Thema 5 Basisstof 8 Dominante en recessieve genen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 9 Dominante en recessieve allelen

Monohybride kruisingen

Hoe werk je een monohybride kruising uit?

Hoe werkt een stamboom?

Stamboom

• man vierkant, vrouw rond
• ziek gevuld vakje
• Eigenschap dominant of recessief? Twee homozygoot recessieve ouders krijgen NOOIT dominant kind

Stamboom

Ziekte veroorzaakt door dominant of recessief allel?

• 5 en 6 krijgen ziek kind
• allel is recessief
• ouders beiden dragen van ziek allel

Stamboom

 Wat is het genotypen van 10?

• 10 ziek, dus aa

Wat zijn de genotypen van 5 en 6?

• dragers, dus Aa

Wat is de kans dat 5 en 6 een

 kind krijgen met PKU?

P: Aa x Aa

F1: 25% AA, 50% Aa, 25% aa

Gegevens halen uit een stamboom

Uit een stamboom haal je in de volgende situatie wat dominant is en wat recessief is:

Zoek twee gelijke ouders qua fenotype (uiterlijk). Krijgen zij een kind met een ander fenotype, dan:

* hebben de ouders het dominante fenotype 

* zijn de ouders allebei heterozygoot (bijv. Aa)

* Heeft het kind  het recessieve fenotype.(aa)

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

Wat is het genotype van de vader?
Wat is het genotype van kind 2?

1. Vader AA Kind Aa
2. Vader Aa Kind aa
3. Vader aa Kind Aa
4. Vader AA Kind aa

Conclusies uit deze stamboom?

De eigenschap van de ouders is dominant

De beide ouders zijn heterozygoot

Nummer 2 is homozygoot voor de recessieve eigenschap

Aa

Aa

aa

AA/Aa

AA/Aa

Tip 1:  zoek twee ouders met hetzelfde fenotype en een kind met een ander fenotype 

Hans en Karin hebben allebei donker haar, maar hun zoon Stefan heeft rood haar. 

Dit betekent dat:

Hans en Karin heterozygoot zijn (Aa).

Stefan heef de recessieve eigenschap (aa)

Donker haar dominant is

Rood haar recessief is

Hoe kun je alle genotypes invullen in een stamboom?

Alleen de genotype van Michiel en Kirsten kan je niet uit de stamboom halen

Aa     Aa     Aa       Aa      Aa              Aa          aa                Aa

A?             aa

aa            Aa

aa              A?            Aa             aa

Huiswerk

-Basisstof 8 

Maak opdrachten 29 & 30