1.3 In de tijd van regenten en vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3 In de tijd van regenten en vorsten

Pak je spullen: 

Het boek

Aantekeningenschrift open voor je op tafel

Laptop in je tas

Schrijf op je blaadje wat je opvalt. Wat zou dat kunnen verklaren?

Deze les

Terugblik vorige les

Vraag vorige toets

Lezen 1.3 

Uitleg 1.3 + opdrachten maken

Uitleg PO tijdvak 8

Terugblik

Geef kort antwoord op de volgende vragen:

• Wat zie je hiernaast?
• Wat staat er in?
• Waarom is dit belangrijk?
• Welk jaartal (oelala meneer), oké ongeveer?

Plakkaat van Verlatinge

1581 Filips II afgezworen als koning: ‘Iedereen weet dat een vorst door God is aangesteld om zijn onderdanen te beschermen tegen al het ongeluk, overlast en geweld’.

(Maar) Filips is een tiran en onderdrukker:

1. Voerde oorlog zonder toestemming 

2. Verhoogde belastingen

3. Eerlijke rechtspraak geschonden (Alva)

Calvinist Beza: Recht om de vorst af te zetten

Vraag toets

10. Gebruik bron 3. Deze bron illustreert twee kenmerkende aspecten van de zeventiende eeuw. Noem die twee aspecten (zie bijlage) en geef bij elk aspect aan waardoor dit uit de bron blijkt. (4 punten) 

Bron 3. Een schilderij van Rembrandt van Rijn uit 1632, met als titel "De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp", dat hij maakt in opdracht van het chirurgijnsgilde in Amsterdam.

Vraag vorige toets

10. Gebruik bron 3. Deze bron illustreert twee kenmerkende aspecten van de zeventiende eeuw. Noem die twee aspecten (zie bijlage) en geef bij elk aspect aan waardoor dit uit de bron blijkt. (4 punten) 

Kenmerkende Aspecten (KA)

• Het begin van de Europese overzeese expansie.

• Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

• De protestantse reformatie die splitsing van de chr. kerk in West-Europa tot gevolg had.

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

• Het streven van vorsten naar absolute macht.

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

• De wetenschappelijke revolutie.

Kenmerkende Aspecten (KA)

• Het begin van de Europese overzeese expansie.

• Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

• De protestantse reformatie die splitsing van de chr. kerk in West-Europa tot gevolg had.

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

• Het streven van vorsten naar absolute macht.

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

• De wetenschappelijke revolutie.

KA 17e eeuw

• Het streven van vorsten naar absolute macht.

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek (50 % kans)

• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie (50 % kans)

• De wetenschappelijke revolutie.

Kenmerkende Aspecten (KA)

• Het streven van vorsten naar absolute macht.

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

• De wetenschappelijke revolutie.

Het schilderij illustreert (4p)

• 'de wetenschappelijke revolutie' (1 punt)

• omdat een anatomische les wordt afgebeeld (wat past bij de nadruk op eigen onderzoek/waarneming als onderdeel van de wetenschappelijke revolutie) (1 punt)

• 'de bloei in cultureel/economisch opzicht van de Republiek' (1 punt)

• omdat burgers worden afgebeeld / omdat schilders opdrachten van gilden krijgen (1 punt)

Aan de slag

Wat: lezen paragraaf 1.3

Hoe: zelfstandig en stil

Uitkomst: bespreken / korte uitleg

Klaar: Maak opdracht 1bc, 2, 4, 7 en 8 van paragraaf 1.3

Leerdoelen

• In deze paragraaf leer je hoe een schilder omging met zijn vrijheden.
  
  
• In deze paragraaf leer je welke rechten Nederlanders hadden in de 17e eeuw.

• Wat zie je?
• Wat zou dit kunnen zeggen (nu je de paragraaf hebt gelezen)?

• Wat zie je?
• Wat zou dit kunnen zeggen?
• Waarom is dit zo veelzeggend over de Nederlandse Republiek?

Jan Steen

• Twee versies schilderij: een katholieke en een calvinistische
• Waarom belangrijk? Het zegt veel over de vrijheden in de Republiek
• Waarom toestaan? Vooral praktisch: het voorkomt chaos
• Gewetensvrijheid, geen geloofsvrijheid (gedogen)
• Gevolg: schuilkerken

Sint Nicolaasfeest

Onze lieve Heer op solder

Huh?

Gedogen...

iets typisch Nederlands...

Wetenschap

• Niemand werd vervolgd om zijn geloof (gedogen), wel grenzen
• Daardoor ruimte voor openbare discussie, meer dan in andere landen --> culturele groei!
• Wetenschappers als Decartes trokken naar de NLse Republiek
• Rationele ideeën: "Natuur werkt volgens vaste wetten" 

Aan de slag!

Wat: Maak opdracht 1bc, 2, 4, 7 en 8 van paragraaf 1.3

Waarom: Verwerken stof, toets & huiswerk

Hoe: In duo's, maar overleg ZACHTJES!

Hulp: Boek / buurman / buurvrouw / docent

Tijd: +/- 20 minuten

Uitkomst: Check via Teams

Klaar: Maak opdracht 5 

PO

Je gaat op een creatieve manier tijdvak 8 verwerken. Dit ga je doen in een twee- of drietal door een spel te ontwerpen. 

Zorg dat je in dit spel, welk spel dat bepalen jullie, de belangrijkste begrippen, personen, gebeurtenissen en jaartallen laat terugkomen van elke paragraaf. Maak ook een handleiding bij het spel, zodat iemand anders het spel kan spelen. De beoordeling van dit PO telt één keer mee voor je rapportcijfer. Tijdvak 8 komt volgend jaar terug in je examen.

Aan de slag!

Wat: Maak opdracht 1bc, 2, 4, 7 en 8 van paragraaf 1.3

Waarom: Verwerken stof

Hoe: Duo's (zachtjes overleggen)

Hulp: Boeken, docent

Tijd: +/- 20 minuten

Uitkomst: Bespreken we samen na afloop 

Klaar: Maak opdracht 5