6.1. Voedselproductie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6.1 Voedselproductie

Aan het einde van de les weet je:

• Het verschil tussen intensieve en biologische landbouw.
  
• Welke hoofdelementen en sporenelementen belangrijk zijn bij de groei van planten.
  
• Wat eutrofiëring is en hoe het tot stand komt.
  
• Op welke manieren voedsel langer houdbaar gemaakt wordt.
  
• Wat E-nummers / additieven zijn.

Voedsel

In de supermarkt staat voedsel. Voedselproductie begint bij de boer, via allerlei bewerkingen komt het dan in de winkel terecht.

In Nederland hebben we vooral intensieve landbouw. Op een klein oppervlakte, veel voedsel produceren. 

Hoe?

Zo veel mogelijk voedselproductie:

• kunstmest gebruiken
• gewasbeschermingsmiddelen gebruiken 

Beide opties zorgen voor meer voedsel. 

Meststoffen 

We hebben twee soorten meststoffen:

• kunstmest
• dierlijke mest 

Kunstmest

• Minaralen door mensen gemaakt 
• Er zit voornamelijk fosfor, kalium, stikstof in (dat noemen we hoofdelementen)
• Hoofdelementen zijn atoomsoorten die door planten worden opgenomen
• Andere hoofdelementen: calcium, zwavel, magnesium
• Sporenelementen: ook nodig, maar heel weinig  

Welke gewassen worden er door de boer geproduceerd?

Te veel meststoffen 

Overbemesting --> slecht voor biodiversiteit

Overbemesting = eutrofiering (overal brandnetels)

Gewasbescherming

Bescherming tegen schimmels, bacteriën, verdelgen van insecten, onkruid. 

Niet alleen slechte dingen gaan dood, maar ook het bodemleven. 

Intensieve landbouw

Intensieve vs biologische landbouw

• Wel / geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest
•  Geen/ wel biologisch geteeld veevoer
• Laag dierenwelzijn / diervriendelijke huisvestiging

Conserveren 

• fermenteren
• inleggen in zuur, zout, suiker
• invriezen
• drogen
• steriel verpakken 
• conserveringsmiddel toevoegen 
• pasteuriseren en steriliseren 

Additieven

Hulpmiddelen die de kleur, de geur, de smaak of houdbaarheid verbeteren. 

We kennen deze additieven als E-nummers.

Kunnen zowel chemisch als natuurlijk zijn. 

(tabel 2 NIET leren)

Welke hoofd- en spoorelementen komen voor in de kunstmest N-P-K?

1. Stikstof
2. Natrium
3. Fosfor
4. Kalium

Hoe is de landbouw schadelijk voor de stikstofuitstoot?

1. Door de werktuigen die er gebruikt worden
2. Door de werktuigen die er gebruikt worden en de mest van de dieren die in de natuur terecht komen
3. Aliens!!!

Wat zijn hoofdelementen?

1. De belangrijkste elementen uit het periodiek systeem
2. Elementen die voorkomen in je hoofd
3. Voedingstoffen die een plant veel nodig heeft tijdens de groei
4. Voedingstoffen die een plant weinig nodig heeft tijdens de groei

Hoe ontstaat eutrofiëring?

1. Door een verminderd aantal dieren
2. Door een tekort aan stikstof in de grond
3. Door een overschot aan stikstof in de grond
4. Door schimmels

Hoe heet het als door overbemesting algen het andere leven in een sloot verstikken?

1. cradle-to-cradle
2. verzuring
3. stikstofdepositie
4. eutrofiering

bij inblikken is voedsel langer houdbaar, omdat

1. het voedsel droog is
2. er geen zuurstof meer bij het voedsel komt
3. het goed verpakt is
4. het voedsel verhit is

Waardoor kan een product langer houdbaar gemaakt worden?

1. Een ingrediënt
2. Een additief

Wat is GEEN reden dat men zuur toevoegt aan eten?

1. het smaakt daardoor lekker fris
2. het blijft langer houdbaar
3. het tast je gebit aan
4. veel bacteriën voelen zich niet thuis in zuur milieu

Wat is een E-nummer?

1. Een Europees goedkeuringsnummer van een stof
2. Een bekend Europees muzieknummer
3. Een Europees goedkeuringsnummer van een additief
4. Een nummer wat je extra energie geeft

Wat is niet waar over stoffen met een E-nummer?

1. het zijn hulpstoffen
2. het zijn een additieven
3. ze zijn onveilig en ongezond
4. ze zijn goedgekeurd door de EU

Aan het einde van de les weet je:

• Het verschil tussen intensieve en biologische landbouw.
  
• Welke hoofdelementen en sporenelementen belangrijk zijn bij de groei van planten.
  
• Wat eutrofiëring is en hoe het tot stand komt.
  
• Op welke manieren voedsel langer houdbaar gemaakt wordt.
  
• Wat E-nummers / additieven zijn.