansmiddelen: hoe verdienden mensen van toen tot nu hun brood en geld
  
• tv en computers: welvaartsmetaforen voor …
  

Antwoord na concept mapping:
Hoe is Nederland zo welvarend geworden?

aardrijkskunde 

• waarom daar?
• beeldvormers

• kaarten!
• multiperspectiviteit
  
• geografisch redeneren: 1) waarnemen /beschrijven 2) verklaren 3) herkennen/ generaliseren 4) waarderen

geschiedenis

• waarom toen?
• beeldvormers

• tijdbalk!
• multiperspectiviteit
• historisch redeneren: 1) hist. vragen stellen 2) contextualiseren 3) argumenteren 4) hist. begrippen hanteren

werkelijkheid/omgeving - afbeeldingen/schema's - 

tekst/geschreven woord - gesproken woord - doen

brillen:

- economisch

- sociaal

- politiek

- cultureel

- natuurlijk

- historisch

Welke concepten zaten in de opdracht 'verstopt'?

Aan de slag met de handleiding (werkdocument)

Laatste half uur ga je verder aan de slag met jullie handleiding (werkdocument). 

formuleren hoofdoelen

Zijn doelen op leerkrachtniveau geformuleerd?

Denk aan woorden als 'dat' en 'doordat'

Zijn ze echt gericht op inzicht (oorzaak-gevolg)?

Zijn ze chronologisch?

Evenwicht tussen historische -en geografische doelen?