GB introductie grensoverschrijdend gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

GB

Introductie-les 

 Grensoverschrijdend gedrag

(in de zorg)

Vrijdag 17/11/23

https://www.zelfsterk.nl/grensoverschrijdend-gedrag-zorg/#Definitie_grensoverschrijdend_gedrag_in_de_zorg

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/05/meeste-ongewenst-gedrag-in-zorg-en-welzijnsberoepen

Hoeveel % van de verpleegkundigen heeft te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag tijdens het werk?

1. 51%
2. 61%
3. 41%
4. 31%

Wat verstaan jullie onder grensoverschrijdend gedrag?

7 vormen van grensoverschrijdend gedrag

1. Verwaarlozen en onthouden van de zorg

2. Discriminatie

3. Financiële en materiële uitbuiting

4. Schending van rechten

5. Psychisch grensoverschrijdend gedrag

6. Fysiek grensoverschrijdend gedrag 

7. Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik

EEN OP DE ....... VAN DE VERPLEEGKUNDIGEN HEEFT TIJDENS WERKTIJD TE MAKEN GEHAD MET SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

1. 4
2. 5
3. 3
4. 6

Wat is grensoverschrijdend gedrag in de zorg?

•  Niet eenvoudig te beantwoorden.
• Andere normen en waarden en dus andere grenzen. 
• Niet alleen om bewust, maar ook om onbewust gedrag.
• Niet alleen om fysiek contact, maar ook om verbaal en non verbaal gedrag. 
• Denk aan ongewenste aanrakingen, seksueel ontremd gedrag of agressie en geweld maar ook aan verwaarlozing, discriminatie, pesten, vernederen, chantage of sociale isolatie.

Welke elementen spelen een rol 

• Machtsverschil en machtsmisbruik
• Grenzen niet respecteren
• Context en perceptie ( de zorg kan als grensoverschrijdend worden ervaren bv wassen)
• Niet altijd bewust (soms hand op knie kan onschuldig zijn)
• Alle ongepaste omgangsvormen of ongewenst gedrag

Grensoverschrijdend gedrag voorbeelden:

• Verwijten: “Je doet het helemaal verkeerd. Kan je nu werkelijk niets?”
• Uitschelden: “Opschieten stomme hoer! Ik lig al 30 minuten te wachten.”
• Een cliënt die tijdens de verzorging een seksfilm aan het kijken is.
• Een bezoeker die veel te dicht bij komt staan tijdens het uiten van zijn ongenoegen.
• Dreigen met slechte beoordelingen op sociale media.

Definitie

“Grensoverschrijdend gedrag is bewust of onbewust, verbaal of non verbaal gedrag dat voortkomt uit een machtsverschil en dat door degene die ermee wordt geconfronteerd als ongewenst en onprettig wordt ervaren.”

Grensoverschrijdend gedrag door clienten

Bij ouderen: machteloos  en overgeleverd aan de verpleging. Ze proberen mogelijk een stukje macht terug te pakken door seksuele intimidatie van het verplegend personeel of agressief gedrag.  Ook verveling kan dit gedrag in de hand werken

Bij dementie: ontremd gedrag, zorgen dat mensen hun impulsen minder goed, of helemaal niet meer, onder controle kunnen houden.

Grensoverschrijdend gedrag door hulpverleners

• grensoverschrijdend gedrag niet altijd bewust en actief. 
•  komt veel vaker voor dan je denkt
• Niet reageren als iemand roept, slechte hygiëne, ongeoorloofd toepassen van vrijheidsbeperkende middelen, te hard vastpakken, schreeuwen, discrimineren, diefstal, spullen afpakken, bang maken, vernederen, iemand geen zeggenschap geven, privacy beperken…
• niet altijd te wijten is aan het personeel. Ook targets, eisen van het management en regels van de zorginstelling kunnen ervoor zorgen dat deze kwetsbare doelgroep niet de zorg of aandacht krijgt die wenselijk is. Ook in deze situatie is het belangrijk melding te doen.

Normen en waarden in de zorg

De beroepsethiek, ofwel de waarden en normen die leidend zijn in het dagelijks handelen, is voor zorgverleners vastgelegd in de Nationale Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Hierin staat onder meer: “Als verpleegkundige of verzorgende richt je je op de kwaliteit van leven en het welzijn van zorgvragers.”

https://www.venvn.nl/media/042ooa1u/de-nationale-beroepscode-voor-verpleegkundigen-en-verzorgenden.pdf

App beroepscode

Omgaan met grensoverschrijdend gedrag

• Herkennen van grensoverschrijdend gedrag 
• Preventief: herken het gedrag, bij opmerkingen: wees alert, persoonlijke gesprekken: U-vorm gebruiken, verleg het onderwerp in het gesprek naar de client ( wanneer het persoonlijk wordt)
  
• Actief: benoem concreet het gedrag, geef aan met ik-boodschap wat de gevolg van het gedrag is, en wat het met je doet, beschrijf gewenst gedrag.
• soms duidelijk grens aan geven: “Stop, nee, dit wil ik niet.”  Of  bij dementie: afleiden

Preventie van grensoverschrijdend gedrag in de zorg

• Je kunt het niet voorkomen
• Stel een protocol op voor grensoverschrijdend gedrag, geef grenzen aan
  
• Creëer een veilige cultuur en ruimte in teammeetings om grensoverschrijdend gedrag te bespreken
  
• Zorg dat grensoverschrijdend gedrag onderling tussen collega’s bespreekbaar wordt
  
• Zorg voor een duidelijk meldingsprocedure
  
• Neem medewerkers serieus bij een melding
  
• Train je medewerkers in de signalering en omgang met grensoverschrijdend gedrag