par 4.5 toepassingen van ontledingsreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

herhalen par 4.1 t/m 4.4

Als water smelt noem je dit een ontledingsreactie

1. Waar
2. Niet waar

Welke reactie is een ontledingsreactie?

1. water(l) -> waterstof (g) + zuurstof (g)
2. hout (s) + zuurstof (g) -> verbrandingsproducten

Ontleden door thermolyse gaat door middel van

1. elektrische stroom
2. warmte
3. verbranding
4. licht

Ontleden door elektrolyse gaat door middel van

1. warmte
2. licht
3. elektrische stroom
4. verbranding

Ontleden door fotolyse gaat door middel van

1. verbranding
2. elektrische stroom
3. licht
4. warmte

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en worden er nieuwe stoffen gevormd.

1. Waar
2. Niet waar

niet-ontleedbare stoffen

Elementen die je niet verder kunt ontleden. 

Bijvoorbeeld waterstof  

Je kunt een niet-ontleedbare stof herkennen aan de formule, 

 1 symbool in de formule.

H​2​​

ontleedbare stoffen.

verbindingen die je nog kunt ontleden 

bijvoorbeeld water 

je kunt een ontleedbare stof herkennen aan de formule

2 of meer symbolen in de formule 

H​2​​O

Is deze stof ontleedbaar of niet-ontleedbaar?

CO​2​​

1. ontleedbaar
2. niet-ontleedbaar

Is deze stof ontleedbaar of niet-ontleedbaar?

Cl​2​​

1. ontleedbaar
2. niet-ontleedbaar

Wanneer is er sprake van een chemische reactie?

Branddriehoek

- brandstof

- zuurstof

- ontbrandingstemperatuur

Zonder een van de drie brand-voorwaarden, geen verbranding.

Verbrandingsreactie

Wanneer je bij de beginstoffen zuurstof         hebt staan, is er sprake van een verbrandingsreactie. 

O​2​​

Atomen en moleculen

Deeltjesmodel 

- Vrijwel alle stoffen zijn opgebouwd uit moleculen.

- Elke stof heeft zijn eigen soort molecuul.

- Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof die nog dezelfde stofeigenschappen heeft. 

- Een molecuul is weer opgebouwd uit kleinere deeltjes: Atomen. Dit zijn de kleinste bouwsteentjes in de natuur.

Atomen en moleculen

-Stel we halen water uit elkaar: 1 molecuul water is opgebouwd uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof.

+

Elementen en verbindingen

Behalve over moleculen en atomen, spreken we ook vaak over elementen en verbindingen.

- Elementen zijn stoffen die bestaan uit 1 soort atoom. Element is zichtbaar , een atoom niet

- Verbindingen zijn stoffen die bestaan uit moleculen.  Verbinding is zichtbaar,  een molecuul niet. 

->

+

Element

Verbinding

Water

Waterstof

Zuurstof

Tabel met veel voorkomende elementen

In tabel 1 op pagina 19 staan veel voorkomende elementen.

symbool	naam	symbool	naam
Al	aluminium	H	waterstof
Cu	koper	C	koolstof
Fe	ijzer	N	stikstof
Au	goud	O	zuurstof
Mg	magnesium	S	zwavel

Samenvattend

Atomen: Kleinste bouwstenen in de natuur.

Molecuul: Opgebouwd uit atomen. Bijna alle stoffen bestaan uit moleculen.

Element: Een atoom of molecuul opgebouwd uit 1 soort atoom.

Verbinding: Een molecuul die is opgebouwd uit meer dan 1 soort atoom.

Ontleden

Bij het ontleden van een stof ontstaan er uit één beginstof twee of meer nieuwe stoffen.

Voor de ontleding van stoffen is energie nodig.

• Thermolyse > energie door warmte
  
• Elektrolyse > energie door elektrische stroom
  
• Fotolyse > energie door licht
  

4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Dynamiet

Werkzame stof: Nitroglycerine (l)

Makkelijk ontleden:

Gassen groter volume dan vloeistof --> grote biem!

Alfred Nobel

Zweedse chemicus

in 1866 dynamiet

Beheersen van ontledingsreactie

Nobelprijs!

Toepassingen ontledingsreacties

Toestel van Hofmann

Ontleding van water

Waterstof

Groene brandstof

Bij verbranding ontstaat alleen waterdamp, draagt niet bij aan opwarming aarde

Groene waterstof: Waterstof verkregen door elektrolyse met groene stroom

Bauxiet

Bauxiet bestaat voor groot deel uit aluminiumoxide

Smelten van aluminiumoxide

Ontleden met elektrolyse

Hoofdstuk 4

Alle paragrafen zijn nu besproken.

Maak nu alle opgaven van par 4.1 t/m 4.5

Ben je hiermee klaar dan kun je aan het werk met de practicum proeven.